ناظم‌الاسلام کرمانی
میرزا محمد پسر علی ( ۱۲۸۰ ق ۱۲۴۱ ش - ۱۳۳۷ق ۱۲۹۸ش) در کرمان نویسنده، روزنامه‌نگار، مدیر روزنامه‌های نوروز و پس از ۱۲۸۶ ش کوکب دُرّی و قاضی عصر مشروطه ایران و نویسنده کتاب تاریخ بیداری ایرانیان راجع به تاریخ نهضت مشروطیت است.
ناظم‌الاسلام کرمانی | |
|---|---|
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۸۰ قمری کرمان، ایران |
| دین | اسلام. تشیع |
زندگی
وی در کرمان از محضر آزادیخواهان چون میرزا آقاخان کرمانی بهره برد.[1][2] به همراه میرزا آقاخان کرمانی و میرزا احمد مشرف کرمانی و شیخ احمد روحی در راه قانون خواهی گام نهاد.[3]همچنین به آموزش از محضر شیخ هادی نجم‌آبادی اشاره کرده و اظهار می‌دارد که از او فواید کلی برده‌است.[2][4]
از ۱۳۰۹ ق تا ۱۳۳۰ق به تهران آمد و ارتباط نزدیکی با فعالان جنبش مشروطه داشت. ناظم‌الاسلام پس از تأسیس مدرسه اسلام توسط محمدصادق طباطبایی در این مدرسه مشغول به تدریس شد و به انتخاب رئیس مدرسه و فرمان علی‌اصغر اتابک صدراعظم وقت به ناظم‌الاسلام ملقب شد.
از سال ۱۳۳۰ق به کرمان برگشت و ریاست دادگاه تجدیدنظر این شهر را بر عهده گرفت.
در ۱۳۳۷ ق به دلیل ابتلا به آنفلوآنزا درگذشت.[5]
مدارس جدید
میرزا حسن رشدیه مدیر مدرسه رشدیه پس از آنکه در تبریز برای تاسیس مدارس زحمت کشیده بود به تهران رفت. «فریاد مقدسین بلند شد که آخرالزمان نزدیک شده‌است که جماعتی بابی و لامذهب می‌خواهند الفبا را تغییر دهند، قرآن را از دست اطفال بگیرند و کتاب به آنها یاد بدهند.»
شیخ فضل‌الله نوری که علامه قزوینی سرشناس‌ترین غربشناس تاریخ ایران هم شاگردش بود و هم معلم فرزندانش در جلسه‌ای (خصوصی) به ناظم‌الاسلام کرمانی دربارهٔ مدارس جدید می‌گوید:
«ناظم الاسلام، ترا به حقیقت اسلام قسم می‌دهم. آیا این مدارس جدیده خلاف شرع نیست؟ و آیا ورود به این مدارس مصادف با اضمحلال دین اسلام نیست؟ آیا درس زبان خارجه و تحصیل شیمی و فیزیک عقائد شاگردان را سخیف و ضعیف نمی‌کند؟»[6]
ناظم‌الاسلام کرمانی مقام علمی شیخ فضل‌الله نوری را اینگونه بیان می‌کند: «شیخ فضل‌الله اگر چند ماهی در عتبات توقف کند، شخص اول علمای اسلام خواهد گردید، چون هم حسن سلوک دارد و هم مراتب علمیه.»[7]
پانویس
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به ناظم‌الاسلام کرمانی در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- ناظم الاسلام کرمانی، محمد. «مقدمه». تاریخ بیداری ایرانیان. نشر آگاه نوین. ص. ۱۱.
- نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۲). «نقش و حایگاه شیخ هادی نجم‌آبادی در تکوین جنبش مشروطه». فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام. تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. ص. ۵۶. شاپا ۶۷۱۳-۲۲۲۸مقدار
|issn=را بررسی کنید (کمک). - ناظم الاسلام کرمانی، محمد. «مقدمه». تاریخ بیداری ایرانیان. نشر آگاه نوین. ص. ۲۹.
- ناظم الاسلام کرمانی، محمد. «مقدمه». تاریخ بیداری ایرانیان. نشر آگاه نوین. ص. ۱۸.
- مقدمه سیدمحمد هاشمی کرمانی، ناظم الاسلام کرمانی. تاریخ بیداری ایرانیان، تهران. ۱۳۶۲. ص ۲۷ تا ۳۴
- ناظم الاسلام کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان، بخش اول ج اول، رودکی
- کرمانی، ناظم الاسلام؛ تاریخ بیداری ایرانیان، به اهتمام سعیدی سیرجانی، آگاه، تهران، 1357، بخش اول، ص 504.
