بابا یادگار
بابا یادگار (به کردی: باوه یاێار) فرزند سلطان سهاک، یکی از بزرگان اهل حق و از هفت تن است. آرامگاه وی در روستای زرده در شهرستان دالاهو در استان کرمانشاه، نزدیک قلعه یزدگرد و در دامنۀ کوه تخت سرانه در دالاهو قرار دارد.
| بابا یادگار باوه یاێار | |
|---|---|
| آرامگاه | زرده |
| محل زندگی | دالاهو |
| عنوان | یار زرده‌بام، شاه یادگار، پیر نرگس چَم، نازروا، پیر رنگینه |
| مذهب | اهل حق |
| والدین | مادر داده سارا، پدر |
زندگی
بابا یادگار در باور یارسان از طرفداران و همراهان سلطان سهاک و مادری به نام «داده سارا» (دادا ساری) بوده[1] در سده هشتم هجری متولد شده و در هنگام جوانی بنا به دستور سلطان سهاک برای گسترش دادن آیین یارسان به هندوستان و پاکستان رهسپار شده‌است.
بابا یادگار متأهل نشده و فرزندی نداشته‌است. او دو نفر از یارانش به نام خیال و وصال به سمت «پیر» بر مریدانش، جانشین خود گردانید و سادات خاندان بابایادگار از نسل آن دو نفرند. دشمنان یارسان بابایادگار را کشتند و یارانش او را در دامنۀ کوه تخت سرانه در روستای زرده در دالاهو در استان کرمانشاه به خاک سپردند که آرامگاه بابا یادگار هم‌اکنون در آنجا قرار دارد. از او مجموعه‌ای از کلام مقدس به نام «زلال زلال» به جای مانده‌است.
تناسخ
بنا بر اعتقادات یارسان ذات‌های مقدس در دوره‌های مختلف حقیقت در شخصیت‌های مختلفی حلول می‌کنند. بر این اساس بابایادگار هابیل پسر آدم، ایرج پسر فریدون، سیاوش پسر کی‌کاووس، فرامرز پسر رستم، یوسف پسر یعقوب، یحیی تعمید دهنده در دورۀ عیسی مسیح، اصغر لعل‌پوش در دورۀ اسکندر، حسین بن علی در دورۀ اسلام، سعدان فرماندۀ لشکر مختار ثقفی، باباطاهر در دورۀ شاه‌خوشین، نظامی گنجوی، محمود بن سخار در دورۀ شاه فضل ولی، ته‌وریز در دورۀ بابا سرهنگ، احمد در دورۀ بابا ناوس، حسین بگ (عموی خاتون دایراک) در دورۀ برزنجه، ایوت هشار در دورۀ پردیور، شیخ صفی‌الدین اردبیلی، یار احمد زرده‌بام اهل مرکه در هندوستان، میر اسکندر ملقب به عالی قلندر در اواسط عصر اول پردیور، امرتات در امشاسپندان دورۀ اوستا و غزل در دورۀ حاجی بکتاش ولی بوده‌است. همچنین در میان جواهرات، یاقوت جلوۀ بابا یادگار است.[1]
لقب‌ها
یار زرده‌بام، شاه یادگار، پیر نرگس چَم، نازروا، پیر رنگینه از لقب‌های بابا یادگار است.[1]
زیارتگاه بابا یادگار
زیارتگاه بابا یادگار در استان کرمانشاه ایران
از نظر معماری این بنا به صورت فضای مربع شکل کوچکی است و بر روی آن گنبد مخروطی شکلی قرار گرفته‌است. سطوح داخلی و خارجی این بنا به وسیله ملات گچ اندود شده‌است. این مقبره، یکی از زیارتگاههای مهم یارسان به‌شمار می‌رود. بیش تر از این مشایخ در اوایل حکومت صفویان زندگی می‌کردند و در نوار مرزی ایران و عثمانی به ترویج دین یارسان اشتغال داشتند.
در نزدیکی زیارتگاه بابایادگار چشمه غسلان، هفت تن، چهل تن و هانیتا از جمله زیارتگاههای یارسان به‌شمار می‌رود.
بمباران شیمیایی زیارتگاه
در ۳۱ تیرماه ۱۳۶۷ روستای زرده در نزدیکی آرامگاه بابایادگار مورد حمله بمب شیمیایی قرار گرفت.
زیارتگاه بابا یادگار در کردستان عراق
زیارتگاه دیگری نیز با عنوان بابا یادگار در روستای یارسان‌نشین تولبند از توابع شهرستان حمدانیه در شمال شرقی موصل در استان نینوا در عراق قرار دارد. این زیارتگاه در روز ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ توسط دولت اسلامی عراق و شام منفجر شد.[2]
منابع
- سایت جامع گردشگری ایران
- صفی زاده، دانشنامه نام آوران
- فه‌رهه‌نگۆکی سه‌رئه‌نجام (کردی-کردی-فارسی)، ص ۴۵۹، در تاریخ و فلسفۀ سرانجام: شرحی بر نحله‌های فکری و اعتقادی در کردستان، گردآوری، تحقیق و ویراستۀ طیب طاهری، عراق،اربیل: مرکز تحقیق و نشر مکریانی، چاپ یکم: ۲۰۰۹.
- دانش‌نامۀ یارسان: منفجر کردن مقام بابایادگار به دست داعش، نوشته‌شده در ۱ شهریور ۱۳۹۳؛ بایگانی‌شده در ۲۶ ژانویه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine بازدید در ۶ بهمن ۱۳۹۶.