هنبانه‌بورینه
هه‌نبانه بورینه (به کردی: هه‌نبانه بۆرینه) نام فرهنگ لغت کردی به کردی و فارسی است که به همّت و سرپرستی عبدالرحمن شرفکندی، متخلص به هژار، شاعر و فرهنگ‌نویس معروف کرد و ویراستاری محمدماجد مردوخ روحانی، پژوهشگر و فرهنگ‌نویس کرد، گردآوری و نوشته شده‌است.[1] چاپ نخستِ این کتاب از سوی انتشارات سروش در ۱۰۳۶ صفحه به سال ۱۳۶۹ منتشر شده‌است.
| نویسنده(ها) | عبدالرحمن شرفکندی |
|---|---|
| عنوان اصلی | هه‌نبانه بۆرینه |
| کشور | تهران |
| زبان | کردی، فارسی |
| موضوع(ها) | فرهنگ لغت |
| ناشر | انتشارات سروش |
تاریخ نشر | ۱۱ تیر ۱۳۹۰ (چاپ ؟ام) |
| شمار صفحات | ۱۰۷۰ |
| شابک | شابک ۹۸۷–۹۶۴–۱۲–۰۰۴۱–۳ |
| پس از | بو کوردستان (۱۳۴۴) |
| پیش از | شلم‌شوربا (۱۳۷۲) |
ویژگی‌ها
فرهنگ هنبانه بورینه بیش از ۶۰ هزار مدخل را در بر می‌گیرد و در آن واژگان پنج گویش اصلی زبان کردی و لهجه‌های فراوان هریک از آن‌ها آورده شده‌است. هر واژه نخست به زبان کردی لهجۀ سورانی شرح و توضیح داده شده و سپس معادل آن به زبان فارسی آمده‌است.[2]
نام فرهنگ
در ترجمهٔ کردی، معنای «هه‌نبانه بورینه» یا «هه‌مبانه بورینه» انبان یا خورجینی است که هر آنچه را آرزو کنی می‌توانی از آن بیرون بیاوری.[3]
مدخل روستاها
در دوران حاکمیت صدام حسین در عراق و در جریان عملیات انفال به منظور نابودی فرهنگ و تمدن کردها و پاکسازی قومی آنان، روستاهای کردنشین بسیاری تخریب و سکنۀ‌آن وادار به کوچ اجباری و یا حتی قتل عام شدند. عبدالرحمن شرفکندی (هژار) در فرهنگ هنبانه بورینه نام ۱۳۰۴ روستا را که در جریان این عملیات‌ها نابود شده‌اند به صورت مدخل‌هایی جداگانه ثبت کرده‌است. در برابر نام هریک از این روستاها نوشته شده‌است: نام روستایی در کردستان که توسط بعثیان ویران شد.[4]
جستارهای وابسته
منابع
- خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا): استاد هژار به بالاترین درجۀ علمی و ادبی دست یافت، نوشته‌شده در ۲۳ آبان ۱۳۹۷؛ بازدید در ۱۶ آبان ۱۳۹۸.
- کتاب فرهنگ: هه‌نبانه بورینه: فرهنگ کردی-فارسی؛ بازدید در ۷ نوامبر ۲۰۱۹.
- شرفکندی، عبدالرحمن (هژار)، هه‌نبانه بورینه: فرهنگ کردی-کردی-فارسی، تهران: سروش (انتشارات صداوسیما)، چاپ اول: ۱۳۶۹، چاپ هفتم: ۱۳۸۹؛ ص ۱۰۰۳.
- پایگاه اینترنتی زریان موکریان: هه‌نبانه بورينه: سند یک ژینوساید، نوشته‌شده توسط احمد غلامی، نوشته‌شده در ۱۱ آذر ۱۳۹۷؛ بازدید در ۱۶ آبان ۱۳۹۸.
- فرهنگ کردی-فارسی: عبدالرحمن شرفکندی در آدینه‌بوک
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «هه‌نبانه بۆرینه». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای کردی، بازبینی‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴.
پیوند به بیرون
- هه‌نبانه بۆرینه «فرهنگ کردی-فارسی»
- دانلود نرم افزار کتاب هەنبانه بۆرینه برای اندروید «فرهنگ کردی-فارسی»
| سروده‌ها و تألیفات | آلکوک (۱۹۴۵/۱۳۲۵) • بَیتی سَرمَر (۱۹۵۷/۱۳۳۶) • هه‌ژار بو کوردستان (۱۹۶۶/۱۳۴۴) • هَنبانه‌بورینَه (۱۹۹۰/۱۳۶۹) • چیشتی مجیور (شلم‌شوربا) (۱۹۹۷/۱۳۷۲) |  |
|---|---|---|
| ترجمه‌ها | مم و زین از احمد خانی (۱۹۶۰/۱۳۳۸) • شرف‌نامه از شرف‌خان بدلیسی (۱۹۶۰/۱۳۳۸) • رباعیات خیام از حکیم عمر خیام (۱۹۶۸/۱۳۴۶) • عشیرهٔ گاوان (هوزی جاوان) از مصطفی جواد (۱۹۷۳/۱۳۵۱) • قانون در طب از ابن‌سینا (۱۹۷۹/۱۳۵۷) • پنج انگشت یک مشت است از بریژیت ونگور بورسکی (۱۹۸۰/۱۳۵۸) • آری این‌چنین بود برادر از علی شریعتی (۱۹۸۰/۱۳۵۸) • پدر، مادر، ما متهمیم از علی شریعتی (۱۹۸۱/۱۳۵۹) • عرفان، برابری، آزادی از علی شریعتی (۱۹۸۱/۱۳۵۹) • شرح دیوان ملای جزیری از ملای جزیری (۱۹۸۲/۱۳۶۱) • آثارالبلاد و اخبارالعباد از زکریای قزوینی (۱۹۸۷/۱۳۶۶) • قرآن پیروز (۲۰۰۰/۱۳۷۹) • یک، جلوش تا بی‌نهایت صفرها از علی شریعتی (۲۰۰۱/۱۳۸۰) • تاریخ اردلان از مستوره اردلان (۲۰۰۲/۱۳۸۱) • تاریخ سلیمانیه (شهرزور) و منطقه‌های آن از محمدامین زکی‌بیگ (۲۰۱۴/۱۳۹۳) • فرهنگ‌لغت عمید از حسن عمید (چاپ‌نشده) • روابط فرهنگی ایران و مصر (چاپ‌نشده) • | |
| نوشتارهای وابسته | ||
 رده | ||