قونقا باشی
قونقا باشی، میدانی در تبریز و در ضلع جنوب غربی باغ گلستان است . این میدان در ابتدای خیابانی واقع شده که منتهی به ایستگاه راه آهن می‌شود. این میدان مبداء حرکت تراموا یا قونقا بود.[1]
پیشینه
شرکتی روسی، عملیات ساخت راه‌آهن تبریز - جلفا را در سال ۱۹۱۴ میلادی آغاز نمود. در سال ۱۹۱۳ نقشه‌برداری راه آهن مزبور انجام شده، در سال ۱۹۱۴ به تصویب وزارت راه روسیه رسید و دو ماه مانده به آغاز جنگ اول جهانی، اولین اقدام فنی آن شروع شد تا اینکه آئین گشایش راه‌آهن آذربایجان با تشریفات خاصی در تاریخ ۶ ماه مه ۱۹۱۶ با حضور محمدحسن میرزا ولیعهد ایران و سرتیپ یانوسکوتیچ، نماینده سپاه روس و همین‌طور کنسول‌های خارجی مقیم تبریز انجام شد.
شرکت راه‌آهن جلفا (دولت روسیه) مصمم بود، ایستگاه تبریز (واغزال) را در نزدیکی شهر در کنار گورستان سابق گجیل یا باغ گلستان امروزی احداث نماید؛ ولی چون مسیر راه‌آهن بایستی به طول سه کیلومتر از زمین‌های حاصلخیز عبور می‌کرد و خرید باغات و تاکستان‌ها و خانه‌های واقع در مسیر خطیب، لاله و شام غازان از طرف شرکت، گران تمام می‌شد و از طرفی مردم نیز حاضر به فروش و واگذاری باغات و اراضی خود به شرکت راه‌آهن نشدند، از این رو شرکت مزبور از کشیدن راه‌آهن به داخل تبریز صرفنظر کرده و ایستگاه دیگری در خارج شهر و در غرب آن به فاصله ۴٬۵ کیلومتری شهر احداث کرده و خیابان جدیدی را از شهر به ایستگاه راه‌آهن (واغزال) احداٹ نمود. این شرکت برای انتقال مسافران از شهر به ایستگاه راه‌آهن و برعکس، تراموا یا قطار شهری که نیروی محرکه آن اسب‌ها بوده و «قونقا» نامیده می‌شد، ایجاد کرد.
هر روز به هنگام حرکت قطار تبریز-جلفا و ورود آن به شهر، مسافران و کارکنان راه‌آهن با قونقا که دارای اتاق‌های چوبی بوده و چهار یا دو اسب آن را به حرکت در می‌آوردند، جابجا می‌شدند. این خط قطار یا تراموای شهری، تا سال ۱۳۱۸ خورشیدی دایر بوده سپس برچیده شد و اکنون مبدأ این قطار شهری یا قونقا را میدان «قونقا باشی» می‌گویند.
جستارهای وابسته
- متروی تبریز
- بی آر تی . در بهار سال ۱۳۸۹ در پی آغاز هدفمندی رایانه ها و احتمال سهمیه بندی شدن سوخت خودروها ، دولت محمود احمدی‌نژاد به شهرداران کلانشهرها دستور داد تا برای گسترش ناوگان حمل و نقل همگانی کارهایی انجام بدهند ، از این رو علیرضا نوین شهردار وقت تبریز بدون گرفتن پروانه از نمایندگان مردم در شورای اسلامی شهر تبریز و بصورت کاملا محرمانه و پنهانی و شبانه ، فضای سبز بلوار قونقا تبریز را تخریب و نابود کرد و پس از قطع گسترده چندین هزار اصله درختان تنومند واقع در فضای سبزی به درازای ۲۵۰۰ متر ، بلوار قونقا را نابود و با نصب میله های آهنی ، بستری برای رفت و آمد اتوبوس های شرکت واحد فراهم ساخت.
منابع
- شهر من تبریز، بهروز خاماچی، صص ۴۰۴
- «تاریخچه حمل ونقل تبریز». شهرداری تبریز. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۵.