بی‌طرفی (روابط بین‌الملل)

بی‌طرفی بیانگر یک وضعیت حقوقی یک دولت دربرابر جنگ بین سایر دولت‌ها است. دولت بی‌طرف باید رفتار واحدی در برابر طرفین جنگ در پیش گیرد. اصل عدم جانبداری در واقع وظیفهٔ اصلی دولت غیر درگیر در جنگ است. تا زمانی که دولت‌های بی‌طرف از شرکت مستقیم یا غیر مستقیم در مخاصمه احتراز کنند یا وظایفی را که حقوق بین‌الملل بر عهدهٔ آنان گذاشته رعایت نمایند، می‌توانند از حقوق بی‌طرفی بهره‌مند شوند؛ ولی از سوی دیگر، اگر دولتی که مدعی بی‌طرفی است به وظایف و تعهّدات خود عمل نکند، این امر به دول درگیر حق می‌دهد که علیه آن دولت به اقدامات تلافی‌جویانه متوسّل شوند.[1]

بی‌طرفی در جهان
  کشورهای بی‌طرف
  بی‌طرفی مورد اختلاف است
  کشورهای بی‌طرف پیشین

در گذشته شروع جنگ‌های مسلحانه پس از صدور اعلامیهٔ رسمی انجام می‌گرفت و متعاقب آن، رعایت قواعد بی‌طرفی برای کشورهای ثالث ضرورت می‌یافت، ولی امروزه به علت تحوّلات در ارتباطات، شروع جنگ الزاماً نباید به دوَل ثالث به‌طور رسمی اعلام گردد تا به تعهّدات بی‌طرفی خود عمل کنند. همچنین امروزه نیازی نیست که دوَل ثالث اعلامیه‌های خاصی مبنی بر تشریح مواضع خود و سیاست امتناع از شرکت در جنگ و در نتیجه رعایت تعهّدات بی‌طرفی منتشر کنند. این دولت‌ها می‌توانند قوانینی وضع کرده یا بیانیه‌هایی منتشر کنند که وظایف و حقوق آن‌ها را برای مقامات و اتباع خود یا دول متخاصم بیان کند.[2]

اصول بی‌طرفی در جنگ

چهار تکلیف اصلی بر عهدهٔ کشور بی‌طرف گذاشته شده‌است؛ این تکالیف عبارتند از:[3]

الف) اصل عدم جانبداری از طرفین محاربه

ب) اصل خودداری از دادن کمک مادّی به طرفین محاربه جهت استفاده در جنگ

ج) اصل جلوگیری از اقدامات خصم‌آمیز در محدودهٔ صلاحیت دولت بی‌طرف و ممانعت از استفاده از سرزمین خود به‌عنوان پایگاهی جهت عملیات خصمانه

د) اصل پذیرش و رعایت برخی اقدامات محدودکننده که توسط دوَل متحارب علیه تجارت خصوصی دوَل بی‌طرف در دریای آزاد انجام گیرد

فهرست کشورهای بی‌طرف
کشور دوره (های) بی‌طرفی
 اتریش ۱۹۲۰–۱۹۳۸ (پس از جنگ جهانی اول تا انضمام به آلمان)
۱۹۵۵–تاکنون
 کاستاریکا ۱۹۴۹–تاکنون
 فنلاند ۱۹۳۵–۱۹۳۹ (در جنگ زمستان)
۱۹۵۶–تاکنون (پس از بازگشت منطقه اجاره‌ای پورککالا)
 جمهوری ایرلند ۱۹۳۹–تاکنون[4]
 ژاپن ۱۹۴۷–تاکنون
 لیختن‌اشتاین ۱۸۶۸–تاکنون
 مالت ۱۹۸۰–تاکنون
 مکزیک ۱۹۳۰–تاکنون
 مغولستان ۱۹۱۴–۱۹۱۸
۲۰۱۵–تاکنون
 مولداوی ۱۹۹۴–تاکنون
 پاناما ۱۹۸۹–تاکنون
 رواندا ۲۰۰۹–تاکنون
 صربستان ۲۰۰۷–تاکنون
 سنگاپور ۱۹۶۵–تاکنون
 سوئد ۱۸۱۴–۱۹۱۸ (در جنگ داخلی فنلاند)
۱۹۱۹–تاکنون
 سوئیس ۱۸۱۵–تاکنون
 ترکمنستان ۱۹۹۵–تاکنون
 ازبکستان ۲۰۱۲–تاکنون
  واتیکان ۱۹۲۹–تاکنون

کشورهای بی‌طرف پیشین
کشور دوره)های (بی‌طرفی
افغانستان ۱۹۱۴–۱۹۱۸ (در جنگ جهانی اول)
۱۹۳۹–۱۹۴۵ (در جنگ جهانی دوم)
 آلبانی ۱۹۱۴–۱۹۱۸ (در جنگ جهانی اول)
۱۹۶۸ (تلاش برای بی‌طرفی در بهار پراگ)
 آرژانتین ۱۹۳۹–۱۹۴۵ (تلاش برای بی‌طرفی در جنگ جهانی دوم)
 بلژیک ۱۸۳۹–۱۹۱۴ (در جنگ جهانی اول)
۱۹۳۶–۱۹۴۰ (در جنگ جهانی دوم)
 پادشاهی بوتان ۱۹۱۴–۱۹۱۸ (در جنگ جهانی اول)
۱۹۳۹–۱۹۴۵ (در جنگ جهانی دوم)
 کامبوج ۱۹۵۵–۱۹۷۰ (در جنگ ویتنام)
 دانمارک ۱۸۶۴–۱۹۴۰ (پس از جنگ دوم شلسویگ تا جنگ جهانی دوم)
 استونی ۱۹۳۸–۱۹۳۹ (در جنگ جهانی دوم)
اتیوپی ۱۹۱۴–۱۹۱۸ (در جنگ جهانی اول)
مجارستان ۱۹۵۶ (تلاش برای بی‌طرفی در دوران انقلاب مجارستان)
 ایران ۱۹۱۴–۱۹۱۸ (در جنگ جهانی اول)
۱۹۳۹–۱۹۴۵ (در جنگ جهانی دوم)
ایتالیا ۱۹۱۴–۱۹۱۵ (در جنگ جهانی اول)
لائوس ۱۹۵۵–۱۹۷۵ (در جنگ ویتنام)
 لتونی ۱۹۳۸–۱۹۳۹ (در جنگ جهانی دوم)
 لیتوانی ۱۹۳۹ (در جنگ جهانی دوم)
 لوکزامبورگ ۱۸۳۹–۱۹۱۴ (در جنگ جهانی اول)
۱۹۲۰–۱۹۴۰ (در جنگ جهانی دوم)
 هلند ۱۸۳۹–۱۹۴۰ (در جنگ جهانی دوم)
 نروژ ۱۸۱۴–۱۹۴۰ (در جنگ جهانی دوم)
 پرتغال ۱۹۳۲–۱۹۴۵ (در جنگ جهانی دوم)
 اسپانیا ۱۹۱۴–۱۹۱۸ (در جنگ جهانی اول)
۱۹۴۰–۱۹۴۵ (در جنگ جهانی دوم)
 ترکیه ۱۹۴۰–۱۹۴۵ (در جنگ جهانی دوم)
 ایالات متحده آمریکا ۱۹۱۴–۱۹۱۷ (در جنگ جهانی اول)
۱۹۳۹–۱۹۴۱ (در جنگ جهانی دوم)
 اوکراین ۱۹۹۰–۲۰۱۴ (در بحران اوکراین)
 پادشاهی یوگسلاوی ۱۹۴۰–۱۹۴۱ (در جنگ جهانی دوم)
 یوگسلاوی ۱۹۴۹–۱۹۹۲

جستارهای وابسته

منابع
  1. Francis Anthony Boyle (پاییز ۱۳۷۵). «سیاست خارجی آمریکا در جنگ ایران و عراق». lجله سیاست دفاعی شماره ۱۶–۱۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳۱ مارس ۲۰۱۲.
  2. Francis Deak & Philip C. Jessup (۱۹۳۹)، A Colloection of Neutrality Laws, Regulations and Treates of Various Countries، Washington: Washington, D.C. Carnegie endowment for international peace
  3. «مسئولیت دولتها در برابر تجاوز و نقض اصول حقوق بین‌الملل»، تحلیلی بر جنگ رژیم عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، تهران: اداره کل حقوقی وزارت امور خارجه، ۱۳۶۷
  4. Neutrality in the 21st century - Lessons for Serbia. ISAC Fond. 2013.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.