قوم چوکچی

چوکچی (به روسی: чукчи) از اقوام بومی ساکن در دوردست‌های سیبری در روسیه هستند. چوکچی‌ها حدود ۱۶ هزار نفرند و در شبه‌جزیره چوکچی و کرانه‌های دریای چوکچی و منطقه دریای برینگ اقیانوس منجمد شمالی سکونت دارند. خاستگاه اصلی آن‌ها از مردمانی است که در پیرامون دریای اختسک زندگی می‌کردند.

ناحیه خودگردان چوکوتکا، که چوکچی‌ها هم در آن ساکن‌اند.

زبان‌های رایج در این قوم، زبان چوکچی و زبان روسی است. زبان چوکچی از گروه زبان‌های دیرین سیبری است. گذران زندگی چوکچی‌ها بیشتر از طریق دام‌داری گوزن شمالی، ماهیگیری و شکار است.

دسته‌بندی

چوکچی‌ها سنتاً به دو دسته «چوکچی دریایی» و «چوکچی گوزنی» تقسیم می‌شوند که دسته نخست در ساحل زندگی کرده و پستانداران دریایی را شکار می‌کنند و دسته دوم در توندرا به دام‌داری گوزن شمالی مشغول‌اند. چوکچی‌ها به خود به طور جمع، قوم «لوئوراوِتلان» می‌گویند که به معنی «شخص واقعی» است. چوکچی‌های دریایی در زبان چوکچی «آنقالیت» (مردم دریا) و چوکچی‌های گوزنی «چائوچو» (پر از گوزن) نامیده می‌شوند. نام چوکچی تلفظ روسی از همین واژه آخر است.

افسانه آفرینش

یک اسطوره از قوم چوکچی -که دارای تغییراتِ بسیاری نیز هست- در گزارشِ آفرینشِ جهان می گوید که جهان با همکاری چندین موجود از جمله آفرینشگر و پرندگان، برساخته شده است.[1][2]

نگاره‌ها

رقصنده‌ها در لورینو

کانچالان، از روستاهای چوکچی‌نشین

دشت آنادیر، نمونه‌ای از جغرافیایی سکونتگاه چوکچی

منابع

1. Zolotarjov 1980: 40–41
2. Anyiszimov 1981: 92–98

• Forsyth, James, 'A History of the Peoples of Siberia', 1992.
• Patty A. Gray (2005). The Predicament of Chukotka's Indigenous Movement: Post-Soviet Activism in the Russian Far North. Cambridge. ISBN 0-521-82346-3.