حسن مشرف نفیسی
دکتر حسن خان مشرف‌الدوله نفیسی (زاده ۱۲۷۶ خورشیدی در تهران) که نام خانوادگی مشرف نفیسی برگزید، روزنامه‌نگار، قاضی، وکیل دادگستری و از کارگزاران اقتصادی دوره پهلوی بود.
دکتر حسن مشرف‌الدوله نفیسی | |
|---|---|
| وزیر دارایی ایران | |
| مشغول به کار ۳۰ شهریور ۱۳۲۰ – ۱۰ اسفند ۱۳۲۰ | |
| پادشاه | محمدرضاشاه پهلوی |
| نخست‌وزیر | محمدعلی فروغی |
| پس از | عباسقلی گلشائیان |
| پیش از | محمود بدر |
| وزیر کار و پیشه و هنر | |
| رئیس سازمان برنامه و بودجه | |
| نخست‌وزیر | احمد قوام |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۷۶ تهران، ایران |
| ملیت | .svg.png.webp){kind=small} ایران |
| دین | اسلام شیعه دوازده امامی |
میرزا حسن خان از خاندان نفیسی کرمان بود که از چند قرن قبل در این شهر به طبابت اشتغال داشته‌اند و نسب آنها به حکیم برهان‌الدین نفیس بن عوض بن حکیم کرمانی از معروف‌ترین پزشکان قرن نهم هجری و پزشک دربار الغ بیک بن شاهرخ بن تیمور گورکانی می‌رسد. پدرش میرزا على‌اكبر ناظمالاطباء نفیسى پزشک دربار و از رجال دوران قاجار بود.
حسن زیر نظر پدر تحصیل کرد و سپس براى ادامه تحصیل به اروپا رفت و از دانشگاه پاریس در حقوق و اقتصاد دکترا گرفت. پس از بازگشت به ایران مدتى كوتاه در عدلیه به قضاوت پرداخت و رئیس محكمه تجارت شد. سپس وكالت دادگسترى را پیشه خود ساخت و مدتها وكیل شركت نفت ایران و انگلیس بود. روزنامهاى به نام ایران جوان نیز انتشار داد كه زیاد دوام نكرد و تعطیل شد. [1] در تأسیس شركت سهامى بیمه ایران با دكتر آقایان زحماتى كشید و از سال ۱۳۱۶ تا ۱۳۲۰ ریاست هیئت مدیره این شركت را عهدهدار بود. [2]
پنج روز پس از کناره‌گیری رضا شاه از سلطنت، محمدعلی فروغی با فشار انگلیسىها مشرف نفیسی را به عنوان وزیر دارایی کابینه خود به مجلس معرفی کرد. آغاز وزارت او با فشار مطبوعات و نمایندگان مجلس همراه بود که می‌خواستند از سرنوشت جواهرات سلطنتی اطلاع بیابند که شایع شده بود، رضا شاه آنها را با خود برده و توضیح وزیر دارایی پیشین، عباسقلی گلشائیان و نماینده مجلس در هیئت نظارت بر خزانه بانک مالی نیز آنها را قانع نکرده بود. در نتیجه، کمیسیونی مرکب از نمایندگانی از مجلس، دولت، دادستانی کل و دیوان عالی کشور تشکیل شد تا وضعیت جواهرات سلطنتی را گزارش کنند.
گفته شده در زمان اشغال ایران توسط متفقین نفیسی ارزش پول ایران را 50 درصد کاهش میدهد و بسیاری که در بانکها اندوخته داشتند من جمله شاه در این دوره ضرر میکنند
مشرف نفیسی در هشتم آبان ۱۳۲۰ به مجلس گزارش کرد که همه جواهرات جز هشت حلقه انگشتر، یک گوشواره و ۵۴ دانه مروارید در خزانه بانک ملی موجود بوده است. آن هشت حلقه انگشتر را در فروردین ۱۳۱۸ برای هدیه دادن به مناسبت ازدواج ولیعهد با فوزیه به مصر برده بودند. یک گوشواره هم در دربار موجود بوده و اشتباهاً به خزانه بانک ملی انتقال نیافته، ۵۴ دانه مروارید هم مشخص شده که اول به شکل تسبیح بوده و بعد به شکل گردنبد درآورده بودند، جز چند دانه آن که در مورد آن چند دانه تحقیقات جریان دارد. در مقابل، ۲۴۰ قیراط الماس و مقداری پلاتین که رضا شاه برای ساخت زینت‌الات در عروسی ولیعهد از پول خود خریداری کرده و همچنین جواهرات و اشیای طلا یا جواهرنشانی که رضا شاه از سلاطین یا دیگران هدیه گرفته بوده، به خزانه دولت داده بوده و در بانک ملی موجود است. [3]
دوران وزارت نفیسی، دوره‌ای پر سروصدا بود. او به سبب بالا رفتن بهای ارز و اینکه نرخ لیره استرلینگ تا شانزده تومان بالا رفت، زیر فشار قرار گرفت. [4] انتقاد دیگر از او این بود که مشاغل مهم وزارت دارایى را بین اقوام خود تقسیم كرد.[1] مدت وزارت دارایى‌اش زیاد طولانى نشد و فروغی در اسفند ماه پیش از آنکه خودش از نخست‌وزیری کناره بگیرد، نفیسی را از وزارت دارایی کنار گذاشت.
نفیسی بعدها مدتى وزیرپیشه و هنر و كار بود تا اینکه در دولت قوامالسلطنه، نفیسی به ریاست سازمان برنامه رسید و برنامه هفت سالهاى براى ایران تنظیم کرد. در سال ۱۳۳۶ دوباره رئیس شركت بیمه ایران شد. این بار نیز در اثر خرید زمین براى این شركت سروصداى زیادى برخاست. بناى هتل شاه عباس كبیر در اصفهان در دوران ریاست نفیسی بر شرکت بیمه ایران انجام گرفت و پروندهاى در مورد تشكیل شد. نفیسی مدتی نیز روزنامه پند را منتشر كرد. [1]
دکتر حسن مشرف نفیسی شوهر خواهر دکتر علی امینی بود که در دوران محمدرضا شاه پهلوی به نخست وزیری رسید.
پانویس
- عاقلی، باقر (۱۳۸۰). شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران - جلد سوم. تهران: نگاه. صص. ۱۴۳۸ - ۱۴۳۹.
- «دکتر حسن مشرف نفیسی». بیمه ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ژوئن ۲۰۱۶. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - «مذاکرات جلسه ۱۳۲ دوره دوازدهم مجلس شورای ملی هشتم آبان ۱۳۲۰».
- «مذاکرات جلسه شانزدهم دوره سیزدهم مجلس شورای ملی ۲۸ دی ۱۳۲۰».