گربه‌سانان
گربه‌سانان یا گربه شکلان[1] (نام علمی: Feliformia یا Feloidea) زیرراسته‌ای از گوشتخوارسانان هستند. خانواده‌ها و گونه‌های این زیرراسته الزاماً از گربه‌ها نیستند و فقط شباهت‌هایی از نظر تکاملی، آناتومیکی و ظاهری به گربه‌ها دارند.[2] گربه‌های حقیقی(Cats) فقط در یکی از خانواده‌های این زیرراسته به نام گربه‌ایان دسته‌بندی شده‌اند.[3] سایر خانواده‌های این زیرراسته عبارت اند از کفتارها، خدنگ‌ها، زبّادان، زبادمانندهای ماداگاسکار و چند خانوادهٔ جانوری منقرض شده مثل شمشیردندان‌نماها
| گربه‌سانان Feliformia | |
|---|---|
 | |
| چند خانواده از زیرراسته گربه سانان: زبادمانندهای ماداگاسکار، گربه‌ایان، کفتار، خدنگ، زبادان | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پستانداران |
| راسته: | گوشت‌خواران |
| زیرراسته: | گربه‌سانان (Feliformia) Kretzoi, 1945 |
| خانواده‌ها | |
| |
گربه‌سانان در مقابل دیگر زیرراستهٔ گوشت خواران، یعنی سگ‌واران (Caniformia) قرار دارد و هر دوی این زیرراسته‌ها ویژگی‌های متمایزی در میان دیگر پستانداران دارند: دارای ۴ دندان مخصوص گوشت‌خواری در جلوی آرواره خود هستند.
ویژگی‌ها
یکی از تفاوت‌های زیررده‌های گربه سانان و سگ سانان در فضای بخش صماخی استخوان گیجگاهی است. گربه سانان دارای دو محفظهٔ صماخی در گوش داخلی و سگ سانان دارای یک محفظه هستند.[4] همچنین گربه سانان دارای پوزه‌های کوچک‌تر و تعداد دندان کمتر بوده و بر خلاف سگ سانان معمولاً برای شکار حیوانات کمین می‌کنند. بسیاری از گربه سانان دارای پنجه‌های جمع شونده بوده و جانورانی پنجه رو و قادر به بالا رفتن از درختان یا درخت‌پیمایی هستند.[5]
خانواده‌ها
گربه سانان دارای هفت خانوادهٔ موجود و منقرض نشده هستند. همچنین دوازده زیرخانواده، ۵۶ سرده و ۱۱۴ گونه از گربه سانان شناسایی شده‌اند. این جانوران در تمام قاره‌ها و مناطق به جز استرالیا و جنوبگان پراکندگی دارند.
زبادمانندهای ماداگاسکار: دارای هشت گونه هستند و منحصراً در جزیرهٔ ماداگاسکار یافت می‌شوند.
گربه‌ایان: با داشتن ۴۱ گونه بزرگ‌ترین خانوادهٔ گربه سانان است و دارای پراکندگی جغرافیایی زیادی در تمام قاره‌ها و مناطق مختلف به جز جنوبگان و استرالیا هستند.
کفتارها: دارای چهار گونه و دو زیرگونه هستند و در آفریقا، خاورمیانه و هند پراکندگی دارند. جانورانی بسیار قدرتمند بوده و از جهات مختلف، شباهت‌های زیادی با سگ سانان دارند.[6]
درخت فیلوژنتیک
| گربه‌سانان |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
%252C_Tierpark_Hagenbeck%252C_Hamburg%252C_Germany_-_20070514.jpg.webp){kind=small}
جستارهای وابسته
- توکسوپلاسموز
- دینیکتیس
- گوشتخوارسانان
- کتاب پستانداران ایران: سگ سانان و کفتارها
منابع
- «برای حفاظت از پلنگ ایرانی مهربانتر بیندیشیم. (برنامه عمل مدیریت گونه)» (PDF). اداره کل حفاظت محیط زیست اردبیل. دریافت‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۰.
- Christiansen, Per (2008-07-30). "Evolution of Skull and Mandible Shape in Cats (Carnivora: Felidae)". PLoS ONE. 3 (7). doi:10.1371/journal.pone.0002807. ISSN 1932-6203. PMC 2475670. PMID 18665225.
- Martin, Larry (1980-01-01). "Functional Morphology and the Evolution of Cats". Transactions of the Nebraska Academy of Sciences and Affiliated Societies.
- https://books.google.com/books?id=IETMd3-lSlkC. پیوند خارجی در
|title=وجود دارد (کمک) - https://books.google.com/books?id=IETMd3-lSlkC. پیوند خارجی در
|title=وجود دارد (کمک) - https://doi.org/10.1098%2Frspb.2003.2521. پیوند خارجی در
|title=وجود دارد (کمک)
- Wikipedia contributors, "Feliformia," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Feliformia&oldid=539425345 (accessed March 12, 2013).