پاییز صحرا
پاییز صحرا نام سریالی به کارگردانی اسداله نیک‌نژاد است که در سال‌های ۱۳۶۴ و ۱۳۶۵ تولید و در سال ۱۳۶۵ از تلویزیون ایران پخش شد. این سریال را پیشگام مجموعه‌های ملودرام خانوادگی در ایران می‌دانند.[1]
| پاییز صحرا | |
|---|---|
| کارگردان | اسداله نیک‌نژاد |
| بازیگران | جمیله شیخی شهلا میربختیار داریوش مودبیان جمشید مشایخی اسماعیل داورفر مهری ودادیان آزیتا لاچینی |
| کشور سازنده |  ایران |
| زبان اصلی | فارسی |
| تولید | |
| تدوین‌گر | اسدالله نیک‌نژاد (نسخه آمریکایی) |
| دوربین | مهرداد فخیمی |
| پخش | |
| شبکهٔ اصلی | ایران شبکه ۱ سیما (۱۳۶۵)  ایالات متحده آمریکا شبکه PBS (۱۹۹۶) ایران آی‌فیلم (۱۳۹۲) |
این سریال یکی از سریال‌های مشهور دهه ۶۰ بود که در آن بازیگرانی چون جمیله شیخی، شهلا میربختیار، داریوش مودبیان، جمشید مشایخی، اسماعیل داورفر و مهری ودادیان به ایفای نقش پرداخته‌اند. این سریال یک درام خانوادگی و در عین حال ترسناک از داستان زندگی یک زوج جوان و دخالت‌های اطرافیان به‌خصوص مادر شوهر با بازی به یادماندنی جمیله شیخی بود. سریال پر بود از برخوردهای پرتنش مادرشوهر با عروسش که زندگی را بر او سخت کرده بود. جمیله شیخی در این سریال نقش منفی ماندگاری را بازی کرد و شهلا میربختیار با نقش صحرا در یادها ماند.[2]
به گفته اسدالله نیک‌نژاد وی قبل از انتخاب شهلا میربختیار، سوسن تسلیمی را برای این نقش انتخاب کرده بود؛ ولی پس از چند بار روخوانی متن داستان به این نتیجه رسیده است که سوسن تسلیمی چهره بسیار معروف و شناخته‌شده‌ای میان مردم است و بازیگر «صحرا» باید چهره جدیدی باشد.[3]
در سال ۱۹۹۶، نسخه چهار ساعته این سریال با موسیقی و زیرنویس انگلیسی که توسط توسط نیک‌نژاد تدوین شده بود، از شبکه سراسری PBS در آمریکا، به عنوان سریال ایرانی پخش شد. شبکه آی فیلم در سال ۱۳۹۲ اقدام به پخش مجدد این سریال با کیفیتی جدید و اصلاح رنگ تصاویر کرد.[4][5][6]
بازیگران و صداپیشگان
| نقش | بازیگر | دوبلُر |
| ۱-صحرا | شهلا میربختیار | ژاله کاظمی |
| ۲-ماهرخ | جمیله شیخی | فهیمه راستکار |
| ۳-آقای کاظمی | جمشید مشایخی | منوچهر اسماعیلی |
| ۴-ساسان | داریوش مؤدبیان | خسرو خسروشاهی |
| ۵-خانم کوشکی | مهری ودادیان | آذر دانشی |
| ۶-آقای کوشکی | حسن بلور | ایرج رضایی |
| ۷-مستانه | نسرین پاک‌خو | زهره شکوفنده |
| ۸-درویش | اسماعیل داورفر | حسین عرفانی |
| ۹-خانم کاظمی | آزیتا لاچینی | نیکو خردمند |
| ۱۰-بهرام | محمد نپوری‌زاده | مهوش افشاری |
| ۱۱-پری | پویا دوانی | ناهید امیریان |
| ۱۲-داوود | محمد دستگردی | ناصر خاوری |
| ۱۳-وکیل | محسن قبادی | ناصر نظامی |
| ۱۴-ژاندارم | عباد کریمی | تورج مهرزادیان |
خلاصه داستان
این سریال داستان یک زوج متعلق به دو طبقه اجتماعی مختلف به نام‌های صحرا (شهلا میربختیار) و ساسان (داریوش مودبیان) را بازگو می‌کند که ازدواجشان با دخالت‌های مادر ساسان (با بازی جمیله شیخی) و عوامل و مسائل دیگر رو به فروپاشی و طلاق می‌رود.
انتقاد به سریال و نظر روح‌الله خمینی
پس از پخش سریال برخی از مراجع و فقهای وقت شورای نگهبان نسبت به پوشش بازیگران زن به ویژه شهلا میربختیار اعتراض کردند که روح‌الله خمینی در پاسخ گفت:[7]
من در این فیلم نشانه‌هایی از خلاف عفت یا عوامل انحراف و تحریک نمی‌بینم.
منابع
- عکسی قدیمی از پشت صحنه یک سریال جنجالی ایسنا
- «گفت‌وگو با بازیگر نقش «صحرا» پس از ۳۰ سال». فارس نیوز.
- «برای نقش خوب هاراگیری می‌کنم». روزنامه اعتماد. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۳.
- «پخش سریال «پاییز صحرا»». افکار نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۳.
- «عکس: سریال قدیمی که مورد اعتراض شدید مراجع قرار گرفت». انتخاب.
- «پخش سریال «پاییز صحرا» با کیفیتی جدید در آی‌فیلم». فارس نیوز.
- پاسخ امام درباره پخش سریال‌های تلویزیونی پاییز صحرا و آیینه خبرآنلاین