شیء ناشناس پرنده
شیءِ ناشناسِ پرنده (به انگلیسی: Unidentified flying object) (مخفف: UFO | یوفو)، که در فارسی به آن بشقاب پرنده هم گفته می‌شود، اصطلاح رایج برای هر پدیدهٔ هوایی است که علت آن نمی‌تواند به‌آسانی یا بلافاصله توسط ناظر شناخته شود. نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا، که در سال ۱۹۵۲ این اصطلاح را ابداع کرده‌است، در ابتدا اصطلاح «یوفو» را به اشیائی که پس از بررسی دقیق توسط محققان متخصص ناشناخته باقی می‌مانَد، اطلاق کرد؛ هر چند امروزه اصطلاح یوفو اغلب برای توصیف هر گونه منظرهٔ ناشناخته که توسط ناظر گزارش می‌شود، استفاده می‌شود.
فرهنگ عامه غالباً اصطلاح یوفو را به‌عنوان یک مترادف برای فضاپیمای بیگانگان استفاده می‌کند. فرقه‌ها با یوفوها همراه شده، و اسطوره‌شناسی و فرهنگ عامه پیرامون این پدیده تکامل یافته‌اند. برخی از محققان در حال حاضر ترجیح می‌دهند برای جلوگیری از سردرگمی و باورهای نادرستی که به‌دنبال اصطلاح یوفو می‌آید، از اصطلاح عام‌ترِ «پدیدهٔ ناشناس هوایی» (به انگلیسی: UAP) استفاده کنند. براساس مطالعات، اکثر یوفوهای مشاهده‌شده اجسام متداولی مانند هواپیما، بالون یا اجسام نجومی ازقبیل سنگ آسمانی یا سیارات درخشان هستند. همچنین درصد کمی از گزارش‌های مشاهدهٔ یوفوها جعلی است. تنها درصد کمی (بین ۵ تا ۲۰٪) از گزارش‌های مبنی بر رؤیت یوفوها را می‌توان به‌طور مشخص در طبقهٔ «اشیای ناشناس پرنده» به مفهوم دقیق آن قرار داد.
مطالعات و اشتباه دید
مطالعات نشان داده‌است که اکثر مشاهدات بشقاب پرنده‌ها اجسام متعارف یا پدیده‌های طبیعی است که به اشتباه شناسایی شده‌اند - معمولاً هواپیماها، بالون‌ها از جمله فانوس‌های آسمان، ماهواره‌ها و اجرام نجومی مانند شهاب سنگ‌ها، ستاره‌های درخشان و سیارات هستند و درصد کمی هم کلاهبرداری است. کمتر از ۱۰ درصد مشاهده‌ها پس از بررسی مناسب، بدون دلیل باقی می‌مانند و بنابراین می‌توان آنها را به معنای دقیق ناشناخته طبقه‌بندی کرد. در حالی که طرفداران فرضیه فرازمینی (ETH) بیان می‌کنند که این گزارش‌های غیرقابل توجیه مربوط به فضاپیماهای بیگانه است، نمی‌توان این فرضیه صفر را حذف کرد که این گزارش‌ها صرفاً پدیده‌های مثبت دیگری هستند که به دلیل کمبود اطلاعات کامل یا به دلیل ذهنی بودن لازم قابل شناسایی نیستند. گزارش‌ها علاقه مندان به بشقاب پرنده‌ها به جای پذیرفتن فرضیه صفر، با ارائه توضیحات عجیب و غریب و آزمایش نشده برای اعتبار ETH، تمایل به ادعای ویژه دارند. اینها تیغ اوکام را نقض می‌کنند.
یوفولوژی به‌طور کلی در جریان اصلی علوم معتبر در نظر گرفته نمی‌شود. در گذشته، در جامعه علمی مباحثه ای پیرامون اینکه آیا تحقیق علمی در مورد مشاهدات بشقاب پرنده قابل تأمل است، وجود داشت، با این نتیجه‌گیری کلی که این پدیده به عنوان یک مصنوعات فرهنگی شایسته تحقیق جدی نبود. بشقاب پرنده‌ها مورد تحقیق دولت‌های مختلفی قرار گرفته‌اند که سوابق گسترده‌ای در رابطه با این موضوع ارائه داده‌اند. پس از آنکه آژانس‌ها به این نتیجه رسیدند که ادامه تحقیق هیچ سودی ندارد، بسیاری از درگیرترین تحقیقات تحت حمایت دولت پایان یافت.
خلاء ناشی از عدم مطالعه علمی باعث ایجاد محققان مستقل و گروه‌های حاشیه ای شده‌است، از جمله کمیته تحقیقات ملی پدیده‌های هوایی (NICAP) در اواسط قرن ۲۰ و اخیراً شبکه بشقاب پرنده متقابل (MUFON) و مرکز مطالعات UFO (CUFOS). اصطلاح "Ufology" برای توصیف تلاش جمعی کسانی که گزارش‌ها و شواهد مرتبط با اشیا flying ناشناخته پرواز را مطالعه می‌کنند، استفاده می‌شود.
بشقاب پرنده‌ها به موضوعی رایج در فرهنگ مدرن تبدیل شده‌اند و پدیده‌های اجتماعی موضوع تحقیقات دانشگاهی در جامعه‌شناسی و روانشناسی بوده‌اند.
دیگر دلایل
موشک‌های پرتاب‌شده توسط هواپیما، ماهواره‌های برخاسته از زمین، شهاب، قطعات شهاب‌سنگ خردشده که با انعکاس نور خورشید روشن دیده می‌شوند، روشن شدن ابرهای ارتفاع‌پایین توسط خورشید، طبقات موشک‌های حامل، نورهای به رنگهای مختلفِ حاصل از سوختن ماهواره‌ها در جو، گلوله‌های منور نظامی، هواپیماهایی که فرود آمدنشان را علامت می‌دهند، بالون‌های آزمایش، کره‌های درخشان یا قرص‌های براق و روشن حاصل از انعکاس نور توسط سطوح خارجی هواپیماهای مدرن، دنبالهٔ بخار هواپیماها، سطح بالون‌های آزمایشی و هر سطح صیقل‌داده‌شده، حشراتی که در ارتفاعات خیلی بالا پرواز می‌کنند، پرندگان، هالهٔ نورانیِ اطراف خطوط سیم‌های انتقال برق فشار قوی بر اثر احاطه شدن با کریستال‌های یخ در زمستان، سیارات، ستاره‌های درخشان، نورافکن، اعلانات نورانی بدنهٔ هواپیما، امواج انعکاس‌یافتهٔ رادارهای دوربرد روی صفحهٔ رادار (بر اثر تغییرات محلیِ جو)، هواپیماهای بدون خلبان، سراب نوریِ جو، سراب الکترونیکیِ یونوسفری، کاغذ سفید سرگردان در هوا که بر اثر تابش نور خورشید درخشان دیده می‌شوند، حباب کف و غیره.
بشقاب‌پرنده‌ها در ایران
در دورهٔ جدید که موج رؤیت بشقاب‌پرنده‌ها به اوج رسید، نام ایران نیز در بین کشورهایی قرار گرفت که نه‌تنها تعداد قابل‌توجهی گزارش از آن مخابره می‌شد، بلکه تعدادی از گزارش‌های مهم ازنظر طرفداران وجود بشقاب‌پرنده‌ها در ایران رخ داده‌بود. در این بین، یکی از گزارش‌ها اهمیت بیشتری داشت: شیء ناشناس پرنده که در بامداد روز ۱۹ سپتامبر سال ۱۹۷۶ (۲۸ شهریور ۱۳۵۵) در تهران دیده شد. بر اساس گزارشی از این ماجرا، که در ۳۱ اگوست ۱۹۷۷ (۱۳۵۶) منتشر شد، ساعت ۱۲:۳۰ نیمه‌شب ۱۹ سپتامبر تلفن‌هایی از منطقهٔ شمیران به نیروی هوایی ارتش ایران زده می‌شود و طی آن، گزارش رؤیت یک شیء پرندهٔ ناشناس در افق شمالی گزارش می‌شود. دقایقی بعد، برج مراقبت فرودگاه مهرآباد تهران حضور این جِرم را در رادار خود تأیید می‌کند و بلافاصله یک فروند هواپیمای شکاری به تعقیب آن برمی‌خیزد.[1]
داستان بشقاب‌پرنده‌ها در ایران برای چندین سال دوران آرامی را سپری کرد تا اینکه اوایل سال ۱۳۸۳ و با مشاهده اشیاء نورانی در برخی شهرها، بار دیگر داستان از نو آغاز شد. اولین گزارش‌ها از مرزن‌آباد و سپس بابل و مشکین‌شهر آغاز شد؛ جایی که گوی‌های نورانی می‌توانست علاوه بر اینکه موجب وحشت اهالی شود، حتی خسارات زیادی به‌جای گذارد. این پدیده، که هم‌زمان در برخی از کشورهای جهان هم رؤیت شد، به‌سرعت مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه به‌زودی مشخص شد. آذرگوی‌های گلوله‌ای، که یک پدیدهٔ نادر ولی شناخته‌شده‌است. البته در مورد بابل، گونه‌ای از تخلیهٔ انرژی ژئوفیزیکی علت اصلی حادثه اعلام شد، اما مشکین‌شهر نه‌تنها پایان داستان آذرخش‌های گلوله‌ای را رقم زد، آغاز فصل جدید بشقاب‌های پرنده نیز از همان‌جا آغاز شد.[2]
گزارش‌های اخیر درمورد یوفو
۲۵ و ۲۶ فروردین‌ماه ۱۳۸۳ خبرگزاری‌ها خبر مشاهده شیء ناشناس نورانی را در آسمان مشکین‌شهر و اردبیل دادند، بلافاصله صدا و سیما تصاویری که توسط یک دوربین آماتور (ساده) از این اجرام تهیه شده بود منتشر ساخت و بدین ترتیب موج جدید آغاز شد. خبرگزاری ایرنا در کمتر از ۷۲ ساعت بیش از ۶ خبر از رؤیت این اجرام در آسمان شهرهای مختلف ایران از مشکین‌شهر و اردبیل گرفته تا گنبدکاووس و تبریز و اراک و اشنویه و سنندج و… منتشر کرد.
گزارش اول از دو شیء پرندهٔ ناشناس در آسمان سخن می‌گفت که تلألوئی با رنگهای مختلف داشتند و حرکت‌هایی نامشخص در آسمان انجام می‌دادند هنوز دربارهٔ این گزارش نمی‌توان اظهار نظر کرد، چرا که هیچ داده مشخصی از آن وجود ندارد. اما در بقیهٔ موارد با شیء درخشان در افق جنوب غرب یا شمال غرب مواجه شدیم که حتی از آن هم تصاویری تهیه و پخش شد. به غیر از گزارش اول که مانند رؤیت بسیاری از اجرام پرنده اطلاعات ناقص و نامشخصی دارد، برای بقیهٔ پاسخ قاطعی وجود دارد. چیزی که حتی باور آن نیز مشکل است که چطور چنین شمار زیادی از مردم و رسانه‌ها به آن بی‌توجه بوده‌اند.
گزارش ایرنا از دیده شدن این شیء در تبریز را مرور کنید:
«تعدادی از شاهدان عینی گفتند یک شیء نورانی را چهارشنبه شب در آسمان تبریز مشاهده کرده‌اند. به گفته آنان، این شیء که طیف‌هایی از نورهای قرمز، آبی و سبز از آن به سرعت ساطع می‌شده‌است، مقارن ساعت ۲۰:۳۰ چهارشنبه در جنوب آسمان تبریز در منطقهٔ ولیعصر رؤیت شد، در طرفین این شیء نورانی دو بازوی نورانی خط‌گونه وجود داشت. یکی از شاهدان افزود، این شیء از سمت شرق به غرب با سرعتی بسیار کند و غیر محسوس در حرکت بود.»
«یک شیء نورانی بار دیگر سه شنبه شب در ارتفاع پائین در ضلع جنوبی شهر گنبد کاووس دیده شد. به گفتهٔ منابع مردمی، این شیء از ساعت ۲۰ تا ۲۲:۳۰ دقیقه در آسمان ظاهر شده و رنگهای مختلف از خود انعکاس می‌داد. این شیء نورانی، کم‌کم در آسمان ناپدید شد. دوشنبه شب نیز یک شیء نورانی در ارتفاع پایین در ضلع جنوبی شهر گنبد کاووس مشاهده شده بود.»
ایرنا گزارش داده بود که «این شیء به مدت ۹۰ تا۱۲۰ دقیقه در آسمان ظاهر شده و رنگهای مختلف از خود انعکاس می‌داد. از این شیء نورانی، دو نور جدا شده و کم‌کم در آسمان ناپدید شد.»
«در ساعت ۲۲:۱۵ پنج شنبه ۱۸ خرداد ۱۳۹۱ شیئی نورانی به مدت ۱۰ دقیقه در ضلع شمالی آسمان گنبد کاووس مشاهده شد که ابتدا به صورت حبابی بود که داخل آن یک نور روشنی بود، سپس این حباب به دوقسمت تقسیم شد و یک شکل مخروطی کنار آن تشکیل شد و در آخر به‌صورت غباری آسمان را گرفت و ناگهان ناپدید شد.»
آذر ۱۳۹۵ شیء بزرگ از آسمان مازندران رد شد و به گفته شاهدان عینی بی‌سیم پلیس و آنتن تمام تلفن‌های خانگی و تلفن‌های همراه تا چند ساعت قطع بودند. اما صحت آن را تاکنون هیچ منبع رسمی اعلام نکرده‌است.
برخی موارد گزارش اشیای پرنده ناشناخته
- حادثه رازول در ۱۹۴۷، مهم‌ترین حادثهٔ مربوط به رویت بشقاب پرنده هاست.
- حادثه لانی زامورا در شهر ساکورو.
- در ۹ دسامبر ۱۹۶۵، بسیاری از مردم جسم عجیبی را دیدند که داخل جنگل‌های پنسیلوانیا سقوط کرد.[3]
- صبح ۲۷ دسامبر ۱۹۸۰، دو تن از افراد نیروی هوایی انگلیس جسم فلزی نورانی را در آسمان مشاهده کردند.[3]
- بین سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۰ صدها نفر وجود اجسام مثلثی شکل بزرگی را در آسمان بلژیک گزارش دادند.[3]
- در ۵ ژانویه ۲۰۰۰، یک تاجر و چند مأمور پلیس جسم بزرگ نورانی‌ای را در حال حرکت در آسمان دیدند.[3]
- گروهی از افسران بازنشسته آمریکایی بعد از سال‌ها مدعی شدند که اشیای پرنده ناشناس بارها روی تأسیسات هسته‌ای آمریکا در سراسر این کشور پرواز کرده‌اند. آنها همچنین مدعی شدند که این اشیای پرنده سیستم موشکی پدافند هوایی این تأسیسات را از کار می‌انداختند.[4]
- در سال ۱۳۸۳ گزارش‌هایی از مشاهدهٔ گوی‌های درخشان در آسمان بابل، مرزن‌آباد، مشکین‌شهر و بعد از آن در شهرهای دیگر ایران مخابره شد.[5]
- در اول سپتامبر سال ۲۰۱۰ دولت چین اعلام کرد یک بشقاب‌پرنده باعث لغو پروازهای فرودگاه شهر هانگجو، مرکز استان ججیانگ در شرق چین شدند.[6]
- در هفدهم آبان ۱۳۸۹ جسمی موشک مانند در غرب آسمان لس آنجلس دیده شد. مسئولین نظامی و هوانوردی از اینکه این جسم چه بوده‌است اظهار بی‌اطلاعی کردند.[7]
- در ۴ دسامبر ۲۰۱۲ نیروی دریایی ژاپن تصویر سقوط یک بشقاب‌پرنده را در سواحل این کشور منتشر کرد.[8]
- در آوریل ۲۰۲۰، وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا سه ویدیو از «پدیده‌های هوایی توضیح‌ناپذیر» را از حالت طبقه‌بندی خارج و منتشر کرد. این ویدیوها قبلاً در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۷ میلادی درز کرده بود. یکی از این ویدیوها که به گفته نیویورک تایمز دو خلبان جنگنده‌های نیروی دریایی در سال ۲۰۰۴ ضبط کرده‌اند، شیئی را نشان می‌دهد که بالاتر از سطح آب در اقیانوس اطلس در حال پرواز است. دو ویدیوی دیگر که در سال ۲۰۱۵ فیلمبرداری شده اشیاء پرنده‌ای را نشان می‌دهد که یکی از آنها در حال چرخش است. در این ویدیو صدای خلبان شنیده می‌شود که می‌گوید: "نگاه کن پسر! دارد می‌چرخد!"[9]
بررسی ها
جان گرینوالد مورخ آماتور آمریکایی حدود دو دهه به‌طور مستمر از دولت آمریکا خواسته‌است تا اسناد طبقه‌بندی شده مربوط به اشیای ناشناس پرنده (بشقاب‌پرنده‌ها) را علنی کند. موارد زیر پنج نکته مهم از اسناد علنی شده نیروی هوایی آمریکاست که در دوران انجام این پژوهش‌ها به «پروژه کتاب آبی» شهرت داشت.[10]
۱- پروژه کتاب آبی
الخاندرو روخاس پژوهشگر بشقاب‌پرنده‌ها به بی‌بی‌سی گفت که سابقه این مأموریت به ژوئن ۱۹۴۷ برمی‌گردد. او که در حال حاضر سردبیر نشریه‌ای است به نام «ذهن باز»، می‌افزاید که در آن زمان یک تاجر و خلبان مورد احترام به نام کنت آرنولد در زمان پرواز بر فراز ایالت واشینگتن اشیای پرنده ناشناس و غیرقابل تشخیصی را مشاهده کرده بود.
مدتی بعد کنت آرنولد در تشریح این اشیای ناشناس گفت که «مثل بشقاب‌های درحال دَوَران» حرکت می‌کردند. از آن زمان به‌بعد رسانه‌ها از واژهٔ بشقاب‌پرنده استفاده کردند.
این حادثه به علاوه چند مورد خبرساز دیگر مثل گزارش‌هایی در مورد فرود آمدن یک شیء ناشناس پرنده در ایالت نیومکزیکو در همان سال، باعث شد که نیروی هوایی آمریکا نهاد ویژه‌ای را مأمور تحقیقات در این زمینه کند. این مأموریت را «پروژه کتاب آبی» نامیدند و مرکز آن در پایگاه نیروی هوایی رایت - پاترسون در ایالت اوهایو مستقر شد.
در آغاز کار فقط چند نفر در این مأموریت مشغول به کار بودند. اما در طول دو دهه‌ای که فعالیت آن ادامه داشت این گروه بیش از ۱۲٬۶۰۰ مورد گزارش از رؤیت بشقاب‌پرنده‌ها را دریافت کرد و در مورد آنها تحقیقاتی انجام داد.
پانویس
جستارهای وابسته
منابع
- دانشنامه، ظهور بشقاب‌پرنده‌ها، بشقاب‌پرنده‌ها در ایران.
- https://www.isna.ir/news/8302-01749/
- آشنایی با یوفو
- گروهی از افسران بازنشسته آمریکا: بشقاب‌های پرنده بارها روی تأسیسات اتمی آمریکا پرواز کرده‌اند!
- بشقاب‌پرنده در آسمان؛ از تخیل تا واقعیت
- بشقاب‌پرنده و اختلال در پروازها در شرق چین
- Mystery 'missile' launch near L.A. no threat to national security, government officials say [Updated] | L.A. NOW | Los Angeles Times
- سقوط یک بشقاب‌پرنده در ژاپن-باشگاه خبرنگاران
- «پنتاگون سه ویدیو 'اشیاء پرنده ناشناس' را از طبقه‌بندی خارج کرد». بی‌بی‌سی فارسی. ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۲۰.
- بشقاب‌پرنده‌ها به روایت اسناد نیروی هوایی آمریکا بی‌بی‌سی فارسی
۹. بری پارکر، (۱۹۹۸). زندگی بیگانه: جستجو برای خارج از کشور و فراتر از آن، ترجمه: مهدی محمدی عزیزآبادی، نشر هیرمند، تهران.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Unidentified flying object». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ می ۲۰۰۸.
