داگرئوتایپ

داگرئوتایپ یا داگرئوتیپ (به فرانسوی: daguerréotype) نخستین روش موفق در ثبت عکس‌های دائمی و استفادهٔ تجاری از عکاسی است. در این روش، به صفحهٔ نقره‌ای مدتی بخار ید داده تا قشر نازکی از یدور نقره بر روی آن قرار گیرد سپس این صفحه را در دوربین گذارده و عکسبرداری می‌کنند. این روش را لوئی داگر مخترع و عکاس فرانسوی در سال ۱۸۳۷ میلادی اختراع کرد.

یک عکس داگرئوتیپ که توسط لوئی داگر در سال ۱۸۳۷ عکسبرداری شده
داگرئوتایپ
لوئی داگر در سال ۱۸۴۴

طرز تهیهٔ داگرئوتیپ

طرز تهیهٔ داگرئوتیپ به‌طوری که لوئی داگر شرح داده چنین است:

  1. یک صفحه نازک نقره را روی صفحه کلفت‌تری از مس لحیم می‌کنیم.
  2. سطح نقره را صیقل می‌دهیم تا کاملاً براق شود.
  3. صفحه نقره را در تاریکی در تماس با بخار یُد قرار می‌دهیم تا نسبت به نور حساس شود.
  4. لوحه آماده شده را در تاریکی در یک شاسی محفوظ از نور قرار می‌دهیم و شاسی را در دوربین می‌گذاریم.
  5. دوربین را روی سه‌پایه نصب می‌کنیم و در آفتاب به طرف هر شیئی که مایل باشیم قرار می‌دهیم.
  6. درِ عدسی را بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه باز نگه می‌داریم.

تصویر پنهانی را که روی لوحه ضبط شده‌است طی مراحل زیر ظاهر و ثابت می‌کنیم:

  1. لوحه را در یک کابینت به صورت مایل (زاویه ۴۵ درجه) روی ظرفی قرار می‌دهیم که در آن مقداری جیوه را از زیر به کمک چراغ الکلی گرم کرده و به حرارت ۶۵ درجه سانتیگراد رسانده‌ایم.
  2. لوحه را به دقت زیر نظر می‌گیریم تا تصویر که از چسبیدن ذرات جیوه به نقرهٔ نوردیده پدید می‌آید، کاملاً قابل رویت شود.
  3. لوحه را در آب سرد فرو می‌بریم تا سطح آن سخت شود.
  4. لوحه را در آب نمک (بعداً محلول ضعیف هیپوسولفیت سدیم) فرو می‌بریم تا تصویر ثابت شود.
  5. لوحه را اینک کاملاً می‌شوییم تا عمل ثبوت متوقف شود.

داگرئوتیپ تصویر مثبتی بود که طی یک عمل در دوربین به صورت برعکس، همچون تصویری که در آینه دیده شود، پدید می‌آمد. بیننده لوحه را در دست خود قدری می‌چرخاند تا زاویه تابش نور آن را به حداکثر وضوح برساند و در این حال اولین نکته‌ای که جلب توجه می‌کرد کثرت جزئیات ضبط شده در عکس بود. این موضوع حتی در گزارش‌های مطبوعات نیز ذکر شده بود.[1][2]

اولین داگرئوتایپ در ایران
عکس از خود ملک قاسم میرزا تنها عکس بازمانده داگرئوتیپ ایرانی.

کمی پس از معرفی دستگاه داگرئوتیپ به اروپا (۱۸۳۹) نیکلای یکم روسیه، تزار روسیه و ملکه ویکتوریای بریتانیا هر کدام یک نمونه آن را به محمدشاه قاجار هدیه دادند. نخستین کسی که مأمور بهره‌برداری از این دستگاه‌ها شد ژول ریشار فرانسوی بود.[3] او در آن زمان عکس‌هایی گرفت که متأسفانه هیچ‌کدام از آن‌ها به دست ما نرسیده‌است. ملک قاسم میرزا فرزند فتحعلی شاه نیز در تبریز به این روش عکس برداری نموده که در واقع تنها عکسی که به دست ما رسیده، از اوست.

ابداعات نو در عرصه داگرئوتیپ

احیای داگرئوتایپ در ایران و همچنین ابداع عکاسی داگرئوتیپ به روش «میم داگ» (دیجیتال داگرئوتیپ و ابداع مایع و فیلم محافظ داگرئوتیپ به جای کلراید طلا و گلدینگ و ابداع «دستگاه داگ‌ساز» Exposure Unit) برای استفاده در روش میم داگ.[4]

جدول کاربُرد مواد در فرایند «میم داگ»
  1. جدول کاربُرد مواد در فرایند «میم داگ» و شیوه‌های دیگر داگرئوتیپ[5]

نگارخانه

پیوند به بیرون

جستارهای وابسته

پانویس
  1. یحیی ذکاء، تاریخ عکاسی و عکاسان پیشگام ایران.
  2. Marilyn Stokstad، Art History، ۹۶۴–۹۶۷.
  3. «آنتوان خان سوریوگین٬ عکاسی که 'پرورده ایران' شد». BBC News فارسی. ۲۰۱۵-۰۸-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۲.
  4. دربارهٔ محمد محمدزاده تیتکانلو سایت عکاسی
  5. دریافت فایل از سایت منبع daguerreotype.ir بایگانی‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine

منابع
  • ذکاء، یحیی (۱۳۷۶). تاریخ عکاسی و عکاسان پیشگام ایران. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • Stokstad، Marilyn (۲۰۰۵). Art History (second ed). New Jersey: Upper Saddle River. شابک ۰-۱۳-۱۴۵۵۲۷-۳.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.