حسن متکلم

تاج‌الدین حسن متکلم نیشابوری شناخته شده به حسنِ مُتِکَلِّم و مولانا حسن ادیب، صوفی و شاعر سده هشتم قمری بوده است. او از شاعران معروف خاندان کرت بود و مدیح سرای ملک غیاث الدین (۷۰۷-۷۲۹ق) به شمار می‌رفته‌است. تقی‌الدین کاشانی، (۹۴۶ـ ۱۰۱۶ ه‍. ق)؛ از ادیبان عصر صفوی، از وی به صورت تحسین آمیزی یاد می‌کند. او در قالب غزل، قصیده و رباعی شعر سروده‌است.

تاج‌الدین حسن متکلم نیشابوری
زادهمشخص نیست
نیشابور
محل زندگینیشابور، هرات
درگذشته۷۴۱ (قمری) یا ۷۷۱ (قمری)
نیشابور
آرامگاهحوالی آرامگاه شیخ فریدالدین عطار
نام(های) دیگرمولانا حسن
لقبمُتِکَلِّم
زمینه کاریشعر، تصوف، ادبیات
در زمان حکومتآل کرت
استادمولانا مظفر هروی، شیخ زین‌الدین تایبادی
گفتاورد«تا چند حدیث زهد و طامات کنم/ تا کِی صفت کشف و کرامات کنم//از مسجد و مدرسه ملالم بگرفت / وقت است که میلی به خرابات کنم.»

زندگی

او در نیشابور متولد شد. در جوانی برای آموزش نزد مولانا مظفر هروی به هرات رفت. مدتی نزد شیخ زین‌الدین ابوبکر تایبادی؛ برای تصوف آموزش و تلاش کرد. شیخ زین‌الدین در مورد وی گفته‌است:

مولانا حسن، موضع تجلی و محل ظهور اسم متکلم است

پس از این تحسینِ زین الدین ابوبکر تایبادی وی به حسن مُتِکَلِّم شهرت یافت. او در صنایع ادبی و علوم شعری مهارت کسب کرد. و سرانجام در سال ۷۴۱ ق در نیشابور درگذشت[1]. مدفن حسن متکلم حوالی آرامگاه شیخ فریدالدین عطار است؛ اما امروزه قبرش مشخص نیست.

آثار
  • رساله در صنایع بدیع
  • دیوان اشعار، در حدود چهارهزار بیت.[2]

دیگر

متن کتیبه ای از سال ۷۷۷ (قمری) در شبستان شرقی مسجد جامع یزد وجود دارد که متن کتیبه، قصیده ای از حسن متکلم نیشابوری با این مطلع است : « سلام کالطاف اله مسجد » .

منابع
  • اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
  • الذریعه (۹۵۷،۲۴۶/ ۹)
  • تاریخ ادبیات در ایران (۸۵۱ -۸۴۴/ ۳)
  • تذکرة الشعراء (۳۰۲ -۳۰۱)
  • فرهنگ سخنوران (۲۶۰)
  • مجمع الفصحا (۲۶ -۲۵/ ۴)
  • مشاهیر نیشابور، از فریدون گرایلی

پانویس
  1. کتاب«الذریعه» در «شاهد صادق» مرگ وی ۷۷۱ق ذکر کرده
  2. در برخی تذکره‌ها قصایدی به وی نسبت داده شده که بیانگر انتساب او به آل سامان است؛ گرچه نویسنده« تاریخ ادبیات ایران» این انتساب را صحیح نمی‌داند.

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به حسن متکلم در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.