دهستان اسفیورد شوراب

دهستان اسفیورد شوراب، دهستانی است از توابع بخش مرکزی شهرستان ساری در استان مازندران. همچنین اسفیورد یا اسپیورد نام یکی از محله‌های بلوار کشاورز ساری است.

دهستان اسفیورد شوراب

اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	مازندران
شهرستان	ساری
بخش	مرکزی
جمعیت	۲۶٬۹۵۶ نفر (سرشماری ۱۳۹۵)

جمعیت این دهستان بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ در حدود (۸٬۵۳۲ خانوار) ۲۶٬۹۵۶ نفر است.[1] شهر ساری و دهستان اسپه ورد شوراب مجاور یکدیگرند . "ساری رود" نهری که ساری قدیم (بخش مرکزی ساری امروز) را در درون انحنای خود جای داده است، آن را از دهستان اسپه ورد شوراب جدا می‌سازد. براساس بعضی گزارش‌های تاریخی، ساری قدیم، همیشه دارای وسعتی محدود و شاید کمتر از یکصد هکتار بوده‌است ( مثلاً ر.ک. احسن التقاسیم، سفرنامه مقدسی قرن چهارم هجری) و قبل از آن که شهر باشد می‌توانست همانند بسیاری از امیر نشین‌های قدیم، محل سکونت ارباب دهستان مجاور باشد . جغرافیای تاریخی ساری حاکی از آن است که شهر به لحاظ یک ایستگاه تجاری، از امتیاز ویژه یی درگذشته بر خوردار نبوده‌است .

ساری می‌توانست در ابتدا محل مناسبی فقط برای سکونت ارباب اسپه ورد باشد و گفته ایم که اسپه ورد دهستانی است که وسعت اراضی به هم پیوسته آن چند هزار هکتار است . شهر ساری طی تاریخ طولانی خود همیشه یک شهر فئودالی وفئودال‌نشین بوده‌است. به ویژه می‌توانست تا زمان کیوس ساسانی( قرن ششم میلادی )، بامالکیت واحد و توسط شخصیت‌های محلی اداره شود . قابل تصور است که دهستان اسپه ورد و دیگر مناطق اطراف ساری، در آن زمان توسط یک فئودال بزرگ و با اهمیت اداره می‌شد که به احتمال زیاد محل سکونت اختصاصی او و بستگان و خویشاوندان او، ساری بوده‌است. ر کنونی ساری در جوار محل یکی از شهرهای بسیار قدیمی برپا شده است. دربارهٔ نام شهر قدیمی مذکور دانشمندان عقاید مختلف اظهار داشته اند و هر کسی نام یکی از بلاد باستانی را که در کتابهای یونانی دیده میشود بر آن محل نهاده است. بعضی گفته اند این همان محلی است که به فنا که موسوم بوده. بعضی دیگر آنرا زدرکرته میدانند و برخی هم معتقدند که نام آن شهر سیرینکس بوده است. وقتی که منوچهر برای انتقام قتل ایرج پدر خود، سلم و تور را کشت آنها را در ساری در کنار قبر ایرج مدفون کرد و بر هر قبری گنبدی ساخت که در زمان ظهیرالدین به سه گنبد معروف و بقدری محکم بود که امکان نداشت آن را بتوان خراب کرد. رستم بعد از نبرد شومی که با پسر خود سهراب کرد ابتدا میخواست نعش فرزند را به زابلستان بفرستد، ولی بواسطهٔ گرمی هوا او را در همان ساری در محلی موسوم به قصر تور امانت گذاشت که گویا بعدها در همانجا مدفون شد. فرخان بزرگ بیکی از بزرگان درباری خود بنام «باو» فرمان داده بود که شهر ساری را درمحل ده اوهر(که بعد به نارنجه کوتی معروف شد) بنا کند. این مکان را بواسطهٔ موقع ممتاز و نهرهای فراوان و محلات باصفای اطرافش برگزیده بودند. ولی سکنهٔ آنجا با دادن رشوه باو را فریفتند و وادارش کردند که از آن کار منصرف شود و محل دیگری را برگزیند. وقتی که پادشاه از خیانت باو آگاه شد او را بزندان انداخت و در دهکدهٔ آویجان (یا باو آویجان) وی را به دار زد و با پولی که باو از راه رشوه جمع کرده بود دهی ساخت موسوم به دینار کفشین (تیرکلا (ساری)).[2] قدیمی‌ترین روستای دهستان اسفیوردشوراب روستای تیرکلا می‌باشد که تأسیس آن با همزمان با شهر ساری است. نام قدیم روستای تیرکلا، دینارکفشین می‌باشد.

منابع

1. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۹.
2. تاریخ مازندران و استرآباد، تألیف رابینو