خودکشی در ادیان

در این مقاله، دیدگاه ادیان در مورد خودکشی مورد بررسی قرار می‌گیرد. خودکشی، هم در ادیان ابراهیمی (دین اسلام، دین مسیحیت، دین یهودیت) و هم در ادیان هندی (آیین هندو، آیین جین، آیین بودا) مورد نکوهش قرار گرفته است، دید منفی نسبت به آن وجود دارد، گناه بزرگی شمرده شده است و سبب رنج و سختی و عذاب در دنیای بعدی می‌شود چون فرد به بدن خود آسیب زده است.

خودکشی
جنبه‌های اجتماعی
بحران
گونه‌ها
پیشگیری
همه‌گیرشناسی
تاریخچه
در جنگ
مرتبط
بر پایه کشور
سازمان‌ها
نقاشی اثر جوتو دی بوندونه. در این نقاشی فردی در حال خودکشی به تصویر کشیده شده‌است.[1]

دیدگاه‌های مربوط به خودکشی، تحت‌تأثیر درون‌مایه‌های زیستی متنوعی، نظیر مذهب، افتخار و معنای زندگی قرار دارد. ادیان ابراهیمی به‌طور سنتی خودکشی را وهن خداوند و گناه کبیره تلقی می‌کنند که دلیل این مسئله، اعتقاد به تقدس زندگی است.[2] خودکشی در فرهنگ اسلامی به معنای عقب‌نشینی از نیل به غایت کمال و سقوط به وادی حسرت و ناکامی و شقاوت ابدی در جهنم است. بر پایه خداشناسی کلیسای کاتولیک، خودکشی از نظر عقلی، گناه محسوب می‌شود. در یهودیت، خودکشی امری مذموم است و جسد فرد را بی‌آن‌که برایش مراسم ویژه‌ای اجرا شود، در آرامگاهی جدا از دیگر افراد، دفن می‌کنند این امر از دیدگاه اسلام از گناهان کبیره است [3][4]

ادیان ابراهیمی

یهودیت

در یهودیت خودکشی امری مذموم است و جسد فردی که خودکشی کرده است بی‌آن‌که برایش مراسم ویژه‌ای اجرا شود، در آرامگاهی جدا از دیگر افراد دفن می‌شود. در این دین از هر وسیله بهره گرفته می‌شود تا خودکشی مورد بخشش واقع شود؛ بنابراین، معتقدند که یا فرد خودکش اصلاً به سبب همین ارتکاب عمل خودکشی، ثابت می‌کند که عقلش را از دست داده و در آن لحظه نمی‌توانسته درست بیندیشد و از همین روی، باید گناهش بخشیده شود، یا این‌که فرد خودکش، خود پیش از انجام عمل خودکشی از کردارش به شدت پشیمان بوده اما دیگر دیر شده بوده‌ است.

گاهی خودکشی در هلاخا (قوانین یهودیت) مجوز دارد. به‌طور مثال، گرفتن جان خود به سبب رسیدن به خیری برتر همچون حفظ جان دیگری که از آن با عنوان ایثار جان یاد می‌شود، مانعی ندارد.[5] بیش‌تر خاخام‌ها معتقدند که مجاز نیست مرگ فردی، از راه خودکشی کمکی یا هومرگ تسریع شود تا درد و رنج کم‌تری بکشد، اما تلمود در این رابطه به روشنی چیزی را بیان نکرده‌ است.[6] هم‌چنین، کسی حق کمک کردن به فردی برای انجام چنین عملی را ندارد؛ چراکه نقض قوانین سفر لاویان به حساب آمده و گناه بزرگی محسوب می‌شود.[7]

با این حال، خودکشی گروهی در این دین، تاریخی طولانی دارد و به دیگر گونه‌های خودکشی ترجیح داده می‌شود. طبق گفته‌های یک تاریخ‌نگار یهودی به نام یوسف فلاوی به تاریخ نخستین قرن گاه‌شماری دوران مشترک، هیرود بزرگ بنای ماسادا را در ۶ سال (۳۱ تا ۳۷ گ. م) برای خود ساخت تا در هنگام شورش بدان پناهنده شود. در سال ۶۶ گ. م و در آغاز نخستین جنگ یهودیان با رومی‌ها، گروهی از یهودیان به نام «سیکاری» گاریسون رومی را از فرمانروایی ماسادا به زیر کشیدند. پس از نابودی معبد دوم اورشلیم در سال ۷۰ گ. م، دیگر اعضای سیکاری به همراه خانواده‌های بی‌شماری از یهودیان به اورشلیم گریخته و در دژ بالای تپه آن، ساکن شدند و از آن دژ به عنوان پایگاهی برای اذیت و آزار رومیان بهره بردند.[8] اما اینان که شمارشان به ۹۶۰ تن می‌رسید، چون نتوانستند رومیان را شکست دهند، برای آن‌که به دست آن‌ها اسیر نشوند، اقدام به خودکشی گروهی کردند. در هر خانواده، مرد، زن و فرزندان خود را کشت و سپس، همه مردان گرد هم آمدند و با قرعه‌کشی یک‌دیگر را می‌کشتند تا آخرین مرد که خود اقدام به خودکشی نمود.[9]

مسیحیت

بر پایه خداشناسی کلیسای کاتولیک، خودکشی از نظر عقلی گناه محسوب می‌شود و نقض یکی از ده فرمان است که می‌گوید: «کسی را مکشید».[10] با این حال، بزرگی این گناه و شدت آن، بسته به شرایط ممکن است کم و زیاد باشد. در رساله توضیح‌المسائل کلیسای کاتولیک، پاراگراف ۲۲۸۳ آمده‌ است: «ما نمی‌بایست از نجات ابدی روح کسی که جان خود را گرفته ناامید شویم. پروردگار آن‌گونه که خود می‌داند، می‌تواند این فرصت شفابخش را به فردی که از کرده‌اش پشیمان است بدهد. کلیسا برای خودکش‌ها دعا می‌کند.» هم‌چنین، پاراگراف ۲۲۸۲ اشاره می‌کند که: «رنج جان کندن جسم، زجر ناشی از تحمل سختی‌ها، و نیز فشارها و شکنجه‌هایی که فرد به سبب گرفتن جان خود تحمل کرده در کاهش عذاب گناهی که مرتکب شده، تأثیر دارند.» در گذشته، کلیسای کاتولیک برای خودکش‌ها مراسم تدفین کاتولیکی و عزاداری دسته‌جمعی اجرا نمی‌کرد. اما اکنون، این‌چنین نیست.[11]

پروتستان‌های محافظه‌کاری همچون مسیحیان انجیلی و باورمندان پنطیکاست، این چنین نتیجه‌گیری کرده‌اند که خودکشی در واقع گونه‌ای قتل عمد که فرد علیه خود مرتکب می‌شود، بنابراین گناهش به همان میزان گناه فردی است که فرد دیگری را کشته است. دیدگاه دیگر، این است که کسی که به دنبال رستگاری از سوی عیسی مسیح است، می‌بایست پیش از مرگش به رستگاری و نجات برسد. بیش‌تر پروتستان‌ها بدین باورند و از همین روی، معتقدند که فرد خودکش از آن‌جا که نمی‌تواند در دنیا به رستگاری برسد، بنابراین با مرگش این فرصت را از خود سلب کرده‌است؛ بنابراین گناه خودکشی نه به سبب خود این عمل، که به سبب امتناع از پذیرش فرصت نجات، صورت گرفته‌ است.

کلیسای ارتدکس شرقی بر این باور است که خودکشی یعنی امتناع از پذیرش هدیه خداوند که همانا جسم و زندگی این دنیایی است؛ بنابراین، این عمل ناشی از ناامیدی و نقض‌کننده فرمان ششم یعنی «کسی را مکشید» (ده فرمان) و در نتیجه، گناه محسوب می‌شود. این کلیسا هم‌چنین، مراسم تدفین مسیحی را برای خودکش‌ها به انجام نمی‌رساند. با این حال، گاهی در برخی موارد چنان‌چه کشیش از فرد خودکش شناخت داشته باشد و اطلاعاتش را با اسقف در میان گذارد، ممکن است اجازه برگزاری مراسم تدفین مسیحی برای فرد خودکش توسط اسقف صادر شود. در آموزه‌های کلمنت اسکندریه، لاکتانتیوس، آگوستین و دیگران، خودکشی تقبیح شده‌ است. اما کسانی که به سبب مبتلا بودن به گونه‌ای بیماری روانی، خودکشی کرده‌اند، یا به سبب درگیر شدن در برخی موقعیت‌های استرس‌زای شدید، دست به این عمل زده‌اند، کلیسای ارتودکس در این موارد احساس هم‌دردی خود را بیان می‌دارد.

دیگر مذاهب مسیحیت، خودکشی را گناه در نظر نمی‌گیرند. حتی اگر خودکشی مذموم هم شمرده شود، کاراهایی همچون انگیزه فرد، شخصیت او و دیگر کاراها می‌بایست مد نظر قرار بگیرند. برخی پیروان کلیسای نو این‌گونه می‌اندیشند.[12] در کلیسای عیسی مسیح قدیسان آخرالزمان خودکشی، عموماً عملی اشتباه در نظر گرفته می‌شود. با این حال، ممکن است بر پایه شرایط فرد خودکش به سبب ارتکاب این گناه مقصر یا گناه‌کار قلمداد نشود.[13]

در سنت‌های کهن مسیحی، انگیزه‌های خودکشی متفاوت بوده‌اند. در میان شهدای انطاکیه، سه زن وجود داشتند که برای پیش‌گیری از مورد تجاوز واقع شدن، دست به خودکشی زدند. با وجود آن‌که ویلیام فیپس این نمونه را به عنوان نمونه از خودکشی پیروزمندانه قلمداد می‌کند، آگوستین معتقد بود که: «با وجود آن‌که عمل آن سه زن در نظر خدا درست و شایسته بوده‌ است، اما آن زنان نمی‌بایست تصور می‌کردند که پاک‌دامنی آن‌ها با تجاوز از بین می‌رود». (در نظر آگوستین پاک‌دامنی امری انتزاعی و ذهنی است).[14] در دوره‌ای که یهودیان، مسیحیان را تحت تعقیب و کشتار قرار می‌دادند، بسیاری از مسیحیان با خودکشی خود را به شهادت می‌رساندند. خودکشی مسیحیان بدین روش، آن چنان زیاد شد که یهودیان برگزاری مراسم عزاداری عمومی را برای کسانی که خودکشی می‌کردند، ممنوع کردند و اجازه تدفین آن‌ها در گورستان‌های مقدس را نمی‌دادند تا بتوانند جلو این پدیده را که داشت به شدت همه‌گیر می‌شد، بگیرند.

به‌علاوه این گفته که ("اگر به بهشت وارد شوم، خدا آن‌جا خواهد بود: اگر رخت‌خوابم را در عالم ارواح بگسترانم، باز خدا آنجا خواهد بود.") به این عقیده اشاره می‌کند که مردم لزوماً به دوزخ نمی‌روند، اگر فقط مرتکب خودکشی شده باشند.

اسلام

در اسلام و دیگر دین‌های ابراهیمی خودکشی گناه کبیره محسوب می‌شود که با ارتکاب آن روح فرد در دنیای دیگر حق زندگی نخواهد داشت.اسلام به طور سنتی خودکشی را وهن خداوند و گناه کبیره تلقی می‌کند که دلیل این مسئله اعتقاد به مالکیت مطلق خدا بر نفس انسان و تقدس داشتن حیات است. خودکشی در فرهنگ اسلامی به معنای عقب نشینی از نیل به غایت کمال و سقوط به وادی حسرت و ناکامی و شقاوت ابدی در جهنم است. [15][16] طبق آیه‌ای در قرآن:

"و خود را مکشید؛ چراکه خداوند بخشنده‌ترین است بر شما."

—  سوره شماره ۴ قرآن نساء، آیه ۲۹[17]

بیش‌تر روحانیان مسلمان خودکشی و حمله انتحاری را حرام اعلام کرده‌اند.

ابو داوود چنین می‌گوید: «این حرام دانستن خودکشی و حمله انتحاری به‌طور مساوی نشان از سنت‌های اسلامی در برخورد با این دو مقوله دارد و نشان می‌دهد خودکشی از هر نوعش که باشد در این دین تحریم شده‌ است.» عالمان این دین تأکید دارند که حمله انتحاری غیرشرعی است و هیچ ربطی به اسلام ندارد.[18]

هم‌چنین احادیث (گفته‌های محمد را حدیث و جمع واژه‌ای آن را احادیث گویند) گوناگونی در تحریم خودکشی وجود دارد. به‌طور مثال:

ابوهریره از پیامبر نقل می‌کند: "کسی که خود را از راه حلق آویز کردن می‌کشد، در آتش جهنم هم به همان صورت حلق آویز تا ابد باقی می‌ماند و همچنین است کسی که خود را با خنجر می‌کشد."

— صحیح بخاری, ۲:۲۳:۴۴۶

و باز از ابوهریره چنین نقل است که: پیامبر گفت: "هرآنکه خود را به عمد از کوهی پایین افکند تا بمیرد، در آن دنیا به آتش جهنم افتد و تا ابد در آنجا بسوزد و هرآنکه با خوردن سم خود را بکشد، در آن دنیا آن سم را با خود به جهنم برد و در آتش جهنم خورد و تا ابد در آن بسوزد و هرآنکه خود را با سلاحی فلزی از پای درآورد، در آتش جهنم نیز آن سلاح به همراهش باشد و به خود ضربه زند و تا ابد در آتش جهنم بسوزد."

—  صحیح بخاری, ۷:۷۱:۶۷۰

به‌علاوه از جعفر صادق، شمشین امام شیعیان نقل است که::

ابی ولید گفت من از ابا عبدالله شنیدم که می‌گفت: “هرکه خود را به عمد بکشد، تا ابد در آتش جهنم بسوزد. ”


گناه خودکشی در قرآن

خداوند در قرآن درباره قتل انسانی که کشتن اش واجب نشده شدیدا تهدید کرده و وعده عذاب جاوید جهنم داده است. چنانچه در آیه ۳۰ سوره نسا می فرماید:

«وَ مَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ عُدْوَانًا وَ ظُلْمًا فَسَوْفَ نُصْلِيهِ نَارًا ۚ وَ كَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا»

«و هر کس این عمل را از روی تجاوز و ستم انجام دهد، به زودی او را در آتشی وارد خواهیم ساخت و این کار برای خدا آسان است.»

همچنین در آیه ۹۳ سوره نسا آمده است:

«وَ مَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا»

«و هر کس فرد باایمانی را از روی عمد به قتل برساند، مجازات او دوزخ است؛ در حالی که جاودانه در آن می‌ماند و خداوند بر او غضب می‌کند و او را از رحمتش دور می‌سازد و عذاب عظیمی برای او آماده ساخته است»

ادیان هندی

آیین هندو

در آیین هندو از نظر روحانی پذیرفته نیست. عموماً خودکشی، زیرپا گذاشتن قوانین آهیمسا به حساب می‌آید و بنابراین همچون کشتن دیگران، گناه محسوب می‌شود. بر پایه برخی متون، مرگ با خودکشی (و هر نوع مرگ خشن دیگر) سبب می‌شود فرد به شبح تبدیل شود و تا زمانی که قرار بوده زندگی کند، همین‌طور سرگردان در روی زمین باقی می‌ماند.[19]

البته آیین هندو حق مردن را از راه پرایوپاوسا (مرگ با گرسنگی کشیدن) که مرگی غیر خشن به حساب می‌آید را پذیرفته‌است.[20] اما پرایوپاوسا ویژه یوگی‌های پیری است که هیچ آرزویی یا کار انجام نشده‌ای در این زندگی ندارند.[20] همچنین، اگر فردی برای نجات جان دیگران ایثار جان کند نیز، مرگش مورد پذیرش است.

آیین جین

در جینیسم، خودکشی بالاترین گونه هیمسا (خشونت) به حساب می‌آید و حرام است. عدم خشونت مهم‌ترین آموزه آیین جین است. گونه‌ای خودکشی با گرسنگی کشیدن در یکی از مذاهب جینی وجود دارد که از آن با عنوان سانثارا یاد می‌شود.[21] طبق کتاب جِین پورشارتا سیدهویرتا، وقتی مرگ نزدیک است قول و قرار سالخانا با نزاک کردن بدن و آرزوها محقق می‌شود. همچنین در این کتاب آمده که سالخانا خودکشی نیست چراکه مرتکب آن از همه آرزوها همچون دلبستگی بری می‌شود.[22]

آیین بودا

در آیین بودا کردار گذشته فرد بر آنچه اکنون تجربه می‌کند، بسیار مؤثر تلقی می‌شود. به همین ترتیب، کردار کنونی فرد به شدت بر تجربیات آینده فرد اثرگذار، در نظر گرفته می‌شوند. به این باور، دکترین کارما گفته می‌شود. کردار مختارانه ذهن، بدن یا زبان بازتاب در پی خواهند داشت. این بازتاب ناشی از تفاوت‌ها و شرایطی است که فرد در زندگی تجربه می‌کند.

در آیین بودایی باور بر این است که رنج در درجه نخست یا ناشی از اعمال بد گذشته فرد (دوکخا) است، یا ناشی از یک روند طبیعی تولد ادواری است. از دیگر دلایل وجود رنج، می‌توان به نپایندگی و وهم (یا مایا (سانسکریت)) اشاره کرد. از آنجا که هر چیزی به گونه‌ای غیر ابدی است، افراد ممکن است از حوادث سازمان‌یافته زندگی، احساس ناراحتی کنند. در آیین بودا برای شکستن سامسارا، راه اصیل هشتگانه توصیه می‌شود و خودکشی تقبیح می‌شود.

از آنجا که نخستین پیامبر بودایی٬ افراد را از نابودی زندگانی، انذار کرده‌است، بودایی‌ها به خودکشی به عنوان عملی منفی نگاه می‌کنند. چنانچه کسی با خشم خود را بکشد، ممکن است در زندگی بعدی خود، در یک زمانه‌ی پر اندوه به دنیا پا بگذارد چرا که با افکاری منفی مرده است.[23][24] با این حال، بر خلاف دیگر ادیان بودایی، به‌طور کلی خودکشی را تقبیح می‌کند چرا که اعتقاد بر این است که در اغلب موارد خودکشی، دلایل فرد خودکش منفی هستند؛ بنابراین، حتی خودکشی‌هایی که در ادیان دیگر استثناء هستند، در این دین، برایشان جایگاه ویژه در نظر گرفته نمی‌شود.[25] بنابراین، در طول تاریخ بودایی استثناءهای بسیار کمی می‌توان مشاهده کرد.

یکی از آن استثناءها داستان بیکخو است که به سبب بیماری درد فراوانی می‌کشید. گفته می‌شود که وی برای پایان دادن به دردهایش خودکشی کرده‌است.[26] در واقع او از راه اتانازی از دنیا رفت.

پگانیسم مدرن

ویکا

در آیین ویکا همچون آیین‌های پگانیسم مدرن توضیح مشخصی در رابطه با خودکشی وجود ندارد. برخی باورمندان این آیین خودکشی را زیر پا گذاشتن حریم زندگی می‌دانند و آن را نقض اصلی‌ترین باور ویکایی می‌دانند. با این حال چون باور به تناسخ به جای باور به پاداش یا جزای ابدی برای فرد در این آیین وجود دارد، بسیاری معتقدند که خودکش‌ها نیز همچون دیگر افراد پس از مرگ دوباره متولد می‌شوند و از ظرفیت‌های زندگی‌های گوناگون که به آن‌ها داده می‌شود، بهره خواهند برد.[27]

جستارهای وابسته

منابع
  1. Comprehensive Textbook of Suicidology, pp. 108–9.
  2. https://fa.wikisource.org/wiki/حیات‌النفس_فی_حضرت‌القدس/باب_اول
  3. https://iqna.ir/fa/news/3646750/گناه-خودکشی-از-نظر-قرآن-و-روایات
  4. https://hawzah.net/fa/Magazine/View/2689/3843/29540/حرمت-خودکشی-علل-و-عواقب-آن
  5. See Talmud Bavli Gittin, 57b.
  6. See Talmud Bavli Avoda Zara 18a
  7. See Talmud Bavli (B.) Pesachim 22b; B. Mo'ed Katan 5a, 17a; B. Bava Mezia 75b. and B. Nedarim 42b.
  8. Jewish Virtual Library - Masada
  9. Masada and the first Jewish revolt against Rome: Near East Tourist Industry, Steven Langfur 2003
  10. "Catechism of the Catholic Church, Paragraph 2280, 2281".
  11. Byron, William. "Do People Who Commit Suicide Go to Hell?". Catholic Digest. Archived from the original on 19 December 2014. Retrieved 10 April 2013.
  12. Odhner, John. "Reflections on Suicide". Archived from the original on 2 December 2013. Retrieved 6 July 2012.
  13. "Suicide". The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. Archived from the original on 6 April 2012. Retrieved 22 March 2016.
  14. Phipps, William. "Christian Perspectives on Suicide". religion-online. Archived from the original on 3 December 2013. Retrieved 27 November 2013.
  15. https://iqna.ir/fa/news/3646750/گناه-خودکشی-از-نظر-قرآن-و-روایات
  16. https://hawzah.net/fa/Magazine/View/2689/3843/29540/حرمت-خودکشی-علل-و-عواقب-آن
  17. [قرآن نساء ۲۹]
  18. http://islamqa.info/en/217995. Retrieved 26 November 2015. Missing or empty |title= (help)
  19. Hindu Website. Hinduism and suicide
  20. "Hinduism - Euthanasia and Suicide". BBC. 2009-08-25.
  21. Suicide and Jainism
  22. Jain, Vijay K. (2012), Acharya Amritchandra's Purushartha Siddhyupaya, Vikalp Printers, p. 115, ISBN 81-903639-4-8, archived from the original on 2012, Non-Copyright
  23. «千萬不要自殺﹗--悔恨千年剧烈痛苦!». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۶.
  24. 珍惜生命（墮胎與自殺的真相）
  25. 論佛教的自殺觀
  26. «Suicide as a Response to Suffering». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۶.
  27. "Pagans and Suicide".
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.