پاکستان و جنگ ایران و عراق

پس از شروع و پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۹۸۰ سیاست خارجی پاکستان نقش پیچیده‌ای در حل و فصل جنگ ایران و عراق ایفا کرده‌است.[1]

پاکستان (رنگ نارنجی) و ایران (رنگ سبز).

به گفته کارشناسان امنیت ملی، نقش پاکستان در جنگ ایران و عراق، بیشتر در حفظ تعادل، حساس بود. در طول جنگ، پاکستان خود را «به شدت بی‌طرف» عنوان کرد اما به دنبال کشت روابط دوستانه با ایران بود.[2][3] رئیس‌جمهور ژنرال ضیاء الحق در یک سفر رسمی در اواسط سال ۱۹۸۰ به انگلستان، چنین محاسبه کرد که درگیری ایران و عراق در نهایت به «بن‌بست نظامی» خواهد رسید.

بررسی اجمالی

ارتش پاکستان اقدامی برای تغییر رژیم به صورت مخفیانه را توسط فرمانده ارتش ژنرال ضیاء الحق و رئیس ستاد نیروی دریایی، دریاسالار محمد شریف آغاز نمود که باعث حکومت نظامی در سراسر کشور در سال ۱۹۷۹ شد. در سال ۱۹۸۰، انقلاب ایران که به رهبری آیت الله خمینی به وجود آمد، یک واکنش قوی در سراسر جهان اسلام را برانگیخت. این انقلاب موجب به وجود آمدن انقلاب‌هایی در جهان عرب، و همچنین باعث نگرانی رئیس‌جمهور ژنرال ضیاء الحق شد. با توجه به انقلاب در ایران، دولت تحت فرمان ضیاء الحق فرصتی نادر را برای تغییرات سیاسی در پاکستان و روابط خود با ایران را بدست آوردند تا بتوانند روابط خود با ایران را از نو بسازند. در واکنش به این انقلاب، وزیر امور خارجه پاکستان، آقا شاهی(en) بلافاصله در سفری رسمی به تهران با همتای ایرانی خود، کریم سنجابی در تاریخ ۱۰ مارس ۱۹۷۹ ملاقات می‌کند. در این ملاقات هر دو ابراز اطمینان کردند که ایران و پاکستان با هم می‌توانند آینده‌ای روشن تری در منطقه داشته باشند. روز بعد، آقا شاهی برای گفتگو نزد آیت‌الله روح‌الله خمینی رفت، که در آن تحولات منطقه مورد بحث قرار گرفت. در ۱۱ آوریل سال ۱۹۷۹، ضیاء اعلام کرد که، "خمینی نمادی از قیام اسلامی است». در برابر سخن ضیاء الحق، آیت‌الله خمینی نیز در نامه‌ای اعلام کرد: «رابطه داشتن با پاکستان بر اساس اسلام است». در سال ۱۹۸۱، پاکستان که توسط رئیس‌جمهور ضیاء الحق اداره می‌شد، یکی از متحدان نزدیک ایالات متحده بود، و تحت حوزه نفوذ آن قرار داشت.

در سال ۱۹۸۰ رئیس جمهور عراق، صدام حسین به ایران حمله کرد. پاکستان بلافاصله نیروهای نظامی خود را برای حفاظت از خلیج فارس در برابر تهدید ایران و حدود ۴۰٬۰۰۰ پرسنل نظامی در عربستان سعودی را برای تأمین امنیت و اهداف آموزشی قرار داد. بنا به گزارش‌ها، پاکستان نیز شروع به عرضه سلاح‌های متعارف به ایران و همسایگان حامی جهاد افغانستان البته در جناح‌های مختلف کرد.[4]

کمک هاو همکاری‌های نظامی در حمایت از ایران توسط پاکستان افزایش یافت که این همکاری‌ها هرگز به صورت آشکار نبود و پاکستان مجبور به حمایت از عراق در طول جنگ ایران و عراق به دلیل فشارهای زیاد از طرف ایالات متحده و عربستان سعودی بود. گزارش‌هایی از کمک مالی توسط پاکستان به ایران در سطح عملیاتی نیز وجود دارد.[5] مقامات نظامی پاکستان به کشتن شدن زائران ایرانی توسط ارتش عربستان سعودی که در مراسم سالانه حج در سال ۱۹۸۵ در مکه رخ داد به شدت اعتراض کردند. در مقابل پاکستان شروع به فروش و صادرات سلاح‌های ساخته شده توسط چین و آمریکا به ایران کرد که می‌توان به کرم ابریشم و موشک استینگر که یک عامل بسیار مهم در جنگ نفتکش‌ها بود اشاره کرد.[6]

منابع
  1. Shah, Mehtab Ali (1997). The foreign policy of Pakistan: ethnic impacts on diplomacy, 1971-1994. London [u.a.]: Tauris. ISBN 1-86064-169-5.
  2. ELAINE SCIOLINO, Special to the New York Times (November 1, 1987). "U.S. Sees 'Troubling' Tilt by Pakistan to Iran". The New York Times. Retrieved 20 October 2013.
  3. "Zia Ul-Haq On The Iran/Iraq War". BBC World. Retrieved 20 October 2013.
  4. Ansar, Arif (January 27, 2013). "Preventing the next regional conflict". Pakistan Today. Retrieved 20 October 2013.
  5. Allam, Shah (October–December 2004). "Iran-Pakistan Relations: Political and Strategic Dimensions" (pdf). Strategic Analysis. The Institute for Defence Studies and Analyses. 28 (4): 526. Retrieved 20 October 2013.Check date values in: |date= (help)
  6. Mir, Furrukh (2011). Half Truth. [u.s.]: iUniverse. ISBN 1-4502-8645-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.