دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان
دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان (به انگلیسی: Institute for Advanced Studies in Basic Sciences) یک دانشگاه دولتی و مرکز تحقیقاتی پیشرفته است که در شمال شهر زنجان قرار دارد. این دانشگاه در سال ۱۳۷۱ توسط یوسف ثبوتی به عنوان «مؤسسه تحقیقات تکمیلی در علوم پایه» تأسیس شد.[1]
![]() دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه، زنجان | |
لاتین: Institute for Advanced Studies in Basic Sciences | |
نام مستعار | علوم پایه، IASBS |
---|---|
نوع | دانشگاه عمومی |
بنیانگذاری شده | ۱۳۷۱ ه.ش |
وابستگی | وزارت علوم، تحقیقات و فناوری |
رئیس | بابک کریمی |
اعضای هیئت علمی | ۱۰۱ |
دانشجویان | ۱۱۶۳ [1] (پذیرش تنها در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری) |
موقعیت | زنجان، ایران ![]() |
وبگاه |
تاریخچه
تاسیس دانشگاه
دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان در سال ۱۳۷۱ توسط یوسف ثبوتی و با همکاری محمدرضا خواجه پور به عنوان یک مرکز آموزش عالی و مرکز تحقیقاتی دولتی با نام «مؤسسه تحقیقات تکمیلی در علوم پایه» تأسیس شد. کار مرکز با تاسیس رشته فیزیک و پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد در سال ۱۳۷۲ آغاز شد. پس از یک سال و نیم دوره های کارشناسی ارشد ریاضیات و دکتری فیزیک نیز تاسیس گردید. در ابتدا کلاس های دانشگاه در مرکز موقتی به مساحت پنج هزار و پانصد متر در شمال شهر زنجان برگزار میشد.[2] احداث پردیس اصلی دانشگاه از سال ۱۳۷۴ در زمینی به مساحت ۸۵ هکتار در کنار دانشگاه علوم پزشکی زنجان در شمال شهر زنجان آغاز گردید. با اتمام ساخت دانشکده فیزیک در سال ۱۳۸۰ کلاس های دانشگاه به پردیس اصلی منتقل شدند.[3]

شورای مشورتی بینالمللی
دانشگاه تحصیلات تکمیلی در ابتدا با یک شورای مشورتی بینالمللی تشکیل شد تا اساتید عضو آن، دانشگاه را در زمینه پژوهش، تاسیس شاخه های جدید، جذب محققان برجسته و همکاری های بینالمللی یاری کنند. همچنین اعضای این شورا عملکرد دانشگاه را ارزیابی میکردند.[2]
دانشکدهها و رشتهها
دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان از شش دانشکده، دو پژوهشگاه و مرکز آموزش زبان تشکیل شدهاست.[4] همچنین «خانه علم زنجان» و «پارک علم و فناوری زنجان» از زیرمجموعههای این دانشگاه هستند. دانشگاه از لحاظ آموزشی به تربیت دانشجو در دورههای دکتری و کارشناسی ارشد در علوم پایه میپردازد و تنها رشته مقطع کارشناسی آن، رشته مهندسی کامپیوتر است. همچنین دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان تنها دانشگاه کشور است که از مقاطع دیپلم و کارشناسی در رشته دکتری پیوسته فیزیک دانشجو جذب میکند.[1]
دانشکده فیزیک
دانشكده فیزیك به عنوان اولین دانشکده دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه در راستای هدف اصلی دانشگاه برای پیشرفت دانش در زمینه علوم پایه در بهار ۱۳۷۲ با پذیرش دانشجو در مقطع كارشناسی ارشد کار خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۷۵ دوره دکتری فیزیک با پذیرش اولین دانشجویان در شاخههای ماده چگال نظری، اخترفیزیک و فیزیک ریاضی راهاندازی شد. به فاصله کمی دوره کارشناسی ارشد در شاخه اپتیک تجربی ایجاد شد. در سال ۱۳۷۹ دوره ویژه دکتری پیوسته برای دانشآموزانی که رتبههای برتر در آزمون سراسری ورودی دانشگاهها داشتند راهاندازی شد. دانشجویان پذیرفته شده در این دوره هفت ساله بعد از گذراندن درسهای کارشناسی و تکمیلی، بدون انجام پروژه کارشناسی ارشد مستقیماً شروع به انجام پروژه دکتری خود میکنند.[5]


دانشکده ریاضی
دانشکده ریاضی در سال ۱۳۷۳ تاسیس شد و اقدام به پذیرش دانشجوی کارشناسیارشد در رشتههای ریاضی محض و کاربردی نمود. دوره دکتری ریاضی نیز از سال ۱۳۸۲ آغاز شد. فعالیتهای پژوهشی و آموزشی دانشکده ریاضی در زمینههای ریاضی محض، ریاضی کاربردی، ریاضی مالی و علوم کامپیوتر می باشد.[6] در حال حاضر دانشکده ریاضی با دانشگاههی بوردو 1، گرنوبل، و پاریس 6 فرانسه و موسسة ماکس پلانک آلمان دانشجوی دکتری مشترک دارد. همکاریهای پژوهشی و تحقیقات مشترک با دانشگاههای متعددی از جمله دانشگاه پاریس-اورسی، موسسه اِلآرآی فرانسه، دانشگاه جنوا ایتالیا، موسسه یمپا برزیل، موسسه آلفرد رِنی مجارستان و موسسه تحقیقاتی کامپیوتر و اتوماسیون مجارستان و دانشگاه هاله آلمان انجام گرفته یا در حال انجام است.[7]
دانشکده شیمی
دانشکده شیمی، پس از ۷ سال از تاسیس دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، و در پاییز ۱۳۷۸ فعالیت رسمی خود را با ۵ دانشجوی کارشناسی ارشد و پنج عضو هیئت علمی آغاز نمود. دوره کارشناسی ارشد ابتدا در دو حوزه، شیمی تجزیه و شیمی آلی آغاز گردید و در زمستان سال ۱۳۸۴ اولین دوره دانشجویان دکتری شروع به تحصیل نمودند. در حال حاضر محققین در این دانشکده در گرایش های شیمی آلی، شیمی تجزیه، شیمی فیزیک، شیمی معدنی، نانو شیمی و شیمی پلیمرمشغول به آموزش و تحقیق میباشند.[8]
دانشکده علوم زمین
دانشکدهی علوم زمین متشکل از گروههای ژئوفیزیک، ژئودزی، تکتونیک، آبشناسی، پترولوژی و رسوبشناسی است. این دانشکده با تشکیل گروه ژئوفیزیک در سال ۱۳۷۸ در درون دانشکدهی فیزیک به وجود آمد. در سال ۱۳۸۳ دورهی کارشناسی ارشد ژئوفیزیک تاسیس شد. در سال ۱۳۹۱ دورهی دکتری ژئوفیزیک در دو رشته زلزلهشناسی و ژئودزیگرانی و در سال ۱۳۹۲ دورهی کارشناسی ارشد زمینشناسی-تکتونیک راهاندازی شدند.[9] پژوهش در دانشکده علوم زمین به طور عمده در زلزلهشناسی، سایزموتکتونیک، ژئودینامیک، میدانهای پتانسیل زمین، تکتونیک، رسوبشناسی، آبشناسی و پترولوژی متمرکز است.[10]
دانشکده علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات
دانشکده علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات با رشته مهندسی فناوری اطلاعات در سال ۱۳۸۲ شروع به کار کرد و بلافاصله رشته علوم کامپیوتر در مقطع کارشناسی ارشد را نیز راه اندازی کرد. در حال حاضر این دانشکده علاوه بر رشته های علوم کامپیوتر (مقطع دکتری مستقل و چهار گرایش در مقطع کارشناسی ارشد) و مهندسی فناوری اطلاعات (کارشناسی) در رشته ی مهندسی کامپیوتر (کارشناسی) نیز دانشجو دارد.[11]این دانشکده دارای آزمایشگاه های ارتباطات بی سیم، بیوانفورماتیک، هندسه محاسباتی و روباتیک RoboCG و هوش مصنوعی است.[12]پژوهش در این دانشکده در زمینه های الگوریتم های بهینه سازی، هندسه محاسباتی، رباتیک یادگیری ماشین، بینایی کامپیوتر، بیوانفورماتیک و ارتباطات بیسیم متمرکز است.[13]
دانشکده علوم زیستی
دانشکده علوم زیستی، بهعنوان جوانترین دانشکده در دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، در سال ۱۳۸۷ راهاندازی شد.[14] دانشکده علوم زیستی دارای آزمایشگاه های تحقیقاتی شامل بیوشیمی، بیوفیزیک، کشت باکتری، کشت سلول و بیوانفورماتیک است.[15]
پژوهشکدهها
- پژوهشکده علوم پایه و فناوریهای نوین
- پژوهشکده تغییر اقلیم و گرمایش زمین
همکاری بین المللی
دانشگاه علوم پایه با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی متعددی از جمله دانشگاه های «آخن»، «بن»، «زیگن» و «کایزرسلاترن» آلمان، دانشگاه های «اوترخت» و «دلفت» هلند، دانشگاه «هریوت-وات» بریتانیا، «اکول پلیتکنیک» فرانسه، دانشگاه های «آرکانزاس»، «اوهایو» و «یوتا» ایالات متحده و دانشگاه «توکیو» ژاپن همکاری های علمی و پژوهشی داشته است.[16] [17] [18]
رتبه بندی و سطح علمی
دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان به عنوان یک مرکز تحقیقاتی پیشرفته تاسیس شده و از دانشگاههای معتبر ایران است. این دانشگاه یکی از ۱۰ دانشگاه جامع برتر کشور است.[19][20] [21] همچنین این دانشگاه در پروژه ارتقا ویژه وزارت علوم قرار دارد تا طی سالهای آینده در جمع ۲۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار بگیرد.[22] در سال ۱۳۹۸ در میان دانشگاه های کشور دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه با ۹ عضو هیئت علمی در فهرست سرآمدهای علمی ایران، پس از دانشگاه صنعتی شریف با ۱۳ عضو، دارای بیشترین تعداد اساتید سرآمد علمی بوده است.[23][24] در مورد سطح علمی دانشگاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- رتبه ۸ ام دانشگاههای جامع کشور در سال های ۱۳۹۵-۱۳۹۴[21][22] و ۱۳۹۵- ۱۳۹۶ [19][20] [25] (رتبهبندی ISC)
- رتبه ۱۰ ام دانشگاه های جامع کشور در سال ۱۳۹۷-۱۳۹۶ [26] (رتبهبندی ISC)
- رتبه ۲ ام دانشگاه های سرآمد علمی کشور در سال های ۱۳۹۵ [27] و ۱۳۹۸ [24]
- رتبه ۶ ام دانشگاه های سرآمد علمی کشور در سال ۱۳۹۷ [28]
- قطب علمی فیزیک کشور (۱۳۸۰)[3]
- رتبه اول کشور در انتشارات علمی بر مبنای تعداد مقالات به تعداد هیئت علمی (۱۳۸۷ و ۱۳۸۵ تا۱۳۸۱)[3]
- جایزه بانک توسعه اسلامی در علوم و تکنولوژی (۱۳۸۵)[3]
چهرههای برجسته
در میان فارغ التحصیلان و اعضای هیئت علمی (فعلی و سابق) این دانشگاه چهرههای سرشناسی وجود دارد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:[3]
- ثبوتی، یوسف: عضو آکادمی علوم جهان سوم، تا کنون- ۱۳۶۶؛ عضو جامعه منجمین آمریکا، تا کنون- ۱۳۴۷؛ مدال طلای یونسکو؛ عضو هیئت مؤسس و هیئت مدیره انجمن فیزیک ایران، ۵۴–۱۳۵۰ و ۷۰–۱۳۶۲؛ رئیس بخش فیزیک دانشگاه شیراز، ۶۰–۱۳۵۸ و ۵۳–۱۳۵۰؛ عضویت شورای همکاریهای علمی و بینالمللی وزارت فرهنگ و آموزش عالی، تا کنون-۱۳۷۶؛ مدال پژوهشی- وزارت علوم (۱۳۵۷)؛ عضویت در فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۶۸ تا کنون؛ تجلیل انجمن فیزیک ایران و نامگذاری کنفرانس فیزیک سالانه ۱۳۸۱ بنام کنفرانس ثبوتی (۱۳۸۰)؛ چهره ماندگار (۱۳۸۰) و …
- گلستانیان، رامین:مدیر علمی مؤسسه ماکس پلانک آلمان،[29] جایزه رتبه اول دومین جشنواره جوان خوارزمی، اعطای کرسی فردریک ژولیو، دانشگاه صنعتی فیزیک و شیمی پاریس (۱۳۷۹)؛ جایزه پژوهشگر نمونه سال وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (۱۳۸۰)؛ طراحی سادهترین سیستم نانو ماشین شناگر جهان (۱۳۸۰)؛ جایزه انجمن نخبگان ایران (۱۳۸۴)
- توسلی، محمدتقی: جایزه گالیلئو گالیله کمسیون بینالمللی اپتیک (۱۳۸۹)
- رسولی، سیفالله: جایزه ۲۰۰۹ ICO/ICTP؛ عضو وابسته مرکز بینالمللی فیزیک نظری تریست ایتالیا (دوره شش ساله)(۱۳۸۹)
- زارعیان، مالک: عضو وابسته مرکز بینالمللی فیزیک نظری تریست ایتالیا (دوره شش ساله)(۱۳۸۷)
- کبودین، بابک: انتخاب به عنوان دانشمند بینالمللی سال ۱۳۹۰ با توجه به مقالات ISI
- اسعدی، نازیلا: چاپ مقاله در مجله ساینس (۱۳۸۹)


- خواجه پور، محمدرضا: جایزه کتاب سال (۱۳۷۴)
- کریمی، بابک: جایزه رتبه اول پژوهشگر نمونه سال جشنواره خوارزمی؛ جایزه دکتر ارشیا آزاد، بهترین رساله دکتری (۱۳۸۷)
- محمد، رفیعی: جایزه رتبه اول پژوهشهای بنیادی دهمین جشنواره جوان خوارزمی
- نجف پور، محمد مهدی: جایزه رتبه اول پژوهشهای بنیادی دوازدهمین جشنواره جوان خوارزمی
- خاکیان، مهدی: جایزه رتبه اول پژوهشهای بنیادی نوزدهمین جشنواره بینالمللی خوارزمی[30]
- جلالی، میرعباس: جایزه بهترین رسالهٔ دکتری بوتان، انجمن مهندسین مکانیک ایران (۱۳۷۷)
- قربانزاده، علی: جایزه رتبه دوم پژوهشهای بنیادی دوازدهمین جشنواره جوان خوارزمی
- قیوم زاده، علیرضا: جایزه رتبه دوم پژوهشهای بنیادی یازدهمین جشنواره جوان خوارزمی
- موسوی، حمید: جایزه دکتر عباس ریاضی کرمان (۱۳۸۰)
- مهری، بهمن: چهره ماندگار در علوم ریاضی سال ۱۳۸۱
- نهال، ارشمید: عضو افتخاری انجمن مهندسی اپتیک (۱۳۷۷)؛ جایزه ۲۰۰۱ ICO/ICTP
مدرسین و پژوهشگران
مرکز دارای یک هسته مدرسین مقیم، متشکل از پژوهشگران فعال است. در هر ترم از تعدادی از استادان میهمان نیز، داخل و خارج کشور، برای تحقیق و تدریس در مرکز، دعوت به عمل میآید. از زمان تأسیس مرکز تاکنون استادان و مدرسان زیر برای تدریس و سخنرانی و راهنمای موضوعات رساله، با مرکز همکاری کردهاند:[2]


فیزیک
- آزاکوف، سیاوش: مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- بقال شوشتری، غلامحسین: مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- پیغمبریان، ناصر: مرکز تحقیقات اپتیک دانشگاه آریزونا، آمریکا
- توسلی، محمدتقی: دانشگاه تهران؛ مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- ثبوتی، یوسف: مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان (بنیانگذار و رئیس اسبق مرکز)
- خواجه پور، محمدرضا: مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- رضوی، محسن: انستیتوی فیزیک نظری دانشگاه آلبرتا، کانادا
- رنجبر دائمی، سیفالله: مرکز بینالمللی فیزیک نظری آمریکا
- کاردر، مهران: انستیتوی تکنولوژی ماساچوست آمریکا
- مسعودالعالم، ابوالقاسم: مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- مشحون، بهرام: دانشکده فیزیک دانشگاه میسوری آمریکا
- منصوری، رضا: دانشگاه صنعتی شریف تهران؛ مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- ناراسیمان، مودومبای: مرکز بینالمللی فیزیک نظری، ایتالیا
ریاضی
- جمالی، علیرضا: دانشگاه تربیت معلم، تهران
- خداوردیان، اوگانس: دانشگاه ایروان، ارمنستان
- رجوی، حیدر: دانشکده ریاضی، دانشگاه دالهاوزی، کانادا
- صدیقی، کریم: دانشگاه شیراز، شیراز
- محمودیان، عبدالله: دانشگاه صنعتی شریف، تهران؛ مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- مهری، بهمن: دانشگاه صنعتی شریف، تهران
شیمی
- نقیزاده، جمشید: دانشگاه کالیفرنیا، سان فرانسیسکو، آمریکا
- یلپانی، مجید: مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- کریمی، بابک: مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- کبودین، بابک: مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- حقیقی، بهزاد: مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
- عبداللهی، حمید: مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه، زنجان
منابع
- «آشنایی با دانشگاه». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- اولین بروشور مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان (1373) (فایل pdf) بایگانیشده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine، مهر ۱۳۷۳
- «دانشگاه در یک نگاه» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۱۰ اوت ۲۰۱۳. دریافتشده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۳.
- «رئیس دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان: دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه درشاخصهای کیفی درسطح بالایی است». خبرگزاری مهر. ۱۳۹۸-۰۶-۰۵.
- «دانشکده فیزیک». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «دانشکده ریاضی». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «تحقیق در دانشکده ریاضی». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «دانشکده شیمی». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «دانشکده علوم زمین». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «پژوهش در دانشکده علوم زمین». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «دانشکده علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «آزمایشگاه های دانشکده علوم کامپیوتر». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «تحقیق در دانشکده علوم کامپیوتر». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «دانشکده علوم زیستی». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «آزمایشگاه های تحقیقاتی دانشکده علوم زیستی». دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه.
- «امضای قرارداد همکاری دانشگاه علوم پایه زنجان و دانشگاه آخن آلمان». خبرگزاری مهر. ۱۳۹۶-۰۳-۲۲.
- «گسترش همکاریهای علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان با اکول پلیتکنیک فرانسه». خبرگزاری ایسنا. ۱۳۹۵-۱۰-۰۸.
- «کمک هزینههای پژوهشی دانشگاه علوم پایه زنجان ۳۲۷ درصد افزایش یافت». خبرگزاری ایرنا. ۱۳۹۹-۱۰-۲۹.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۸ اوت ۲۰۱۸. دریافتشده در ۸ اوت ۲۰۱۸.
- «نتایج رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور سال ۹۶-۱۳۹۵ اعلام شد». دیده بان علم ایران. ۱۳۹۷-۰۳-۲۸.
- «نتایج رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور در سال ۹۵-۱۳۹۴». دیده بان علم ایران. ۱۳۹۵-۱۲-۲۲.
- «دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان بینالمللی میشود». خبرگزاری ایسنا. ۱۳۹۵-۱۲-۲۶.
- «سرآمدان علمی از ۳۰ دانشگاه کشور انتخاب شدند». خبرگزاری مهر. ۱۳۹۸-۱۱-۲۵.
- «چهارمین دوره انتخاب سرآمدان علمی». معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری. ۱۳۹۸-۱۱-۲۷.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۸ اوت ۲۰۱۸. دریافتشده در ۸ اوت ۲۰۱۸.
- «کیفیترین دانشگاههای کشور کدامند؟». خبرگزاری ایسنا. ۱۳۹۷-۰۳-۲۰.
- «رتبه نخست سرآمدان علمی کشور برای دانشگاه علوم پزشکی تهران». خبرگزاری مهر. ۱۳۹۵-۱۲-۲۳.
- «70 سرآمد علمی کشور شناسایی و معرفی شدند». فدراسیون سرآمدان علمی ایران. ۱۳۹۷-۰۷-۱۷.
- https://www.mehrnews.com/news/4201331/یک-محقق-ایرانی-مدیر-موسسه-ماکس-پلانک-شد
- دانشگاه در یک نگاه بایگانیشده در ۱۰ اوت ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine، در نوشتن تمام مطالب این قسمت از این منبع استفاده شدهاست.
Wikipedia contributors, "Institute for Advanced Studies in Basic Sciences," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Institute_for_Advanced_Studies_in_Basic_Sciences
پیوند به بیرون
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان موجود است. |