بیان جهات در آناتومی
در آناتومی بدن جاندار (انسان) را به سه صفحه عمود بر هم میتوان تقسیم کرد:
1. صفحه چپراستی یا ساژیتال در این صفحه بدن به دو نیمه راست و چپ تقسیم میشود.
2. صفحه پسوپیش یا فرونتال یا کرونال در این صفحه بدن به دو نیمه قدامی و خلفی تقسیم میشود.
3. صفحه فوقانی-تحتانی یا هوریزنتال یا آگزیال در این صفحه بدن به دو نیمه فوقانی و تحتانی تقسیم میشود.
صفحه چپراستی(ساژیتال)
دید چپراستی یا صفحهٔ چپراستی یا برش یا صفحهٔ ساژیتال (به انگلیسی: Sagittal view) در پزشکی صفحه ایست عمودی که بدن را به قسمتهای چپ و راست تقسیم میکند. اندامهای نزدیکتر به صفحه ساژیتال را میتوان داخلیتر یا مدیال نامید و اندامهای دورتر را خارجی یا لترال . مانند آنکه چشم داخلیتر از گوش است و گوش لترال یا خارجیتر از چشم.
صفحه پسوپیش(کرونال)
دید پسوپیش یا برش یا صفحهٔ پسوپیش یا دید کرونال [1] در پزشکی صفحه ایست عمودی که بدن یا دید بدن را به قسمتهای خَلفی یا پس [2] و قُدامی یا پیش [3] تقسیم میکند.[4] گاه به جای واژه "دید" در این موضوع از واژههای "برش" یا "مقطع" نیز استفاده میشود . مانند آنکه اعصاب نخاعی که از مهرههای کمری خارج میشوند به دو شاخه تقسیم میشوند شاخه خلفی که به پوست کمر نزدیکتر است را دورسال و شاخه قدامی را که به شکم نزدیکتر است ونترال مینامند.
دید بالایی-پایینی(آگزیال)
دید بالایی-پایینی یا صفحهٔ بالایی-پایینی یا دید یا صفحهٔ آگزیال [5] در پزشکی صفحه ایست افقی که بدن یا دید بدن را به قسمتهای تختانی [6] و فوقانی [7] تقسیم میکند.[8] قسمتها بالاتر را سری(کرانیال) و قسمتهای پایینتر را دمی(کودال) نیز مینامند.
ابتدا و انتها(پروگزیمال و دیستال)
ابتدای یک عضو از سمت تنه یا محور اصلی بدن را ابتدا یا پروگزیمال و انتهای آن را انتها یا دیستال مینامند. مانند آنکه در اندام فوقانی بازو پروگزیمال و مچ دست دیستال است. یا در انگشتان بند اول که به کف دست متصل است بند پروگزیمال و بند آخر بند دیستال است.
درون و بیرون(اینترنال و اکسترنال)
در اعضایی که حفره مانند یا لوله ای شکل هستند سطح داخلی را درون (اینترنال) و سطح خارجی را بیرونی (اکسترنال) مینامند. مانند روده که مواد غذایی در سطح درونی آن قرار دارند.
دندان
هر دندان پنج وجه دارد: وجه زبانی (لینگوال) که به زبان برخورد میکند ؛ وجه فکی یا بوکال که به سطح داخلی گونهها برخورد میکند ؛ وجه مزیال که به سمت دندان جلویی میباشد ؛ وجه دیستال که به سمت دندان عقبی (مانند آسیا) میباشد ؛ وجه اکلوزال که دربرابر سطح جونده دندان مقابل قرار میگیرد.
جستارهای وابسته
پانویس
- Coronal view
- posterior/dorsal
- anterior/ventral
- کتاب
The Human Body in Health and Illness. Barbara Herlihy. 3rd Ed. 2007.
صفحهٔ ۷-۸ - Transverse or axial view
- inferior
- superior
- کتاب
The Human Body in Health and Illness. Barbara Herlihy. 3rd Ed. 2007.
صفحهٔ ۸