علی‌اکبر صفایی فراهانی
علی‌اکبر صفایی فراهانی (۱۳۱۸ تهران - ۲۶ اسفند ۱۳۴۹ تهران) از رهبران و اعضای بنیانگذار سازمان چریکهای فدایی خلق و فرماندۀ نظامی تیم جنگل در عملیات سیاهکل بود.
علی‌اکبر صفایی فراهانی | |
|---|---|
| عضو بنیانگذار | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۳۱۸ تهران، ایران |
| درگذشته | ۲۶ اسفند ۱۳۴۹ تهران، ایران |
| حزب سیاسی | سازمان چریکهای فدایی خلق ایران، جبهۀ آزادی‌بخش فلسطین (الفتح) |
| خویشاوندان | محسن صفایی فراهانی (پسرعمو) |
| پیشه | مبارزهٔ مسلحانه علیه حکومت پهلوی |
زندگی و فعالیت‌ها
علی‌اکبر صفایی فراهانی در سال ۱۳۱۸ در تهران به دنیا آمد. پس از تحصیلات ابتدایی وارد هنرستان صنعتی تهران شد. وی در این دوران هم‌زمان با تحصیل به کار در چاپخانه نیز می‌پرداخت. صفایی فراهانی در دوران تحصیل در هنرستان با سعید کلانتری آشنا شد و به همراه وی و جلیل انفرادی به مطالعه پرداخته و گروه کوهنوردی کاوه را به وجود می‌آورند. پس از پایان تحصیل در هنرستان صنعتی در سال ۱۳۴۲ به ساری رفته و در هنرستان این شهر به تدریس مشغول شد. وی در ساری با عباس مفتاحی آشنا می‌شود.[1]
در سال ۱۳۴۵ از طریق سعید کلانتری با گروه جزنی-ضیاءظریفی ارتباط پیدا می‌کند. در همین سال وی به تهران می‌آید و وارد دانشگاه علم و صنعت می‌شود و در رشتۀ مهندسی کشاورزی به تحصیل می‌پردازد. سال بعد گروه زیر ضرب می‌رود و پس از مدتی تعقیب و گریز، نهایتاً در تابستان ۱۳۴۷ به همراه چهار رفیق دیگرش (و از آن‌جمله محمد صفاری آشتیانی) از ایران خارج می‌شوند تا به منظور کسب تجربۀ انقلابی در یک جنبش مسلحانه به فلسطین بروند. با این حال در عراق دستگیر می‌شوند و تا سرنگونی رژیم عراق، چند ماه را در زندان عراق سپری می‌کنند. پس از آزادی از طریق سوریه خود را به فلسطین می‌رسانند و به عضویت جبهۀ آزادی‌بخش فلسطین (الفتح) درمی‌آیند.[1]
در سازمان الفتح، فرماندهی یک گروه هشت نفره به صفایی فراهانی سپرده می‌شود. پس از چندی با کد انقلابی ابو عباس به فرماندهی یکی از پایگاه‌های الفتح می‌رسد و حوزۀ نفوذش به ۴۰ و سپس به ۱۵۰ نفر افزایش می‌یابد و در نهایت به فرماندهی منطقۀ شمال فلسطین می‌رسد. با این تجربیات در تابستان ۱۳۴۸ به صورت غیرقانونی به ایران بازمی‌گردد و زندگی مخفی خود را آغاز می‌کند. صفایی فراهانی در شرایطی که ارتباطی با گروه درون ایران نداشت، درصدد بازیابی رفقای قدیمی خود برآمد تا یک جنبش روستایی را سازمان بدهد. با این حال در برخورد با اعضای گروه، آن‌ها را آماده می‌بیند. بنابراین با مشاهدۀ شرایط امیدوارکنندۀ گروه بار دیگر به فلسطین بازمی‌گردد تا ملزومات جنگی و مهمات انجام عملیات را به ایران وارد کند.[1]
در بهار ۱۳۴۹ به همراه محمد صفاری آشتیانی به ایران بازمی‌گردد تا به گروه سر و سامان بدهد و اسلحه و مهمات لازم را نیز به ایران منتقل کند. در شهریور ماه با گروهی ۶ نفره که تیم کوه نامیده می‌شد، (متشکل از مهدی اسحاقی، جلیل انفرادی، هادی بنده‌خدا لنگرودی، محمدرحیم سماعی و یک نفر دیگر) از درۀ مکار در نزدیکی چالوس اردوی آمادگی و آموزشی را برای انجام عملیات آغاز می‌کند. در ۱۹ بهمن ۱۳۴۹ عملیات سیاهکل با حمله به پاسگاه ژاندارمری سیاهکل صورت می‌گیرد.
دستگیری و تیرباران
در جریان عملیات سیاهکل، هوشنگ نیری از ناحیهٔ دست زخمی می‌شود و صفایی فراهانی و جلیل انفرادی به همراه یک چریک دیگر برای نجات وی از کوه به شهر می‌آیند. در این زمان در یک خانهٔ روستایی در روستای چهل‌ستون در نزدیکی سیاهکل توسط کدخدا و چند تن از روستاییان دستگیر شده و به ژاندارمری تحویل داده می‌شود. وی به زندان اوین در تهران منتقل شده و تحت بازجویی و شکنجه قرار می‌گیرد. صفایی فراهانی در بازجویی به حسینی رئیس زندان و بازجوی ساواک گفته بود:
شما اشتباه می‌کنید، ما شکست نخورده‌ایم. در فردای تیرباران ما پژواک پیروزی سیاهکل در فضای ایران طنین‌انداز خواهد گشت.[2]
علی اکبر صفایی فراهانی سرانجام در روز ۲۶ اسفند ۱۳۴۹ به همراه دیگر چریکهای فدایی که پس از عملیات توسط ساواک دستگیر شده‌بودند، در میدان تیر چیتگر تهران تیرباران شد.[1] محل دفن وی در قطعه ۳۳ بهشت زهرا در تهران است.
آثار
- آنچه یک انقلابی باید بداند
جستارهای وابسته
پانویس
- پایگاه اینترنتی ۱۹ بهمن؛ بیوگرافی علی‌اکبر صفایی فراهانی؛ بایگانی‌شده در ۳۰ نوامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine بازدید در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۶.
- بی‌بی‌سی فارسی؛ سیاهکل؛ رگباری سیل آسا برای زمینی تشنه، نوشتۀ مصطفی مدنی؛ بازدید در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۶.