فدائیان

فدائیان، فدائیّین، فداییون یا فدایی‌ها اصطلاحی است برای اشاره به گروه‌های نظامی که اعضای آن حاضر هستند برای هدفی خود را قربانی کنند.

ریشه‌شناسی

واژه فدایی (Fadaei) در فارسی (فرهنگ معین) به این صورت معنی می‌شود: «کسی که جان خود را برای کسی یا هدفی بدهد».[1] همچنین در فرهنگ واژگان مترادف و متضاد فارسی، «فدایی» به صورت «جان‌نثار، قربانی و فدوی»[2] نیز معنی شده‌است. ریشه اصلی این واژه به زبان عربی برمی‌گردد که به صورت فِدایی (به انگلیسی:Fedayi) تلفظ می‌شود و معنی آن اینطور ذکر شده‌است: «کسانی که خود را قربانی می‌کنند».

دولت اسماعیلیه

حسن صباح ، مؤسس حکومت نزاریه اسماعیلیان در ایران و سوریه، برای اولین بار این واژه را منسوب حشاشیون کرد. فدائیان جمع کلمه فدایی (fidāʼī)، به معنای "قربانی" در زبان عربی است. در آن زمان این کلمه به صورت گسترده برای "کسانی که خود را برای خدا قربانی می‌کنند" استفاده می‌شد. این گروه‌ها به‌طور مسلحانه علیه اسارت و بردگی مبارزه می‌کردند.

ارمنستان

در قرن نوزدهم، ارامنه سازمان‌های چریکی ارمنی و گروه‌های مسلح عثمانی (غرب ارمنستان کنونی) را که علیه نسل‌کشی ارمنی‌ها مبارزه کردند را فدایی خطاب می‌کردند. در اوایل دهه ۱۹۹۰، زمانی که جمهورری آذربایجان بر سر ناگورنو قره‌باغ مباحثه می‌کرد، درجنگ قره باغ ارامنه اصطلاح فدائیان را برای یگان‌های عملیاتی غیرمعمولی بکار می‌بردند. این اصطلاح امروزه برای داوطلبان ارمنی استفاده می‌شود و می‌توان آن را را در ادبیات و شعرهای انقلابی ارمنستان یافت.

مصر

در طول دهه ۱۹۴۰، یک گروه از شهروندان داوطلب شدند برای حفظ منطقه‌ای از سرزمین مصر در نزدیکی کانال سوئز، علیه انگلیسی‌ها مبارزه کنند. انگلستان پایگاه‌هایی نظامی اش را اطراف کانال سوئز بنا کرده بود و از آن‌ها محافظت می‌کرد. بسیاری از مصری‌ها آن را تهدیدی برای حاکمیت کشورشان می‌دانستند. زمانی که دولت مصر هیچ واکنشی نشان نداد، رهبران مردمی مصر گروه‌هایی از فداییان را تشکیل دادند که آموزش دیده بودند که هر انگلیسی یا پایگاهی را در خاک مصر دیدند نابود کنند.

اریتره

افرادی با همین نام، در شهر اسمره در طول ۱۵ الی ۲۰ سال علیه اتیوپی مبارزه می‌کردند. آن‌ها به صورت مخفیانه کسانی که علیه استقلال اریتره فعالیت می‌کردند را نابود می‌کردند.

ایران

در ایران تاریخ معاصر ایران دو گروه کاملاً متفاوت از فداییون وجود دارد. فدائیان اسلام به عنوان یکی از اولین سازمان‌های بنیادگری اسلامی در جهان اسلام. این سازمان در ۱۹۴۶ توسط نواب صفوی ساخته شد. سازمان فداییان (خلق) / اکثریت، سازمانی است که از انشعاب و اختلاف نظر بر سر «مبارزه مسلحانه» درون سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران بعد از انقلاب ۱۳۵۷ پدید آمد.

عراق

در ابتدای ۱۹۹۵، عراق یک گروه شبه نظامی وفادار به صدام و حزب بعث، به نام فدائیان صدام تأسیس کرد.

فلسطینی‌ها

فدائیان فلسطینی گروهی از مردمان ملی‌گرا و جنگجو هستند که تلاش می‌کنند در خطوط نظامی اسرائیل نفوذ کنند[3] اعضای این گروه‌ها در نوار غزه، کرانه باختری و یا در همسایگی لبنان و سوریه زندگی می‌کنند. پس از عملیات پیکان سیاه اسرائیل در ۱۹۵۵، فدائیان فلسطینی به ارتش واحد مصر پیوستند.[4][5][6][7][8][9][10] در طول این زمان (۱۹۴۸ تا ۱۹۸۰) این کلمه به صورت بین‌المللی، بارها در رسانه‌های عربی، برای (مترادف) جنگجویان بزرگ استفاده شد. در زبان عبری اسرائیلی این اصطلاح (פַדַאיוּן fada'iun)، مفهوم منفی دارد و برای تروریسم به کار می‌رود.[3] از اواسط دهه ۱۹۶۰ و افزایش گروه‌های سازمان‌یافته نظامی مثل سازمان آزادی‌بخش فلسطین، کاربرد این واژه کاهش یافت؛ البته در زمینه‌های تاریخی هنوز موجود است.

ترکیه / اواخر امپراتوری عثمانی

در تاریخ ترکیه، اصطلاح فدایلر (Fedailer) برای نیروهای غیرعادی، معروف به قوای ملّیه (Kuva-yi Miliye) در زمان امپراتوری اتومان یا دوران تک حذبی ترکیه استفاده می‌شد.

در فرهنگ عامه
  • رپر ایرانی، اشکان فدایی با نام هنری فدایی.
  • در رمان دعا برای برای اسسین، شخصیت اصلی، قبلاً یک فدایی بوده‌است.
  • الطیرِ، شخصیت اصلی بازی عقیده اسسین (یا حشاشین) (Assassin's Creed)، فدایی است، یک فدایی که حشاشین خطاب می‌شود. در بازی عقیده اسیسین: افشاگری (Assassin's Creed: Revelations)، او به مصیاف بر می‌گردد که توسط فدائیان محافظت می‌شود.
  • کتاب الموت نوشته ولادیمیر بارتول؛ کتابی دربارهٔ حسن صباح، فداییان، حشاشین و حوریان باغ بهشتی الموت.

جستارهای وابسته

منابع
  1. «فدایی در فرهنگ معین (سایت واژه یاب)».
  2. «فدایی در فرهنگ واژگان مترادف و متضاد (سایت واژه یاب)».
  3. "Which Came First- Terrorism or Occupation - Major Arab Terrorist Attacks against Israelis Prior to the 1967 Six-Day War".
  4. Haya Regev, Dr. Avigail Oren, The operations in the 1950s, University of Tel Aviv, 1995
  5. Glubb, John Bagot.
  6. 1948-1967- Major Terror Attacks.
  7. Which Came First- Terrorism or Occupation – Major.
  8. Remembrance Day Background. jafi.org (2005-05-15).
  9. Fedayeen Attacks 1951–1956. jafi.org (2005-05-15).
  10. The 1956 Sinai Campaign بایگانی‌شده در ۱۶ اکتبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine.

ویکی‌پدیای انگلیسی؛ https://en.wikipedia.org/wiki/Fedayeen

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.