بزرگ (مقام موسیقی)

بزرگ یا زیر بزرگ یکی از ۱۲ مقام موسیقی قدیم ایران بوده است.[1] مقام بزرگ به همراه مقام‌های زیرافکند، رهاوی، زنگوله و حسینی را مقام حزن و تأسف می‌دانسته‌اند. صفی‌الدین عبدالمومن نیز

محل صداهای مقام بزرگ بر روی پرده‌های ساز‌هایی مثل تار، سه‌تار و عود که با فاصلهٔ چهارم درست کوک شده‌اند.

این مقام را مقام ترس (شدّالجُبن) نامیده‌ است.[2] ابن سینا می‌گوید پس از نماز خفتن (نماز عشا) بهترین زمان برای نواختنِ این مقام است.[3]

این مقام در گذشته مقام بسیار مفصلی بوده، و هم‌اکنون نیز در بخارا دارای بیش از پنجاه قطعه می‌باشد. نام بیشتر این قطعات در پیوند با فرهنگ ایرانی است، که برخی از آن‌ها هم‌اکنون در ردیف دستگاهی ایران دیده می‌شود، مانند: مهربانی، جامه‌دران و مویه.[4]

درجات مقام بزرگ بر اساس رسالهٔ شرفیهٔ صفی‌الدین ارموی.[5]

مقام بزرگ هم‌اکنون گوشهٔ بسیار کوچکی در دستگاه شور است[6] که درجهٔ هشتم شور را به دانگ دوم شور اضافه می‌کند، و وسعت آن را به فاصلهٔ پنجم درست می‌رساند. گوشهٔ بزرگ درجهٔ هشتم شور را محور ملودی قرار می‌دهد و زمینه را برای آغاز شور بالا فراهم می‌کند.[7]

پانویس
  1. فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۴۶.
  2. فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۱۱۰.
  3. فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۱۱۱.
  4. دورینگ، ردیف میرزا عبدالله، ۳۲.
  5. فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۴۷.
  6. دورینگ، ردیف میرزا عبدالله، ۳۲.
  7. دورینگ، ردیف میرزا عبدالله، ۱۹۶.

منابع
  • فخرالدینی، فرهاد (۱۳۹۲). تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران. تهران: نشر معین. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۱۶۵-۰۹۸-۰. پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  • دورینگ، ژان (۱۳۸۹). ردیف میرزاعبدالله برای تار و سه‌تار به روایت نورعلی برومند. تهران: موسسسه فرهنگی هنری ماهور. شابک ۹۷۹-۰-۸۰۲۶۰۴-۲۱-۶. پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.