اتاموکسی‌تری‌فتول

اتاموکسی‌تری‌فتول (انگلیسی: Ethamoxytriphetol‎) که با نام MER-25 هم شناخته می‌شود، یک ترکیب آلی صناعی و یک ضد استروژن غیر استروئیدی است که در اواخر دههٔ ۱۹۵۰ تا اوایل دههٔ ۱۹۶۰ میلادی در دست بررسی و آزمایش بود اما هرگز به بازار دارویی عرضه نشد.[1] این دارو که در سال ۱۹۵۸ گزارش شد، نخستین مادهٔ ضد استروژنی بود که کشف شد[2][3][4] و اساساً فاقد هرگونه عملکرد استروژنی است و در تمامی گونه‌های آزمایش‌شده، فعالیت استروژنی بسیار اندکی از خود نشان داده‌است.[1][2] البته بعدها اثرات استروژنی خیلی کمی از آن در رحم مشاهده شد[2] و در نتیجه نمی‌توان آن را یک ضد استروژن خالص (آنتاگونیست خالص گیرنده استروژن) به‌حساب آورد، بلکه به لحاظ فنی می‌توان آن را نوعی از تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده استروژن در نظر گرفت.[5] البته وقتی مقاصد درمانی و بالینی مد نظر باشد، آن را در هر حال، یک ضد استروژن خالص محسوب می‌کنند.[6]

اتاموکسی‌تری‌فتول
سامانه‌شناسی نام (آیوپاک)
1-[4-[2-(diethylamino)ethoxy]phenyl]-2-(4-methoxyphenyl)-1-phenylethanol
داده‌های بالینی
رده بارداری  ?
تجویز By mouth
شناسه
شماره سی‌ای‌اس 67-98-1
کد ATC  ?
پاب‌کم CID 6222
کم‌اسپایدر 5987
UNII 2ND166F554
KEGG C14596
ChEBI CHEBI:34748
ChEMBL CHEMBL47647
مترادفها MER-25; NSC-19857
داده‌های شیمی
فرمول C27H33NO3 
وزن مولکولی 419.55582 g/mol

این مادهٔ در حیوانات اثرات ضدبارداری ایجاد می‌کند و به عنوان نوعی قرص ضدبارداری مورد توجه بود،[3][4] اما تولیدش به سبب قدرت اثر ضعیف و ایجاد اثرات جانبی بر روی دستگاه عصبی مرکزی[3][4][7] از جمله توهم و روان‌پریشی با دوزهای بالا متوقف شد.[8][9] عوارض جانبی گوارشی غیرقابل پیشگیری نیز گزارش شده بود.[7] پیش از توقف تولید، این دارو به سه بیمار مبتلا به سرطان پستان متاستازداده تجویز شد و مشاهده گردید که دردهای استخوانی را کاهش داد که احتمالاً به دلیل انحلال متاستازهای استخوانی بود.[10][8] این دارو برای القای تخمک‌گذاری، درمان ورم پستان مزمن و سرطان مخاط رحم هم آزمایش شده بود.[9]

اتاموکسی‌تری‌فتول یک مشتق سادهٔ تری‌فنیل‌اتانول است[6][4] و از لحاظ ساختمانی، شباهت‌های فراوانی به ریشهٔ تری‌فنیل‌اتیلن در داروهای تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده استروژن نظیر کلومیفن سیترات و تاموکسیفن دارد.[2] این دارو همچنین مشتقی از داروهی کاهندهٔ کلسترول تری‌پارانول است (که آنهم خودش از کلروتریانیسن به‌دست می‌آید)[9][11] و در آغاز برای درمان بیماری سرخرگ کرونری ساخته و آزمایش می‌شد.[4] اثرات ضد استروژنی این دارو توسط یک متخصص جوان غدد درون‌ریز و متابولیسم به نام لئونارد لرنر در جریان یک پژوهش کشف شد که متوجهٔ شباهت ساختمانی آن با تری‌فنیل‌اتیلن استروژن شد.[4]

جستارهای وابسته

منابع
  1. Janos Fischer; C. Robin Ganellin; David P. Rotella (15 October 2012). Analogue-based Drug Discovery III. John Wiley & Sons. pp. 5–. ISBN 978-3-527-65110-8.
  2. Philipp Y. Maximov; Russell E. McDaniel; V. Craig Jordan (23 July 2013). Tamoxifen: Pioneering Medicine in Breast Cancer. Springer Science & Business Media. pp. 7–. ISBN 978-3-0348-0664-0.
  3. Virgil Craig Jordan (1986). Estrogen/antiestrogen Action and Breast Cancer Therapy. Univ of Wisconsin Press. pp. 28, 154. ISBN 978-0-299-10480-1.
  4. V Craig Jordan (27 May 2013). Estrogen Action, Selective Estrogen Receptor Modulators and Women's Health: Progress and Promise. World Scientific. pp. 7, 112. ISBN 978-1-84816-959-3.
  5. Jacques Balthazart; Gregory Ball (15 November 2012). Brain Aromatase, Estrogens, and Behavior. OUP USA. pp. 161–. ISBN 978-0-19-984119-6.
  6. JORDAN V. CRAIG; B.J.A. Furr (5 February 2010). Hormone Therapy in Breast and Prostate Cancer. Springer Science & Business Media. pp. 4, 161. ISBN 978-1-59259-152-7.
  7. Harper, Michael J. K. (1968). "Pharmacological Control of Reproduction in Women": 47–136. doi:10.1007/978-3-0348-7065-8_2.
  8. William B. Pratt (1994). The Anticancer Drugs. Oxford University Press. pp. 21–. ISBN 978-0-19-506739-2.
  9. Andrea Manni (15 January 1999). Endocrinology of Breast Cancer. Springer Science & Business Media. pp. 286–287. ISBN 978-1-59259-699-7.
  10. Fritz F. Parl (1 January 2000). Estrogens, Estrogen Receptor, and Breast Cancer. IOS Press. pp. 13–. ISBN 978-0-9673355-4-4.
  11. Enrique Ravina (11 January 2011). The Evolution of Drug Discovery: From Traditional Medicines to Modern Drugs. John Wiley & Sons. pp. 178–. ISBN 978-3-527-32669-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.