زبان‌های تبتی

زبان‌های تبتی شاخه‌ای از زبان‌های تبتی-برمه‌ای هستند که از تبتی باستان ریشه گرفته و در منطقه وسیعی از شرق آسیای میانه هم‌مرز با شبه‌قاره هند، از جمله فلات تبت و بلتستان، لداخ، نپال، سیکیم، بوتان، آسام و آروناچال پرادش در هیمالیا گویش می‌شوند. تبتی کلاسیک، به ویژه برای استفاده از ادبیات بودایی، زبان اصلی ادبی منطقه است.

تبتی
تبتی
بودیش مرکزی
اقوام:تبتی
شرپا
پراکنش:چین (منطقه خودمختار تبت، چینگهای، سیچوآن، گانسو، یوننان)؛ هند (لداخ، سیکیم، اوتارکند، هیماچال پرادش، آروناچال پرادش، آسام)؛ پاکستان (گلگت-بلتستان)؛ نپال؛ بوتان
تبار:چینی-تبتی
زیرگروه‌ها:
تبتی مرکزی
آمدو
خامس
دزونگخا–لهوکا
لداخی–بالتی
لاهولی–اسپیتی
کییرونگ–کاگاته
شرپا–جیرل
گلاتولوگoldm1245[1]
گونه‌های نخستین
تبتی باستان
  • تبتی کلاسیک
تقسیم‌بندی منطقه فرهنگی تبت
نقشه قومی و زبانی تبت (تبت بزرگ).

زبان‌های تبتی توسط حدود ۶ میلیون نفر گویش می‌شوند. با گسترش آیین بودایی تبتی، زبان تبتی به دنیای غرب گسترش یافته‌است و می‌توان آن را در بسیاری از نشریات بودایی و مطالب دعایی یافت. برخی از دانشجویان غربی این زبان را برای ترجمه متون تبتی یادمی‌گیرند. بیرون از خود لهاسا، تقریباً ۲۰۰٫۰۰۰ نفر از تبعیدیان تبتی که از تبت امروزی به هند و دیگر کشورها نقل مکان کرده‌اند، به زبان تبتی لهاسا (تبتی معیار) صحبت می‌کنند. تبتی همچنین توسط گروه‌های قومی اقلیت در تبت صحبت می‌شود که قرن‌ها در نزدیکی تبتی‌ها زندگی کرده‌اند اما با این وجود زبان‌ها و فرهنگ‌های خود را حفظ کرده‌اند.

اگرچه برخی از مردم چیانگ خام توسط دولت چین به عنوان قوم تبتی دسته‌بندی می‌شوند، اما زبان‌های چیانگی تبتی نیستند بلکه شاخه مستقل خود را از خانواده زبان‌های تبتی-برمه‌ای می‌سازند.

تبتی کلاسیک زبان نواخت‌بری نبود، اما برخی از گونه‌های امروزی تبتی مانند تبتی مرکزی و خامی نواخت‌هایی را ایجاد کرده‌اند. زبان‌های تبتی به‌طور کلی می‌تواند به عنوان زبان‌های هم‌چسب توصیف شوند.

جستارهای وابسته

منابع
  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Early Old Tibetan". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.