جوراب ساق‌بلند
جوراب ساق بلند یا استاکینگ (به انگلیسی: Stocking) نوعی جوراب بلند است که به دلایل زیبایی‌شناسی و مُد مورد استفاده زنان و دختران قرار می‌گیرد. این نوع جوراب معمولاً تا بالای ران پا را می‌پوشاند و جنس آن معمولاً از جنس نایلون، ابریشم، نخ یا لاتکس[1] است.
 یک جوراب ساق‌بلند خاکستری تیره. | |
| جنس | ابریشم یا ریون |
|---|---|
تاریخچه
از لحاظ تاریخی، نوع نخی جوراب ساق‌دار، سابقاً در میان اشراف‌زادگان اروپایی رواج داشته‌است. با پایان جنگ جهانی اول دامنهای کوتاه مد شد و ساق‌ها و جوراب‌های بلند ابریشمی رایج گشت. در طول جنگ جهانی دوم به تاریخ ۱۵ مه ۱۹۴۰ میلادی، برای نخستین‌بار جوراب‌های ساق‌بلند از جنس نایلون در ایالات متحده آمریکا[2] برای زنان ساخته شد و در همان سال نخست «۶۳» میلیون جفت از آن در سراسر جهان به فروش رسید.[3]
- ۱۵۶۰: الیزابت یکم انگلستان اولین جوراب بلند ابریشمی را داشت.
- ۱۵۸۹: دستگاه بافندگی توسط ویلیام لی اختراع شد.
- ۱۸۱۶: ساخت اولین دستگاه بافندگی مدوّر. (انگلیس)
- ۱۸۳۸: ساخت ماشین جوراب بافی با قدرت بخار. (آمریکا)
- ۱۸۳۹: ثبت حق انحصار ماشین جوراب بافی مدوّر بخار. (آمریکا)
- ۱۸۵۰: ثبت حق انحصار آمریکا برای Latch Needles
- ۱۸۵۷: ثبت حق انحصار ماشین کشباف چسبان. (انگلیس)
- ۱۹۳۷: اختراع نایلون توسط دکتر والاس کارودرز.
- ۱۹۵۹: توسعه الیاف اسپندکس.
اصطلاح Hosiery (جوراب ضخیم بلند) و Stockings (جوراب بلند) از کلمات انگلاساکسون گرفته شده‌است. hose به معنی شلوار تنگ و stoka به معنی بریده. پس از برش قسمت بالای شلوار، قسمت باقی‌مانده Stocking نامیده شد و hosa به hosiery تغییر نام داد.
جوراب ساق بلند از ۴۰۰ سال پیش زمانی که ویلیام لی ماشین بافندگی را در سال ۱۵۸۹ اختراع کرد و پشم، کتان و ابریشم برای ساخت جوراب استفاده می‌شد در سراسر دنیا استفاده می‌شد و بیشتر توسط مردان پوشیده می‌شد.
منابع قدیمی کمی در مورد جوراب زنان موجود است چون هر نوع اشاره عمومی به پای زنان تا قرن بیستم در غرب ناشایست قلمداد می‌شد. اولین سند موجود در مورد پوشاکی که به جوراب شلواری‌های امروز شباهت داشته باشد مربوط می‌شود به جوراب چسبان که در قرن ۱۴ مردان stump جوان زیر ژاکت کوتاه خود می‌پوشیدند؛ که معمولاً از ابریشم ساخته شده و دارای رنگ‌های روشن و گلدوزی شده بود. Venetian مسن هم بدون شرم از آن‌ها استفاده می‌کردند. یکی از اولین زنانی که جوراب ساق بلند را استفاده کرد در جلسه ملکه الیزابت اول ظاهر شده و خود را با یک جفت جوراب ساق بلند مشکی کشباف نمایش داد. به خاطر نرمی و راحتی، ملکه درخواست تعداد زیادی از آن را داد و برای باقی‌مانده عمر خود تنها از جوراب ساق بلند استفاده کرد.
در ۱۵۸۹ زمانی که کشیش ویلیام لی تلاش می‌کرد تا اولین ماشین بافندگی را به ثبت برساند، ملکه الیزابت به او این اجازه را نداد چون می‌گفت که جوراب‌های ساق بلند زبر تولید شده توسط ماشین لی، نامرغوب تر از جوراب‌های ابریشمی ای است که از اسپانیا خریده‌است. لی ماشینش را توسعه داد و آن را قادر ساخت تا جوراب‌های ساق بلند نرم‌تر تولید کند ولی جانشین الیزابت، جیمز اول دومین درخواست ثبت او را رد کرد به خاطر ترس از به خطر افتادن زندگی بافنده‌های دستی انگلیس. بعد از مرگ لی، برادرش یک ماشین بافندگی چوبی ساخت که برای چند صد سال بدون رقیب ماند. زمانی که ویلیام کتان اولین ماشین بافندگی خودکار را در سال ۱۸۶۴ اختراع کرد خصوصیات کلیدی طرح لی را یکی کرد. جالب اینکه سوزن‌های دستگاه وی هنوز در برخی دستگاه‌های بافندگی معاصر استفاده می‌شود. این نوع از سوزن برای جوراب ایده‌آل است چون حلقه‌های کوچکتری ایجاد می‌کند، در نتیجه یک بافت صاف‌تر ایجاد می‌شود. ماشین میل مستقیم کتان ساخت تکه‌های مسطح پارچه را با استفاده از یک کوک بافته شده که به وسیلهٔ آن یک نخ پیوسته سوزن‌ها را تغذیه می‌کرد که به سوزن‌هایی که به صورت افقی که جلو و عقب می‌رفتند خوراک می‌داد. با افزایش یا کاهش تعداد سوزن‌های مورد استفاده برای بافت قسمت‌های مختلف جوراب، سازنده‌ها می‌توانند ضخامت آن را تغییر دهند: تعداد بیشتر سوزن، پارچه را ضخیم‌تر می‌کند. دوخت از بالای جوراب با یک نوار ضخیم شروع می‌شد یا نوار نازک که زنان بتوانند بند جوراب را به آن متصل کنند. پس از آنکه جوراب از دستگاه کتان درمی‌آمد، به صورت دستی شکل می‌گرفت و پشت آن درز گرفته می‌شد تا جورابی با اصطلاح full-fashioned تولید شود.
معرفی نایلون در دهه ۱۹۳۰ بود که باعث یک انقلاب در بازار جوراب ساق بلند شد و منجر شد که جوراب برای زنان برای نمایش پاهایشان مورد پذیرش اجتماعی قرار بگیرد.
همچنین محصولات تولید شده در نیمه قرن نوزدهم، اولین جوراب ساق بلند بدون درز بود که توسط ماشین‌های مدور ساخته می‌شد. این ماشین‌ها لوله‌های بافته شده‌ای از پارچه را می‌بافت که قسمت‌های پا و پنجه بعداً به هم متصل می‌شدند. هر چند این جوراب‌ها در حالتی که درز قابل مشاهده نداشتند جذاب تر بودند، اما در زانو و قوزک پا باد می‌کردند. به خاطر اینکه ماشین‌های مدور کوک‌هایی شبیه ماشین لی و کتان تولید نمی‌کردند. زمان جنگ جهانی دوم، آغاز توسعه خوب قرار گرفتن جوراب ساق بلند بر روی پا، توسط دو تولیدکننده بود. اول ماشین‌های مدور توسعه یافتند. بطوریکه می‌توانستند جوراب ساق بلند را یک تکه ببافند؛ ولی اختراع شرکت DuPont که یک ترکیب از الیاف بود به نام نایلون بیشترین اهمیت را داشت. غیر از اینکه شبیه یک لوله دیده می‌شد، پارچه نایلون می‌توانست توسط گرما به شکلی که می‌بایست ظاهر شود در آید و شکل خود را در طول بینهایت کشش و شستشو حفظ کند. جوراب‌های تولید شده توسط این پارچه انقلابی، در سال ۱۹۴۰ به عموم مردم معرفی شد و محبوبیت سریع آن باعث شد که کلمه Nylon معادل کلمه جوراب قرار گیرد.
در اولین روزی که جوراب ساق بلند در سال ۱۹۴۰ در مغازه‌ها قرار گرفت یک فروشگاه نیویورک بیشتر از ۷۸۰ هزار جفت جوراب نایلونی فروخت و در آمریکا بیشتر از ۶۴ میلیون جفت فروخته شد.
هرچند جنگ به توسعه نایلون سرعت داد ولی درخواست آن را کاهش داد. بنابراین در طول اولین چهل سال صنعت جوراب، جوراب‌های ساق کوتاه (Socks) را به جای جوراب‌های ساق بلند ارائه کرد. جوراب کوتاه پنبه‌ای موقتاً مورد توجه زنان قرار گرفت. مخصوصاً جوانان اکثراً جوراب کوتاه می‌پوشیدند. در پایان جنگ جوراب نایلونی دوباره برای استفاده مشتریان در دسترس قرار گرفت. اکثر زنان مجدداً به جوراب‌های ساق بلند نایلونی رو آوردند و طراحان مد آنچه را که ما امروزه به عنوان جوراب شلواری می‌شناسیم با اتصال شورت به جوراب ساق بلند ساختند.
در طول دهه شصت با ظهور دامن کوتاه، زنان به پوشیدن جوراب شلواری رو آوردند و استفاده از جوراب ساق بلند و بند جوراب کم رنگ شد؛ ولی امروزه مجدداً جوراب ساق بلند و بند جوراب مورد علاقه زنان قرار گرفته‌است.
جوراب‌های نایلونی امروزه یکی از ضروریات مد شده‌است؛ که معدود زنی مایل به عدم استفاده از آن است. این مخصوصاً برای کارمندان دفتری در غرب یک حقیقت است که آن‌ها به عنوان بخش ضروری آرایش اداری از آن یاد می‌کنند.[4]
ضخامت جوراب
استاندارد دنیر (Denier که به اختصار Den می‌نویسند) برای اندازه‌گیری تراکم طولی نخ‌ها استفاده می‌شود. یک دنیر برابر است با نخی به طول ۹۰۰۰ متر که یک گرم وزن دارد. این واحد اندازه‌گیری جهت نمایش میزان ضخامت جوراب مورد استفاده قرار می‌گیرد.[5]
۷ تا ۹ دنیر (مافوق نازک) (شیشه‌ای)
نازک‌ترین جوراب‌ها در جهان هستند. آنقدر نازک هستند که عملاً وجود ندارند و کسی نمی‌تواند بگوید شما جوراب پوشیده‌اید یا نه. جوراب‌های مافوق نازک شگفت‌انگیز اند اما به سادگی در هر زمانی دچار در رفتگی می‌شود و بسیار بیشتر از جوراب معمول شما قیمت دارد. اگر شما قصد خرید جوراب مافوق نازک دارید بدانید که ممکن است به اندازه ۲۴ ساعت عمر نکند. نازک‌ترین جوراب در سال ۱۹۵۰ در نمایشگاهی در لندن با ۶ دنیر معرفی شد. از نظر جنسی بسیار محرک بوده و می‌تواند شهوت مردان را زیاد کند.
۱۰ تا ۱۷ دنیر (فوق نازک) (شیشه‌ای)
۱۰ تا ۱۷ دنیر جوراب‌های شیشه‌ای هستند و بسیار نازک. اگر در محدوده ۱۰ تا ۱۴ دنیر باشند، ممکن است مثل جوراب‌های مافوق نازک پس از یک بار پوشیدن خراب شوند. این جوراب‌ها با اینکه نقص‌های پا را می‌پوشانند ولی نمای پای لخت را به شما می‌دهند و با وجود اینکه شاید زود خراب شوند ولی بسیار جذابند. همچنین در ماه‌های گرم تابستان پا را خنک نگه می‌دارد.
۲۰ دنیر (نازک)
این حد استاندارد و معمول نازکی است. اگر بر روی یک بسته از جوراب ساق بلند یا جوراب شلواری فقط نوشته بود نازک (Sheer) شما می‌توانید مطمئن باشید که جورابی در حدود ۲۰ دنیر می‌خرید. جوراب شلواری‌های نازک طوری هستند که هنوز می‌توانید پشت آن را ببینید ولی برعکس نمونه‌های نازک‌تر ساده پاره نمی‌شوند. همچنین هم زیبا هستند و هم از لحاظ قیمت معقول تراند. مناسب برای استفاده روزانه. نوع مات آن را برای ظاهری طبیعی و نوع براق آن را برای ظاهری جذاب انتخاب کنید. ممکن است هم پنجه دار و هم بدون پنجه باشند.
۳۰ تا ۵۰ دنیر (نیمه شفاف)
جوراب‌های نیمه شفاف ۳۰ تا ۵۰ دنیر هستند، که تقریباً پاها در آن دیده می‌شوند ولی با این حال چند درجه تیره‌تر شده‌اند. جوراب‌های ساق بلند نیمه شفاف برای زمان‌هایی هستند که شما می‌خواهید پاهای خود را در معرض دید بگذارید ولی در عین حال عفت را نیز کمی رعایت کرده باشید. قوی تر و با دوام تر از جوراب نازک هستند. پای شما را بیشتر می‌پوشاند ولی هنوز پاهای شما کاملاً پیداست.
۶۰ تا ۹۰ دنیر (غیر شفاف) (ضخیم)
زمانی که شما جوراب بیشتر از ۶۰ دنیر را انتخاب کنید، کاملاً درون دنیای جوراب‌های ساق بلند ضخیم هستید. پا از پشت این جوراب‌ها دیده نمی‌شود و بیشتر به شکل حجمی پا اشاره می‌کنند. جوراب‌های ساق بلند ضخیم، گرم و محکم هستند و زمانی که با لباس مناسب پوشیده شود می‌توانند کاملاً حیرت‌آور به نظر بیایند. این جوراب‌ها با وجود ضخامت، در قسمت ران پا به علت کشیده شدن، کمی از رنگ پوست را نشان می‌دهند و براق جلوه می‌کنند و این حالت جلوه‌ای زیبا از پا را به نمایش می‌گذارد. در زمستان در هر مهمانی پای شما را کاملاً گرم نگه می‌دارد. قابل استفاده با بوت، کفش‌های معمولی، دامن یا شلوارک.
۱۰۰ دنیر به بالا
این جوراب‌ها تقریباً ضخامت یک شلوار را دارند ولی به علت نمایش حجم پا و لطافتی که دارند، پا را بسیار جذاب می‌کنند. این جوراب‌ها بر خلاف شلوارهای چسبان درز ندارند.
جوراب ساق بلند فانتزی
جوراب ساق بلند فانتزی یکی از انواع جوراب ساق بلند است که پوشیدن آن در میان دختران و خانمهای اهل مد و فشن مرسوم می‌باشد. این نوع جوراب معمولاً از جنس نخ پنبه‌ای بافته می‌شود و بر روی آن المان‌ها و طرح‌های متنوعی قرار می‌گیرد. امروزه افراد با خرید جوراب های فانتزی برای بیان روحیات و شخصیت خود نیز استفاده می‌کنند. این نوع جوراب معمولاً همراه با دامن و شلوارک و در استایل‌های غیررسمی پوشیده می‌شود.
جنبه اروتیک
جوراب ساق‌بلند از نظر زیباشناختی گاهی سبب برانگیختگی جنسی در برخی افراد می‌شود[6][7] و در بسیاری موارد، افراد در هنگام آمیزش جنسی یا حتی خودارضایی علاقه به پوشیدن، لمس‌کردن یا درآوردن[8] جوراب ساق‌بلند زنانه دارند. همچنین به نظر می‌رسد جوراب بلند کیفیت رابطه جنسی را بهبود می‌بخشد.
منابع
- Rihanna: evolution of a style icon, The Guardian
- 70th Anniversary of Nylon Stockings, ABC News
- When Hard Times Led to a Boom, Economix - The New York Times
- https://en.wikipedia.org/wiki/Stocking#History
- http://www.mytights.com/us/hosieryadvice-denier-information
- Naughty but nice: Agent Provocateur, The Guardian
- Thigh's the limit! Pamela Anderson designs range of 'Couture' stockings, The DailyMail
- نگو خداحافظ اگه دوسم داری، رادیو زمانه
| نیم‌تنه فوقانی |  | |
|---|---|---|
| پایین تنه | ||
| نیم‌تنه کامل | ||
| پای‌پوش | ||
| نام‌های تجاری | ||
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به جوراب در ویکی‌گفتاورد موجود است. |