فخری خوروش
فخری اسودی مشهور به فخری خوروش (زاده ۱۰ خرداد ۱۳۰۹) هنرپیشه پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون اهل ایران است.
| فخری خوروش | |
|---|---|
 | |
| نام اصلی | فخری خوروش |
| زمینه فعالیت | سینما، تلویزیون، تئاتر |
| تولد | ۱۰ خرداد ۱۳۰۹ (۹۱ سال) کرمانشاه، ایران |
| محل زندگی | آمریکا (از ۱۳۸۴) |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | بازیگر |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۳۴–۱۳۸۴ |
| همسر(ها) | جواد آسودی (جدا شدند) شاپور شیبانی (درگذشته ۱۴۰۰) |
| فرزندان | ۲ |
| صفحه در وبگاه IMDb | |
| صفحه در وبگاه سوره | |
زندگی‌نامه
نام اصلی وی فخری خوروش بود و بعد از ازدواج با جواد اسودی با فامیل اسودی نیز مدتی مشغول بکار بود. ابتدا وارد کار معلمی شد و هنگام تدریس در کلاس در یکی از روزهای آغازین فعالیتش، از طرف انجمنی به نام جامعهٔ لیسانس‌ها انتخاب شد تا در تئاتر بازی کند. اولین تجربه او در این زمینه یکی از مهمترین نمایشنامه‌های معروف بود: «دست‌های آلوده» اثر ژان پل سارتر. درخشش او در این اجرا باعث شد از کارش استقبال به عمل آید و از او دعوت شد در نمایش‌های بعدی از جمله «محاکمهٔ ماری دوگان» و «تاتیانا» هم نقش ایفا کند.
یکی از تماشاگران نمایش‌های خوروش، فرخ غفاری بود که بتازگی تحصیلات سینمایی‌اش را در فرانسه به اتمام رسانده بود و برای ساختن فیلم‌های متفاوت در سینمای ایران به دنبال بازیگران مناسب می‌گشت. او در این جستجو، خوروش را انتخاب کرد و در فیلم «جنوب شهر» (۱۳۳۷) از بازی او استفاده کرد. اما این فیلم توقیف گشت و در سال ۱۳۴۲ با اعمال سانسور و با نام جدید «رقابت در شهر» به نمایش درآمد. [1] البته خوروش قبل از این فیلم هم چند اثر سینمایی بازی کرده بود؛ از جمله «برای تو»، «مستشار جزیره» و «بهلول» که آثار چندان قابل توجهی نبودند. فخری خوروش در میان زنان بازیگر دههٔ ۱۳۳۰، از نظر استعداد بازیگری بهتر از همه بود و تقریباً در تمامی دوره‌های فیلم‌سازی سینمای ایران، توانست حضور مستمر داشته باشد. از اواخر دههٔ سی، از سینما کناره گرفت و نیروی خود را تماماً در تئاتر به کار گرفت و به یکی از مشهورترین بازیگران تئاتر تبدیل شد.
خوروش که به واسطه فعالیت‌های هنری‌اش خود را از آموزش و پرورش به وزارت فرهنگ و هنر منتقل کرده بود، توسط اداره جدیدش مأموریت پیدا کرد برای تلویزیون تله‌تئاتر بازی کند. اولین نمایشنامهٔ تلویزیونی او «مارگریت» نام داشت که در آن نقش ایفا کرد. او در تلویزیون به مدت ۱۰ سال هر هفته یک نمایشنامهٔ زنده ارائه کرد و در این مسیر کنار سایر هنرپیشگان و اهالی تئاتر نامدار و معتبر آن زمان نظیر عزت‌الله انتظامی، محمدعلی کشاورز، جمیله شیخی، جمشید لایق، اسماعیل داورفر، داوود رشیدی، جعفر والی، حسین کسبیان، مهین شهابی، جمشید مشایخی، علی نصیریان، اسماعیل شنگله، پرویز فنی‌زاده، منوچهر فرید، نصرت پرتوی، اسماعیل محرابی، خسرو شجاع‌زاده، فرزانه تأییدی، آذر فخر، و... کارهایی ارزنده خلق کرد.[2]
همسر اول او جواد اسودی بود. همسر بعد از جدایی از همسر اول با شاپور شیبانی ازدواج کرد. همسر دوم او، شاپور شیبانی است که به اشتباه جمشید شیبانی (برادر شاپور شیبانی) را همسر وی معرفی می‌کنند که در سال ۱۳۸۸ درگذشت.
فخری خوروش از اواخر دههٔ چهل، به همراه موج نو سینمای ایران، بار دیگر به سینما بازگشت و در فیلم‌های مختلفی بازی کرد که برخی از این فیلم‌ها جزو مهمترین فیلم‌های موج نوی سینمای ایران به‌شمار می‌آیند؛ از جمله «آقای هالو» (داریوش مهرجویی)، «نفرین» (ناصر تقوایی)، «شازده احتجاب» (بهمن فرمان‌آرا)، «شطرنج باد» (محمدرضا اصلانی) و «سوته‌دلان» (علی حاتمی). خوروش با این که در سینمایی بدون سانسور و آزاد مشغول به کار بود، به واسطهٔ بینش و تجربه‌ای که در کارهای نمایشی داشت، هنجارشکنی نکرد. از همین جهت است که او جزو زنان بازیگر خوشنام سینمای ایران است.[3]
خوشنامی و توانمندی خوروش باعث شد او از معدود بازیگران زن سینمای ایران باشد که در دوران پس از انقلاب هم راهش را در سینما ادامه دهد. خوروش در سال‌های پیش از انقلاب هرگز در سریالی بازی نکرد، اما در مجموعه‌های تلویزیونی متعددی در سال‌های بعد از انقلاب بازی کرد که از آن جمله می‌توان به مجموعهٔ تلویزیونی «امیرکبیر» و بازی در نقش مهدعلیا، مادر ناصرالدین شاه، اشاره کرد که از به‌یادماندنی‌ترین نقش‌آفرینی‌های وی است. وی در سریال‌های «امام علی» و «پهلوانان نمی‌میرند» نیز بازی کرده‌است و در آخرین اثر سینمایی‌اش در فیلم «یک بوس کوچولو» (بهمن فرمان‌آرا)، حضوری مؤثر را در سکانس پایانی رقم می‌زند.[4]
وی از سال ۱۳۸۵ تا کنون در آمریکا اقامت دارد. در سال ۲۰۱۰ در سومین دوره جشنواره «فیلم‌های ایرانی سانفرانسیسکو» از فخری خوروش برای ۵۰ سال فعالیت هنری تقدیر شد.[5]
فیلم‌شناسی
سینمایی
مجموعه تلویزیونی
| سال | نام | نقش | کارگردان | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| ۱۳۸۱ | خانه‌ای در تاریکی | مهتاج‌الملوک | سعید سلطانی | شبکه ۳ |
| ۱۳۸۱–۱۳۸۳ | دایره تردید | بازیگر | امیر قویدل | اپیزود «تازه‌کار» شبکه ۱ |
| ۱۳۸۱ | فرمان | ملوک خانم | مسعود رشیدی | شبکه ۲ |
| ۱۳۸۱ | حامی | رفعت‌الملوک | بهمن زرین‌پور | شبکه تهران |
| ۱۳۷۸–۱۳۸۱ | روشن‌تر از خاموشی | زینب بیگم (عمهٔ شاه عباس صفوی) | حسن فتحی | صداپیشه: زهره شکوفنده شبکه ۱ |
| ۱۳۸۰ | غزل غزل‌ها | بازیگر | هوشنگ توکلی | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۹ | تله‌تئاتر «در پوست شیر» | بازیگر | شهره لرستانی | نویسنده: «شان اوکیسی» شبکه ۴ |
| ۱۳۷۸ | مادر | بازیگر | مسعود فروتن | صداپیشه: فهیمه راستکار شبکه ۱ |
| ۱۳۷۷–۱۳۷۸ | کت جادویی | مادرزن عماد | محمدحسین لطیفی | شبکه ۳ |
| ۱۳۷۶ | همه فرزندان من | بازیگر | محمد دستگردی | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۶ | بافته های رنج | بازیگر | مجید بهشتی | بر اساس رمان بافته‌های رنج اثر «علی‌محمد افغانی» و به سفارش شبکه ۱ ساخته شد؛ اما پخش نگردید. |
| ۱۳۷۴–۱۳۷۶ | پهلوانان نمی‌میرند | حلیمه خاتون (همسر پهلوان خلیل) | حسن فتحی کارگردان تلویزیونی: بیژن صمصامی | صداپیشه: رفعت هاشم‌پور شبکه ۲ |
| ۱۳۷۰–۱۳۷۵ | امام علی | دایه (دایهٔ ولید بن عقبه) | داود میرباقری | صداپیشه: رفعت هاشم‌پور شبکه ۱ |
| ۱۳۷۵ | بهشت گم‌شده | بازیگر | کامران قدکچیان | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۴ | فرار | بازیگر | رحیم رحیمی‌پور | در ۱۳ قسمت تهیه و پخش شد. |
| ۱۳۷۴ | قصه شب سیما | بازیگر | مسعود فروتن | اپیزود «به سوی زندگی» شبکه ۱ |
| ۱۳۷۴ | بر سر دوراهی | بازیگر | مجید بهشتی | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۳ | عاطفه | بازیگر | حسن فتحی | شبکه ۲ |
| ۱۳۷۲–۱۳۷۳ | باغ گیلاس | مرحمت | مجید بهشتی | صداپیشه: رفعت هاشم‌پور شبکه ۱ |
| ۱۳۷۱ | نقطهٔ اوج | بازیگر | محمدمهدی عسگرپور | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۱ | یک سؤال و چند جواب | بازیگر | حسین فردرو | بخش‌های نمایشی گوناگون با مضمون مسائل آموزشی خانواده‌ها. شبکه ۲ |
| ۱۳۷۱ | بیا تا گل برافشانیم | بازیگر | خسرو ملکان | |
| ۱۳۶۳–۱۳۶۴ | امیرکبیر | مهدعلیا (مادر ناصرالدین شاه قاجار) | سعید نیک‌پور | شبکه ۱ |
| ۱۳۵۶ | تله‌تئاتر «عزیزم تولدت مبارک» | بازیگر | ؟ | «محمدعلی کشاورز» و «اسماعیل محرابی» هم در آن بازی کرده بودند. |
| ۱۳۵۶ | تله‌تئاتر «مهتابی برای محرومین» | بازیگر | سعید نیک‌پور | «محمدعلی کشاورز» و «فیروز بهجت‌محمدی» هم در آن بازی کرده بودند. |
| ۱۳۵۲ | تله‌تئاتر «دوزخ» | بازیگر | پری صابری | نویسنده: «ژان-پل سارتر». «جمیله شیخی»، «محمدعلی کشاورز» و «عباس یوسفیانی» هم در آن بازی کرده بودند. |
| ۱۳۴۷ | خانه قمرخانم | کارگردان | محمدعلی کشاورز فخری خوروش سهراب اخوان محسن هرندی برهان آزاد | پخش این سریال از مهر ماه سال ۱۳۴۸ آغاز شد و آخرین قسمت آن، شب چهارشنبه ۱۴ مهر ماه ۱۳۵۰ به نمایش درآمد. |
| ۱۳۴۵ | تله‌تئاتر «مرد کوته‌فکر» | بازیگر | عزت‌الله انتظامی | در مهرماه ۱۳۴۵ پخش شد و در آن «علی نصیریان»، «محمدعلی کشاورز»، «عزت‌الله انتظامی» و «اسماعیل محرابی» هم بازی کرده بودند. |
| ۱۳۴۳ | تله‌تئاتر «روشنایی‌های خانهٔ ما» | بازیگر | عزت‌الله انتظامی | نویسنده: «غلامحسین ساعدی». در اسفندماه ۱۳۴۳ پخش شد و «عزت‌الله انتظامی»، «علی نصیریان» و «فرزانه تأئیدی» هم در آن بازی کرده بودند. |
| ۱۳۴۳ | تله‌تئاتر «سام نریمان» | بازیگر | ؟ | «پرویز صیاد»، «ظفیره داداشیان» و «فرزانه تأئیدی» هم در آن بازی کرده بودند. |
| ۱۳۴۲ | تله‌تئاتر «حماسهٔ بازگشت» | بازیگر | ؟ | «فرزانه تأئیدی» هم در آن بازی کرده بود. |
| ۱۳۴۲ | تله‌تئاتر «پنجره» | بازیگر | ؟ | «فرزانه تأئیدی» هم در آن بازی کرده بود. |
| ۱۳۴۱ | تله‌تئاتر «اسب سفید» | بازیگر | رکن‌الدین خسروی | «جمشید مشایخی»، «اسماعیل داورفر»، «جمیله شیخی»، «منوچهر فرید» و «رکن‌الدین خسروی» هم در آن بازی کرده بودند. |
| ۱۳۴۰ | تله‌تئاتر «مکتب بیوه‌ها» | بازیگر | عزت‌الله انتظامی | نویسنده: «ژان کوکتو». در دی ماه ۱۳۴۰ پخش شد و «حسن زندی»، «جمیله شیخی» و «نصرت پرتوی» هم در آن بازی کرده بودند. |
| ۱۳۴۰ | تله‌تئاتر «باد سام» | بازیگر | عباس جوانمرد | نویسنده: «اگوست استریندبرگ» در مرداد ماه ۱۳۴۰ پخش شد و در آن «نصرت پرتوی»، «جمشید لایق»، «اسماعیل داورفر»، «عباس جوانمرد» و «ایرج رامین‌فر» هم بازی کرده بودند. |
| ۱۳۴۰ | تله‌تئاتر «مزرعه‌های سبز» | بازیگر | رکن‌الدین خسروی | «محمدعلی کشاورز»، «جمشید مشایخی»، «اسماعیل داورفر» و «فرزانه تأئیدی» هم در آن بازی کرده بودند. |
| ۱۳۳۹ | تله‌تئاتر «اسب سیرک» | بازیگر | ؟ | «عزت‌الله انتظامی»، «علی نصیریان» و «جمشید مشایخی» هم در آن بازی کرده بودند. |
| ۱۳۳۹ | تله‌تئاتر «شب شوم» | بازیگر | ؟ | «علی نصیریان»، «جمشید لایق» و «عزت پریان» هم در آن بازی کرده بودند. |
| ۱۳۳۹ | تله‌تئاتر «مارگریت» | بازیگر | ؟ | علی نصیریان و اسماعیل شنگله هم در آن بازی کرده بودند. |
پانویس
- رستاخیز جوانان، شماره ۲۵۸، آبان ۱۳۵۵.
- «فخری خوروش؛ هویت و نفوذ». جام جم آنلاین. ۶ شهریور ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۰.
- «فخری خوروش؛ هویت و نفوذ». جام جم آنلاین. ۶ شهریور ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۰.
- «فخری خوروش؛ هویت و نفوذ». جام جم آنلاین. ۶ شهریور ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۰.
- ایسنا - برای ۸۴ سالگی «فخری خوروش» / جمشید مشایخی: او در بازیگری اهل تقلب نیست
منابع
- «فخری خوروش». www.sourehcinema.com.
- فرخ‌زاد، پوران (۱۳۸۱)، کارنمای زنان کارای ایران (از دیروز تا امروز)، تهران: نشر قطره، شابک ۹۶۴-۳۴۱-۱۱۶-۸
- فخری خوروش - راسخون
- «ماندگاران فرهنگ و هنر ایرانی». Javanan Magazine. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۵.
- امید، جمال (۱۳۷۷). فرهنگ سینمای ایران. تهران: انتشارات نگاه. صص. ۱۶۸–۱۶۷. شابک ۹۶۴-۶۱۷۴-۸۹-۲.
- فخری خوروش در بانک جامع اطلاعات سينماى ايران
پیوند به بیرون
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به فخری خوروش در ویکی‌گفتاورد موجود است. |