آینه و شمعدان

آیِنِه و شَمْعْدان یا آینه شمدون از اجزای اصیل سفرهٔ عروسی ایرانی است، که در سفرهٔ هفت سین نیز قرار داده می‌شود. استفاده از آینه و شمعدان ریشه در ایران باستان و آیین زرتشت دارد.

«آینه شمعدون» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای فیلمی به این نام، آینه شمعدون (فیلم) را ببینید.
مراسم عروسی ایرانی در نگارگری ایرانی که آینه و شمعدان را نیز به تصویر کشیده‌است.

نمادها

در عروسی ایرانی

در همهٔ[1] سفره‌های عقد ایرانی آیینه و شمعدان وجود دارد، آیینه مظهر روشنایی است و شمعدانهایی که در دو طرف آیینه قرار می‌گیرند نماد سربازهایی هستند که از زندگی عروس و داماد نگهبانی می‌کنند.[1] آینهٔ بخت و دو شمعدان در دو سوی آینه به نشانهٔ روشنایی و آتش، دو عنصر بسیار مهم در فرهنگ ایرانی و زرتشتی هستند.[2]

در هفت سین

آینه نماد تصویر پیدایش و روشنائی است که بر سر سفره هفت سین گذاشته می‌شود. آتشدان نیز نماد پایداری نور و گرما است که بعدها به شمع و چراغ مبدل شد. در دو طرف آینه دو شمعدان گذاشته می‌شود و به تعداد فرزندان خانواده شمع روشن می‌گردد. شمع‌ها نماد شادی و روشنگری هستند.[3]

چیدمان

آینه در بالای سفره، روبه‌روی عروس و داماد قرار داده می‌شود تا آن‌ها یکدیگر را در آینه ببینند و دل‌هایشان نسبت به هم مانند آینه صاف و زلال باشد و یک جفت شمعدان که در دو طرف آینه قرار می‌گیرند. شمع‌های روشن شمعدان‌ها نمایانگر روشنایی و گرمی پیوند عقد بین عروس و داماد است.[4] جنس شمعدان با قاب آینه یکی و معمولاً نقره، برنز یا بلورین می‌باشد. همچنین جانمازی پیشاپیش آینه گسترده‌است.[5]

آداب و رسوم

شمع‌ها در دو طرف آینه که یکی برای عروس و دیگری برای داماد به نشانهٔ روشنایی در زندگی جدیدشان است، روشن می‌شوند.[6] طبق سنن زرتشتی داماد باید ورود عروس به مجلس را در درون آینه ببیند.[7] جنس شمعدان با قاب آینه یکی می‌باشد و معمولاً از نقره، برنز یا بلورین است.[8]

هنگامی که عروس به اتاق وارد می‌شود، با پرده‌ای صورت خود را پوشانده‌است. وقتی که در کنار داماد می‌نشیند، این پرده را از صورت خود بر می‌دارد و نخستین چیزی که داماد در آینه می‌بیند، باید بازتاب چهرهٔ همسر آینده‌اش باشد.[2]

امروزه هنوز بسیاری از سنت‌های دیرین عروسی ایرانی همچنان پابرجا مانده‌است و هرچند که تشریفاتی باشند، اما همواره انجام می‌شوند. عروسی تقریباً مشابه با گذشته آن است و همهٔ عروس‌ها اگر دیگر اقلام را نداشته باشند، بدون شک آینه و شمعدان را خواهند داشت.[1][9] آینه‌ها همواره در اندازهٔ کامل و جفت شمعدان‌ها در دو سوی آینه با شمع‌های روشن، برای هر یک از عروس و داماد، قرار داده می‌شوند.[9]

همچنین امروزه شمعی که در سفره عقد می‌گذارند را گاهی بعد از خواندن خطبه عقد و دریافت هدایای مهمانان خاموش می‌کنند که این کار توسط عروس و داماد با کفش عروس یا با گلبرگی انجام می‌شود. این رسم احتمالاً در آیین زرتشتی نبوده چون زرتشتیان چنین کاری را بی احترامی به آتش می‌دانند.[7]

آینه‌دار کسی است که آینه در پیش دارد تا عروس و جز او، خویشتن را در آن ببینند.[10]

پانویس
  1. «ازدواج ایرانی». مجلهٔ کارگاهی زیگزاگ. ۱۴ ژوئن ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۳ دی ۱۳۸۷.
  2. "Persian Wedding Traditions and Customs". FarsiNet. Retrieved ۲۳ دی ۱۳۸۷. Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  3. «فلسفهٔ نوروز». دریافت‌شده در ۲۳ دی ۱۳۸۷.
  4. «اجزای سفرهٔ عقد». عقد و عروسی. ۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۳ دی ۱۳۸۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  5. «اجزای سفرهٔ عقد». عقد و عروسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۳ دی ۱۳۸۷.
  6. "Persian Wedding Traditions and Customs". Persian Mirror. Archived from the original on ۲ دسامبر ۲۰۱۱. Retrieved ۲۳ دی ۱۳۸۶. Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  7. «مراسم عقد و عروسی ایرانیان». topiranian. دریافت‌شده در ۲۳ دی ۱۳۸۷.
  8. «آینه و شمعدان». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۳ مه ۲۰۱۸.
  9. "Iranian Marriage Ceremony, Its History & Symbolism". Iran Chamber Society. دسامبر 2001. Retrieved ۲۳ دی ۱۳۸۷. Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  10. لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «آینه دار»

منابع
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.