گندلی

گندلی یا طایفهٔ گَندِلی یا قندعلی یکی از طوایف ایل بختیاری، در ایران است.ایل بختیاری ازدوشاخه هفت لنگ وچهارلنگ تشکیل می‌شود[2] شاخه هفت‌لنگ به چهار باب بختیاروند، بابادی باب، دورکی و دینارانی تفکیک شده‌است،[1][3] که طایفهٔ گندلی از طوایفِ زیرمجموعهٔ دورکی به‌شمار می‌آید. پیشینهٔ این تقسیماتِ طایفه‌ای سازمان‌یافته، به قرن شانزدهم میلادی بازمی‌گردد، که امروزه به‌عنوان ساختار اجتماعی ایل بختیاری شناخته می‌شود.[4][5] طایفه قندعلی درقدیم از ۹ تیره تشکیل شده‌ بود.[6]طایفه قندعلی از۳بخش بزرگ واصلی به نام های ورناصری، هلیلوند، صالح بابری، تشکیل شده است.که به اصطلاح محلی هرکدام را یک باب میگویند،معمولاهرباب از تیره های زیرمجموعه ی خودتشکیل شده است،قندعلی در لغت نامه دهخدا شعبه ای از هفت لنگ بختیاری ذکر شده است.

خاک بختیاری، منتشر شده توسط دانشنامه ایرانیکا.[1] ایرانیکا گستره سکونتگاه بختیاری‌ها را از فریدن تا اهواز معرفی می‌کند.[1]

۱_هلیلوند:

۱_تیره جلیلوند

۲_تیره بازی وند

۳_تیره جمالوند

۴_تیره نورعلی وند

۵_تیره شهریاروند

۶_تیره سلطانعلی وند

۷_تیره سبزعلی وند

۸_تیره خواجه وند

۹_تیره سرقلی

۱۰_تیره گوله وند

۱۱_تیره سادات علی کول

۱۲_تیره مدولی

۱۳_تیره امینی

لغت نامه دهخدا

دورناصری (ورناصری)[صِ][اِخ)تیره ای ازایل قندعلی هفت لنگ بختیاری(ازجغرافیای سیاسی کیهان ص73) ۲_ورناصری:

۱_اولادکمال

۲_اولادابراهیم

۳_اولادامیدلطفی

۴_اولادمحمدیوسف

۵_اولادحاتم

۶_اولادعلی جان

۷_اولادنادعلی

۸_اولادگیلاسی

۹_اولادممدلی

۱۰_اولادبارانی

۱۱_اولادسلمان

۱۲_اولادعلی شیر

۱۳_اولادمندنی

۱۴_اولادعالی


۳_صالح بابری(صلبوری):

۱_تیره علیرضاوند

۲_تیره احمدوند

۳_تیره میرزاعلی وند

۴_تیره طوله وند

۵_تیره شیمباری وند

۶_تیره علیدادوند

۷_تیره محمدرضاوند

۸_تیره بره بی چاست

وجه تسمیه

در مورد نام اصلی این طایفه، چندین دیدگاه و نظر مختلف وجود دارد. گروهی معتقدند که نام اصلی آن، قندعلی بوده که بعدها بنا به دلایلی، به گندلی تغییر یافته است. بعنوان نمونه، برخی بر این باورند، که مبنای تلفظ "ق" به "گ" ریشه در بیان شاه قاجار داشته است! روایت است که وقتی ایلخان لیست طایفه‌های بختیاری را حضور شاه تُرک زبان، ارسال کرد، ایشان قندعلی را با تلفظ گندعلی بیان می‌کند. کسانی که با زبان ترکی آشنائیت حتی سطحی دارند می دانند که در زبان ترکی "ق" را "گ" تلفظ می‌نمایند به این دلیل است که ترک زبانان ق را به درستی نمی‌توانند تلفظ نمایند و بدخواهان از جمله فخر فروشان بعدها در خطاب کردن قندعلی می‌گفتند همانطور که شاه فرمودند گندعلی و این اصطلاح عمومیت یافت.

گروهی دیگر، گندلی را نام گذشته و حال این طایفه می‌دانند و وجه تسمیه این نام را، در این میدانند که؛ ایشان در اندیکا در ناحیه‌ای زندگی می‌کردند که گیاهی بنام گندل در آن ناحیه می‌روید و از این گیاه، در رنگرزی استفاده می‌شد. کم‌کم نام این مردمان، بنام مردمان سرزمین گندل‌زار، شهرت یافت، تا اینکه به‌طور خلاصه به گندلی (مردم سرزمین گندل زار) شهرت یافتند.

محل سکونت

مراکز تجمع ایل بختیاری، به دو قسمت ییلاق و قشلاق تقسیم می‌شود.

ییلاق گندعلی‌ها در استان چهارمحال و بختیاری است.

قشلاق آنها در استان خوزستان در شهرستان اندیکا، شهرستان مسجدسلیمان و شهرستان ایذه است که بخش عمده جمعیتی این طایفه نیز در این منطقه مستقر هستند.



ساختار اجتماعی

ایل بختیاری، از دو شاخه هفت‌لنگ و چهارلنگ تشکیل شده‌است. شاخه هفت‌لنگ، به چهار باب تقسیم شده و گندلی از طوایف زیرمجموعهٔ دورکی محسوب می‌شود. طایفهٔ گندلی، خود،براساس نظام تقسیماتی شامل ۳تیره است که هر یک از این تیره ها، خود شامل زیر شاخه‌های فراوانی بنام تش و اولاد بوده، که این اولادها نیز، تعداد زیادی خانوار را شامل می‌شوند.

جستار وابسته

طایفه موری

ایل بختیاری

منابع
  1. «BAḴTĪĀRĪ TRIBE». Encyclopaedia Iranica. دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
  2. «Bakhtyārī». دانشنامه بریتانیکا. دریافت‌شده در 3-25-2014. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  3. Carl Skutsch. «Encyclopedia of the World's Minorities page.176».
  4. «Iran Almanac and the Book of Facts». Echo of Iran. ۱۹۷۰.
  5. «نمودار اجتماعی طوایف بختیاری». دانشنامه ایرانیکا.
  6. Arash Khazen (۲۰۰۹). «Tribes and Empire on the Margins of Nineteenth-Century Iran p.22». University of Washington. دریافت‌شده در ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  • حسین ابراهیمی ناغانی (۲ اسفند ۱۳۸۸). «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وبگاه انسان‌شناسی و فرهنگ. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اکتبر ۲۰۱۳.
  • شینی، داریوش. نگرشی بر ایل بختیاری و طایفه شهنی. اهواز: انتشارات معتبر، ۱۳۸۵
  • تاریخ بختیاری نوشته سردار اسعد بختیاری
  • عیدیوندی، حافظ. مروری بر تاریخ ایران از سپیده دم تاریخ و نگرشی بر ایل بختیاری. قم: نسیم حیات، ۱۳۸۳
  • مردانی، سعید. تاریخ چهارمحال وبختیاری"
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.