محمدعلی دیباج
محمدعلی دیباج گویندهٔ دوبلاژ ایرانی و عضو انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم است. وی متولد ۱۹ بهمن ماه ۱۳۱۷ در شهرستان رودسر استان گیلان است. وی که از دوران کودکی و نوجوانی به هنر علاقه‌مند بوده است، فعالیت خود را با بازی در یک نمایش در دوران مدرسه در کنار حسین معمارزاده و هوشنگ خباز حسینی، آغاز کرده است و فعالیت حرفه ای خود در عرصهٔ دوبله را از سال ۱۳۴۱ آغاز کرده است و ۸ سال حضور در هیئت مدیرهٔ انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم را در کارنامهٔ هنری خویش به ثبت رسانده است.
| محمدعلی دیباج | |
|---|---|
 محمدعلی دیباج در دی ماه ۱۳۹۹ در مصاحبه با روزنامه هنرمند | |
| زادهٔ | ۱۹ بهمن ۱۳۱۷ (۸۲ سال) رودسر |
| محل زندگی | تهران |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | دوبلورگوینده |
| مذهب | مسلمان |
فعالیت حرفه ای
دیباج، که در سال های مدرسه، با تحصیل در مقطع دبیرستان در مدرسۀ حکیم نظامی تهران، فعالیت تئاتر را از محافل دانش آموزی آغاز کرده بود و در حین دیدن فیلم های سینمایی که در مدرسه پخش می شد، شیفتۀ صدای گویندۀ تیزرها و آنونس های آن شده بود، خود را علاقه مند به دوبله می بیند و تلاش می کند که وارد این حرفه شود. محمدعلی دیباج در سال ۱۳۴۱[1] با معرفی و سفارش یکی از کارگردان های بنام تئاتر آن دوران به نام مهدی رئیس‌فیروز برای تست گویندگی، نزد هوشنگ کاظمی ، از مدیران دوبلاژ آن زمان حضور می یابد و صدا و اجرای او با خوانش شعر عقاب اثر پرویز ناتل خانلری و قطعه ای نثر از دیباچه گلستان سعدی مورد ارزیابی قرار می گیرد. کاظمی با این پیش شرط که دیباج تا شش ماه می بایست به صورت کارآموز دوبله و بدون دستمزد نزد او کار کند، او را به عنوان یک گوینده می پذیرد و دیباج پس از گذشت دو ماه گویندگی در رل های کوچک، در مجموعه های تحت مدیریت هوشنگ کاظمی، موفق می شود تا به گویندگی در رل های شاخص و نقش های اصلی فیلم راه پیدا کند.
نقطه نظرات تخصصی در حوزۀ دوبلاژ
محمدعلی دیباج معتقد است:
«دوران طلايي دوبله مرهون دوران طلايی فيلم‌ها بود، چرا كه كيفيت دوبله به كيفيت فيلم بستگی دارد، اما در حال حاضر فيلم‌های برجسته معدودی دوبله مي‌شود كه البته مديران دوبلاژ به‌خوبی اين گونه آثار را دوبله مي‌كنند.» [2]
«آن‌هایی را که می‌گویند ما فقط حرف می‌زنیم، دوبلور نمی‌دانم. از نظر من دوبله یک تئاتر نشسته است. درست است که ما جلوی میکروفن هستیم و از جای خودمان بلند نمی‌شویم ولی مجبور هستیم حس و حال بازیگر را با صدای فارسی به صحنه برگردانیم. دوبله مثل روزنامه خواندن نیست. دوبلور باید بتواند وارد شخصیت و قالب صدای هر نوع کاراکتری بشود.» [3]
«زمانی باید منتظر نضج و بهبود کار دوبلاژ بود که فیلم های مناسبش وارد بشود. الان با سینمای هالیوود بی ارتباط هستیم و ارتباط ما با سینماهای مهم دنیا قطع است و سریال هایی که از کشورهایی ماننده کره وارد می کنیم، در سطحی نیستند که بتوان گفت به آن صورت خاص، دارای ارزش هنری هستند. آثاری که در حال حاضر در ایران به صنعت دوبله وارد می شود، جایی برای ابراز احساس گوینده باقی نمی گذارد و تجربه نشان داده است، آن جایی که فیلم ارزش داشته است، ما به عنوان دوبلور، هرگز کوتاه نیامده ایم و ححق مطلب را آن گونه که باید، شایسته ادا کرده ایم.» [4]
«به نظرم با ممیزی کردن فیلم‌ها، حق بیننده ضایع می‌شود. ما سعی می‌کنیم همان چیزی که جلوی‌مان می‌گذارند را با حس بازیگر تطبیق بدهیم و بگوییم. حالا اگر فیلم ممیزی می‌شود تقصیر منِ دوبلور نیست.» [5]
تقدیر در دوازدهمین جشنواره تئاتر استان تهران
در آئین اختتامیهٔ دوازدهمین جشنواره تئاتر استان تهران که با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت در سالن همایش های پردیس ابوریحان دانشگاه تهران در پاکدشت برگزار شد، از شش دهه تلاش محمدعلی دیباج، هنرمند پیشکسوت عرصه دوبلاژ کشور تقدیر به عمل آمد. در این آئین، ناصر نظامی ، علی‌همت مومی‌وند و شهراد بانکی ، از گویندگان با سابقهٔ دوبلاژ نیز حضور داشتند.[6] [7]
برخی از آثار دوبله شده در جایگاه گوینده
فیلم سینمائی
خارجی
- بربادرفته ۱۹۳۹
- نیکلاس نیکلبی ۱۹۴۷
- تک‌خال در حفره ۱۹۵۱
- دختر رودخانه ۱۹۵۴
- در بارانداز ۱۹۵۴
- دوازده مرد خشمگین ۱۹۵۷
- خوب، بد، زشت ۱۹۶۶
- وحشی سواران ۱۹۶۸
- عقرب ۱۹۷۳
- شبکه ۱۹۷۶
- محمد رسول‌الله ۱۹۷۶
- اصل دومینو ۱۹۷۷
- ...و عدالت برای همه ۱۹۷۹
- بروبیکر ۱۹۸۰
- دل‌های شکسته ۱۹۸۶
- درخشش ۱۹۸۰
- صورت‌زخمی ۱۹۸۳
- پرواز به میامی ۱۹۸۳
- انجمن شاعران مرده ۱۹۸۹
- تنها در خانه ۱۹۹۰
- رستگاری در شاوشنک ۱۹۹۴
- حقیقت پنهان ۱۹۹۷
- گلادیاتور ۲۰۰۰
- مردی در قطار ۲۰۰۲
- باغبان ۲۰۰۳
- سخنرانی پادشاه ۲۰۱۱
- سرزمین موعود ۲۰۱۲
- ۲ اسلحه ۲۰۱۳
- مارک فلت: مردی که کاخ سفید را به خاک سیاه نشاند ۲۰۱۷
- دکتر اسلیپ ۲۰۱۹
- جوکر ۲۰۱۹
- خائن ۲۰۱۹
- روزی روزگاری در هالیوود ۲۰۱۹
- مرد ایرلندی ۲۰۱۹
- دادگاه شیکاگو هفت ۲۰۲۰
خارجی
ایرانی
بازیگری
منابع
- «گفتگوی هنرمند با محمدعلی دیباج». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۹.
- «گفتگوی ایسنا با محمدعلی دیباج». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۹.
- آنلاین «گفتگوی هنرآنلاین با محمدعلی دیباج» مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۹. - «گفتگوی تیوال با محمدعلی دیباج». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۹.
- آنلاین «گفتگوی هنرآنلاین با محمدعلی دیباج» مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۹. - «تقدیر از استاد محمدعلی دیباج در آئین اختتامیه دوازدهمین جشنواره تئاتر پاکدشت ویژه استان تهران». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۹.
- «محمدعلی دیباج تجلیل شد». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۹.