ذبیح بهروز
ذبیح‌الله بهروز (زاده ۲۶ تیر ۱۲۶۹ خورشیدی – درگذشت ۲۱ آذر ۱۳۵۰ خورشیدی)، نویسنده، شاعر و پژوهشگر فرهنگ ایرانی بود.
ذبیح بهروز | |
|---|---|
| زاده | ۲۶ تیر ۱۲۶۹ تهران |
| درگذشته | ۲۱ آذر ۱۳۵۰ (۸۱ سال) |
| پیشه | نویسنده، شاعر و پژوهشگر فرهنگ |
| ملیت | ایرانی |
| پدر و مادر | میرزا ابوالفضل ساوجی |
ذبیح‌الله بهروز فرزند میرزا ابوالفضل ساوجی در سال ۱۲۶۹ در تهران زاده‌شد.وی تحصیلاتش‌را درمدرسه‌های قدیمی آغازاند.سپس به‌ادامه‌ی تحصیل درمدرسه‌ی آمریکایی پرداخت.پس‌ازآن برای تکمیل علوم ادبی و عربی به قاهره رفت و به‌بازه‌ی ده‌سال درآنجا ماند. سپس به انگلستان رفت و در آنجا دستیار ادوارد براون و رنالد نیکلسن شد و به تدریس پرداخت. پس از چندی به آلمان رفت و از آنجا به ایتالیا و سپس به ایران بازگشت. از سال ۱۳۰۲ تا زمان بازنشستگی در دارالفنون، دانشکده افسری و مدرسه عالی بازرگانی تدریس می‌کرد.
ذبیح بهروز از نخستین کسانی بود که در شیوهٔ تحقیق ایران‌شناسان غربی شک کرد و برخی اشتباهات و شاید غرض‌ورزی‌های آنها را متذکر شد. در ستاره‌شناسی و گاهشماری در ایران باستان مطالعات گسترده‌ای به عمل آورد، و نظرهای علمی جدیدی مطرح کرد.
بهروز با دیدگاهی بر مبنای تئوری توطئه، مانویان را به‌عنوان بزرگ‌ترین دشمنان فرهنگ و تمدن ایران در طول تاریخ می‌داند. به عقیدهٔ او مانوَیان در ابتدا در صحراهای مغولستان و عربستان می‌زیسته و با توطئه‌چینی‌های خود راه را برای یورش اعراب و مغولان به ایران هموار ساخته‌اند. بهروز همچنین فرهنگ یونانی‌مآبانه را آلوده به فرهنگ یهودی دانسته و فتح ایران به‌دست اسکندر را را افسانه‌ای ساخته و پرداختهٔ غربی‌ها می‌پندارد.[1]
بهروز در ایران مدتی کوتاه رئیس حسابداری شرکت نفت، مدّتی کارمند وزارت دارایی و مدت کوتاهی استاد دارالفنون بود و چند باری هم مترجم رضا شاه. از همهٔ این کارها به دلایل سیاسی و طرز کار ویژهٔ او کنار گرفت. اما سرانجام با وساطت چند تن از دوستانش، استاد دانشکدهٔ هواپیمایی شد و خیلی زود با درجهٔ سرتیپی همردیف بازنشسته و رئیس افتخاری کتابخانهٔ باشگاه افسران شد.[2]
انجمن ایران ویج
بهروز، برای ترویج اندیشه‌هایش، با یاری دو تن از پیروان خود، محمد مقدم و صادق کیا (که بعدها، اولی پروفسور زبان پارسی باستان و دومی استاد زبان پارسی میانه در دانشگاه تهران شدند)، انجمن «ایران ویج» را بنیان نهاد. این انجمن نشریه‌ای داشت با فرنام «ایران کوده».[3][4]
ذبیح بهروز در ۲۱ آذر ۱۳۵۰ در تهران درگذشت.
آثار
- زبان ایران، فارسی یا عربی
- آیین بزرگی
- فرهنگ کوچک تازی به فارسی
- خواندن و نوشتن در دو هفته[5]
- منتخبات دیوان حافظ
- خط و فرهنگ
- جیجک علیشاه
- شاه ایران و بانوی ارمن
- شب فردوسی
- در راه مهر
- منظومه گنج بادآورد
- تقویم و تاریخ در ایران
- تقویم نوروزی شهریاری
- تقویم سیصد و پنجاه سالهٔ مانویان (چاپ نشده)
- در راه مهر ج. ۲ (چاپ نشده)
- ابن دیلاق (معراج نامه)
منابع
- بهروز، ذبیح (۱۳۴۳). دیباچه کتاب قصه سکندر و دارا. تهران. صص. ۲۹.
- ذبیح بهروز و دانش او، علی حصوری، تارنمای ایران امروز
- ایران کوده یک
- دانشنامه ایرانیکا
- کاتالوگ جهانی
- اثرآفرینان، زندگینامهٔ نام‌آوران فرهنگی ایران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، جلد دوم