اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس
اتومبیل دزدی بزرگ: سان آندریاس (به انگلیسی: Grand Theft Auto: San Andreas) یک بازی ویدئویی غیرخطی در سبک اکشن-ماجراجویی و جهان باز از مجموعه بازیهای اتومبیلدزدی بزرگ است که توسط راکاستار نورث توسعه یافته و به وسیلهٔ راکاستار گیمز منتشر شدهاست. اتومبیلدزدی بزرگ: سان آندریاس پنجمین بازی از سری بازیهای اتومبیل دزدی بزرگ بهشمار میرود. این بازی ابتدا در ۲۶ اکتبر ۲۰۰۴ برای کنسول پلیاستیشن ۲ سپس در ششم ژوئن ۲۰۰۵ برای ایکس باکس و مایکروسافت ویندوز منتشر شد. هم چنین این بازی در تاریخ ۲۰ اکتبر ۲۰۰۸ برای اکسباکس ۳۶۰ عرضه شد و حال این بازی بر روی دستگاه پلی استیشن ۳ و پلی استیشن ۴ و موبایلهای با سیستم عامل اندروید و آیاواس در دسترس است.
اتومبیل دزدی بزرگ: سن آندریاس | |
---|---|
![]() | |
توسعهدهنده(ها) | اقبالی |
ناشر(ها) | راک استار گیمز |
تهیهکننده(ها) | لسلی بنزیه |
آهنگساز(ان) | مایکل هانتر ![]() |
سری | اتومبیلدزدی بزرگ |
موتور | RenderWare ![]() |
سکو(ها) | پلیاستیشن ۲، مایکروسافت ویندوز، ایکسباکس، ایکس باکس ۳۶۰، اواس ده، آیاواس، اندروید، ویندوز فون، پلیاستیشن ۳ |
تاریخ(های) انتشار | پلیاستیشن ۲[1]
۸ ژوئن ۲۰۱۰[4] اکسباکس[5]
۲۰ اکتبر ۲۰۰۸ مکینتاش [6]
|
ژانر(ها) | اکشن-ماجراجویی، تیراندازی سوم شخص |
حالت(ها) | تکنفره، چندنفره |
سان آندریاس توسط بسیاری از منتقدان به عنوان یکی از بزرگترین بازیهای تاریخ شناخته شد. این بازی تبدیل به پرفروشترین عنوان سال ۲۰۰۴ شد و تا سال ۲۰۱۱ بیش از ۲۷٫۵ میلیون نسخه در تمام دنیا فروخت. این بازی هم چنین پرفروشترین بازی پلی استیشن ۲ شد.
سان آندریاس تاکنون به پلتفرمها و سرویسهای مختلفی پورت شدهاست، مانند مک او اس، اکس باکس لایو، پلی استیشن نتورک و دستگاههای موبایل (آی او اس، اندروید، ویندوزفون و فایر او اس).
با نصب موتور ان اس یا موتور انریل در پلتفرم ویندوز میتوان بازی را با کیفیت full HD اجرا کرد.
روند بازی

سن آندریاس از لحاظ ساختار مشابه دو بازی قبلی این سری است. هسته گیم پلی شامل عناصری از یک بازی سوم شخص و رانندگی است. در حالت پیاده، بازیکن توانایی راه رفتن، دویدن، دویدن با حداکثر سرعت، شنا کردن، بالا رفتن و پریدن و نیز استفاده از اسلحهها و شکلهای مختلفی از مبارزه را دارد. بازیکنان میتوانند وسایل نقلیه مختلفی را برانند که شامل اتومبیلها، اتوبوسها، قایقها، هواپیماها، بالگردها، قطارها، تانکها، موتورسیکلتها و دوچرخهها میشود. محیط باز و غیر خطی به بازیکنان اجازه میدهد که کاوش کرده و شیوهای که دوست دارند بازی را انجام دهند برگزینند. با این وجود مأموریتهای داستانی برای پیش رفتن در بازی و گشودن شهرها و محتواهای خاص ضروری است. بازیکنها در زمانی که مشغول مأموریتهای داستانی نیستند، میتوانند آزادانه پرسه زده و شهرهای اطراف سن آندریاس را تماشا کنند، در رستورانها غذا بخورند، یا با حمله کردن به مردم باعث آشوب گردند. به وجود آوردن خرابی میتواند موارد ناخواسته و بهطور بالقوه توجه مأمورین را برای کشتن بازیکن جلب کند. هر چه بازیکن هرج و مرج بیشتری را سبب شود، پاسخ مأمورین قدرتمندتر میشود: پلیس در این موارد قدرت کمتری را به کار میبرد: حمله به عابرین پیاده، نشانه گرفتن اسلحهها به سوی مردم، دزدیدن وسایل نقلیه، کشتن مردم و…؛ با وجود این، تعقیب تیمهای سوات، افبیآی و ارتش شدیدتر هم خواهد شد.
بازیکن میتواند در مأموریتهای مختلف جانبی نیز شرکت کند. مأموریتهای جانبی سنتی بازیهای قبلی در این بازی هم وجود دارند، مانند رساندن مسافران به مقصد با تاکسی، خاموش کردن آتش، رساندن مردم آسیب دیده به بیمارستان و مبارزه با جرم به عنوان یک مأمور خودخوانده. اضافات جدید شامل مأموریتهای سرقت، مأموریتهای راندن کامیون و قطار، بازیکنان را ملزم به تحویل به موقع محمولهها میکنند، و راندن/پرواز/قایقسواری کردن/دوچرخه سواری کردن، که کمک میکنند تا بازیکنها مهارتها و تکنیکهایی را جهت استفاده در وسایل نقلیه خود به دست آورند.
تمامی مکانها در شروع بازی برای بازیکن در دسترس نیستند. بعضی مکانها، مانند گاراژها، رستورانها، باشگاهها و فروشگاهها فقط بعد از کامل کردن مأموریتهای خاص در دسترس خواهند بود. به همین صورت، برای اولین بخش از بازی، فقط لاس سانتوس و حومه آن برای کاوش در دسترس است. بازکردن شهرهای دیگر و مناطق روستایی نیز نیاز به تمام کردن مأموریتهای خاصی دارد. اگر بازیکن در مراحل ابتدایی بازی به مناطق قفل شده مسافرت کند، ممکن است تحت تعقیب نیروهای پلیس قرار گیرد.

بر خلاف اتومبیل دزدی بزرگ ۳ و وایس سیتی، که در زمانی که بازیکن بین دو منطقه شهر جابهجا میشد، نیاز به بارگذاری صفحات داشتند، در سن آندریاس وقتی که بازیکن در حال عبور و مرور است هیچ زمان انتظاری ندارد. تفاوتهای دیگر بین این بازی و پیشینیانش شامل تغییر از یک بازیکن به چند بازیکن در مأموریتهای همراه با خشونت است (این شامل نسخه پی سی نمیشود)؛ و جایگزینی «بستههای مخفی» با علامتهای پنهانی ترسیم شده با اسپری، عکسهای دوربین، نعلهای اسب، و صدفها برای کاوش آنها.
نسخه پیسی استفاده از ماوس را پیادهسازی کردهاست؛ بازیکن باید دکمه راست ماوس را فشرده و نگه دارد تا نشانهگیری کند و بعد از آن دکمه چپ ماوس را فشرده یا نگه دارد تا تیراندازی کرده یا از یک آیتم استفاده کند، مانند دوربین.
به علاوه، بازیکنان برای اولین بار در این سری بازی میتوانند شنا کرده و از دیوارها بالا بروند. توانایی شنا و غواصی در زیر آب تأثیر فوقالعادهای بر بازیکن خواهد داشت، چرا که آب دیگر به عنوان مانع غیرممکنی که باعث مرگ میشود نیست (با وجود این امکان غرق شدن نیز وجود دارد).
وسایل نقلیه
بهطور کلی، در بازی حدود ۲۵۰ وسیله نقلیه وجود دارد؛ در مقابل حدود ۶۴ وسیله نقلیه در اتومبیلدزدی بزرگ ۳. اضافات جدید شامل دوچرخهها، کمباین، یک روبنده خیابان، یک جت پک، دوچرخه بی ام ایکس (BMX) و اتومبیلهای یدککش است.
چندین دسته متفاوت از وسایل نقلیه وجود دارد که کاربردهای مختلفی دارند. وسایل نقلیه خارج از جاده در محیطهای سخت عملکرد بهتری را ارئه میدهند، در حالی که اتومبیلهای مسابقهای عملکرد بهتری را بر روی جادهها و خیابان دارند. جتها سریعاند، اما بهطور معمول به یک باند فرودگاه برای نشستن نیاز دارند. بالگردها میتوانند تقریباً در همه جا بنشینند و کنترل کردن آنها در هوا بسیار راحتتر است، اما کندتر هستند. در حالی که بازیهای پیشین اتومبیل دزدی بزرگ تنها تعداد کمی هواپیما داشتند که دسترسی و پرواز با آنها دشوار بود، سن آندریاس ۱۱ هواپیما و ۹ بالگرد دارد و آنها را در مأموریتهای بازی بسیار کاملتر ساختهاست. هم چنین با یک چتر نجات امکان پریدن از هواپیما و چتربازی نیز وجود دارد. چندین قایق اضافه شده و این در حالی است که بسیاری از آنها اصلاح شدهاند.
سایر اضافات و تغییرات
سایر ویژگیها و تغییرات جدید نسبت به اتومبیلدزدی بزرگهای پیشین:
- جنگ باندها: نبرد با باندهای دشمن هنگامی به وجود خواهد آمد که بازیکن در قلمرو دشمن ریسک کرده و حداقل سه تن از اعضای باند دشمن را بکشد. پس از آن اگر بازیکن از سه موج دشمن جان سالم به در ببرد، قلمرو برنده خواهد شد و اعضای باند همکار شروع به گشتن در خیابانهای این مناطق خواهند کرد. هر چه بازیکن قلمروهای بیشتری را به دست آورد، پول بیشتری تولید خواهد شد. بعضی اوقات، قلمرو بازیکن توسط باندهای دشمن تحت حمله قرار خواهد گرفت و دفاع کردن آنها برای از دست ندادن این مناطق ضروری خواهد بود. وقتی تمامی قلمروهای علامت زده شده توسط یکی از دو باند دشمن برای شخصیت اصلی به دست آیند، باند مخالف دیگر نمیتواند حمله کند. وقتی بازیکن کنترل تمامی قلمروها را به دست بگیرد، هیچکس نمیتواند تحت حمله قرار گیرد.
- تغییر ماشین: بیشتر اتومبیلهای داخل بازی میتوانند در گاراژهای مختلف تغییر کرده و به روزرسانی شوند.
- بازیهای کوچک: در سن آندریاس تعداد زیادی بازی کوچک برای بازی کردن وجود دارد، که شامل چالشهای بسکتبال و بیلیاردر میشوند، و ماشینهای بازی ای که بازی آرکید را تداعی میکنند. به علاوه، بازیهای کازینو و روشهایی برای قمار کردن وجود دارند، مانند شرطبندی کردن بر روی مسابقه اسب دوانی مجازی.
- چندنفره: خشونتها برای آن که توسط دو بازیکن انجام شوند، بهبود یافتهاند. بازیکنها هر دو کنار هم در صفحه نمایش نشان داده میشوند، به این معنی که آنها باید در کنار هم قرار گیرند. خشونتهای چندنفره چنین عملکردی را فراهم میکنند.
- قابلیت شنا کردن: بازیکنان در این نسخه بدون استفاده از ماد میتوانند در بازی شنا و غواصی کنند
داستان
کارل جانسون (CJ)-*{سی جِی}* بخاطر تماسی از برادرش سوییت مبنی بر این که مادرش مردهاست بعد از پنج سال به شهر خود لوس سانتوس بازمیگردد. وقتی کارل وارد خانه اش میشود با دیدن عکس مادرش یاد گذشته تلخ خود میافتد. در این هنگام دوستش بیگ اسموک که در خانه او زندگی میکند به طرفش حمله میکند و وقتی متوجه میشود که او کارل است خوشحال میشود و با هم تصمیم میگیرند که قاتل مادر کارل را پیدا کنند.
در این حین، کارل متوجه میشود که باندشان به نام «خانواده خیابان گراو» که قبلاً توسط کارل و دوستانش ساخته شده بود، بعد از رفتن کارل از لوس سانتوس، دچار فروپاشی شده و اعضای آن از هم جدا شدهاند و دیگر مانند قبل در شهر قدرتی ندارند. بیشتر بازیکنان با انجام مأموریتها در شهر لاس سانتوس، به سی جی کمک میکنند تا قدرت و اتحاد قبلی خیابان گراو را بازگرداند.
کارل از طریق دوست پسرِ خواهرش کندل، به نام سیزر ویلپاندو، متوجه میشود ماشین سبز رنگی که به نظر میآید قاتل مادر کارل باشد، در نقطهای از شهر پیدا شده و تعدادی از مأمورهای پلیس که با باند بالاس (که دشمن خانواده خیابان گراو است) همدست هستند و مخفیانه کارهای غیرقانونی انجام میدهند و دوستان نزدیک کارل و تعدادی از افراد باند خانواده خیابان گراو نیز در کنار ماشین هستند، در این اینجا کارل متوجه میشود قتل مادرش توسط همین مأمورهای پلیس و باند بالاس و حتی چند نفر از افراد باند خودش انجام شدهاست و جان بقیه افراد خانواده خیابان گراو بخاطر خیانت بیگ اسموک و رایدر از سران و بزرگان خانواده خیابان گراو درخطر است، در حین یکی از درگیریهای خانواده خیابان گراو با بالاس، برادر کارل، سوییت، تیر میخورد و کمی بعد پلیس سر میرسد. تمپنی، رئیس پلیس لوس سانتوس، سوییت را به زندان میفرستد ولی کارل را بعد از دستگیری به یک جای نامعلوم میفرستد.
کارل در همانجا با چند نفر از آشنایانش مأموریتهایی انجام میدهد. مدتی بعد به شهر سن فیرو میرود و با سیزر یک گاراژ در این شهر درست میکند. همه چیز به خوبی پیش میرود تا اینکه یک روز کارل تماسی از یک فرد ناشناس دریافت میکند. آن فرد ناشناس به کارل میگوید که اطلاعاتی دربارهٔ برادرش در زندان دارد. اگر کارل قبول کند که برای آن فرد ناشناس کار کند، برادرش به زودی از زندان آزاد خواهد شد. در غیر این صورت برادرش را خواهد کشت. کارل وقتی پیش آن فرد ناشناس میرود متوجه میشود مایک تورینو (Mike Toreno) صاحب آن صدای ناشناس است. مایک تورینو در واقع یک مأمور دولتی است. مایک تورینو در ازای آزادی برادرش، از کارل میخواهد تا در انجام چند کار به او کمک کند.
بعد از انجام مأموریتهای مایک تورینو کارل از یکی از دوستانش، Wu Zi Mu پیشنهادی دریافت میکند. Wu Zi Mu به او پیشنهاد میدهد با هم در کازینوی او کار کنند. کارل هم به شهر لاس ونتوراس میرود و با Wu Zi Mu همکاری میکند.. بعد از مدتی کارل از مایک تورینو پیامی میگیرد. بعد از اینکه کارل پیش مایک تورینو میرود متوجه میشود برادرش از زندان آزاد شدهاست. پس کارل به لوس سانتوس بازمیگردد تا برادرش را ببیند.
پس از آزادی سوییت، او و کارل متوجه میشوند که در مدتی که سوییت در زندان بوده، باند Grove street family دوباره ضعیف شده و در حال فروپاشی است. پس با برادرش تصمیم میگیرند تا مبارزه کنند و قدرت را به Grove street family برگردانند. بعد از تلاشهای این دو برادر و قدرتمند شدن دوباره Grove Street Family، کارل بیگ اسموک را که قبلاً به کارل و باندش خیانت کرده بود و مادرش را کشته بود را پیدا میکند و او را میکشد.
سپس این دو ( کارل و سوییت) ، فرانک تنپنی را که در حال فرار با یک ماشین آتش نشانی است تعقیب میکنند و پس از سقوط او از پل گرو استریت داستان بازی به پایان می رسد.
شخصیت اصلی:
- کارل جانسون - سیجی - Carl Johnson - CJ
شخصیتهای دیگر:
- سوییت جانسون - Sweet Johnson: برادر کارل
- کندل جانسون - Kendl Johnson: خواهر کارل
- برایان جانسون - Bryan Johnson: برادر کارل که سالها پیش در یک حادثه کشته شد (در داستان حضور ندارد)
- بورلی جانسون - Beverly Johnson: مادر خانواده جانسون (در داستان حضور ندارد)
- سیزر ویپلاندو - Cesar Vialpando: دوستپسر کندل و دوست صمیمی کارل
- افسر فرانک تنپنی - Officer Frank Tenpenny: کاراکتر منفی بازی ، رئیس پلیس سن آندرس و رئیس سازمان C.R.A.S.H
- افسر ادی پولاسکی - Officer Eddie Pulaski عضو سازمان C.R.A.S.H ، معاون افسر فرانک تنپنی
- افسر جیمی هرناندز - Officer Jimmy Hernandez
- جیزی بی - Jizzy B: مالک بزرگترین کلوپ شبانه در سن فیرو.
- تی-بون مندز - T-Bone Mendez: رئیس یک باند گانگستری در شهر سن فیرو و از همکاران جیزی.
- مایک تورنو - Mike Toreno: یک پلیس دولتی که به صورت مأمور مخفی و جاسوس با Jizzy B و T-bon شریک است
- ووزی - Woozie: دوست صمیمی کارل که نابینا است و اصالتاً اهل چین میباشد (او بیزنس منی قهار میباشد)
- کن روزنبرگ - Ken Rosenberg: مالک یک کازینو در شهر لاس ونتوراس و از شخصیتهای نسخه قبل بازی اتومبیلدزدی بزرگ: وایس سیتی
- کاتالینا - Catalina: دختر عموی سیزر و دوست دختر کارل
- مد داگ - Madd Dogg: خواننده رپ
- اوجی لوک - OG Loc: خواننده رپ و رقیب مد داگ و عضو ثابت خانواده گروو استریت
- افسر رالف پندلبری: پلیسی که به دست فرانک تنپنی به قتل رسیده
- کنت پاول - Kent Paul: از دوستان کن روزنبرگ که در اتومبیلدزدی بزرگ: وایس سیتی نیز حضور داشتهاست
- ماکسر - Maccer: دوست کنت پاول
- تروت - Truth: پیر مردی ۷۰ ساله و دوست صمیمی کارل
- زیرو - Zero: از دوستان تروت
- یترو - Jethro از افرادی که توسط تروت به کارل و سیزر معرفی شد (وی در گاراژ سیجی و سیزر کار میکند)
- دواین - Dwayne
- فردی - Freddy فردی از گروه واگوها که گویا زمانی با اوجی لاک دوست بوده ولی پس از آزادی اوجی توسط او و کارل به قتل میرسد
- کلود اسپید - Claude Speed: دوست پسر جدید کاتالینا و کاراکتر اصلی بازی اتومبیلدزدی بزرگ ۳
- ماریا لاتور - Maria Latore: خدمت کار کازینو ی کن روزنبرگ که در بازی اتومبیلدزدی بزرگ ۳ نیز حضور داشتهاست
- سالواتوره - Salvatore: رهبر مافیای لیونه که در بازی اتومبیلدزدی بزرگ ۳ نیز حضور داشتهاست
- ران فا لی - Ran Fa Li رئیس ووزی و سرمایه گزار اصلی کازینو چهار اژدها و از رئسای باند ووزی، شریک تجاری کارل جانسون
- گاپی - Guppy: دست راست Wozzie
- دنیس رابینسون - Denise Robinson: از دوست دختران کارل
- میلی پرکینز - Millie Perkins: از دیگر دوست دختران کارل (کارل در داستان بازی میتواند او را بکشد)
- میشل کن - Michelle Cannes: از دیگر دوست دختران کارل
- هلنا وانکستین - Helena Wanksetin: از دیگر دوست دختران کارل
- باربارا اسکترنوارت - Barbara Schternvart: از دیگر دوست دختران کارل
- کتی ژان - Katie Zhan: از دوست دختران کارل
- کن روزنبرگ لیونه - Ken Rosenberg: دوست کارل و رئیس سابق کازینو که در بازی اتومبیلدزدی بزرگ: وایس سیتی نیز حضور داشتهاست
بازتابها
بازخورد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
در هنگام انتشار، اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس با تحسین بسیاری مواجه شد. با توجه به بازبینی جمعی، در دور پنجم بازی پلی استیشن ۲ امتیاز میانگین ۹۵ ۱۰۰ را بدست آورد. آیجیان این بازی را ۹٫۹ از ۱۰ (بالاترین امتیاز که تا به حال به پلی استیشن ۲ داده شد) را امتیاز داد و آن را "تعریف نرمافزار" برای پلی استیشن ۲ نامید. گیماسپات این بازی را ۹٫۶ از ۱۰ امتیاز داد و جایزه بهترین انتخاب را به آن داد. جف gerstmann گفت: " سن آندریاس قطعاً به نام اتومبیلدزدی بزرگ زندگی میکند. در واقع، it's بهترین بازی در این سری مسابقات است " سن آندریاس همچنین رتبه a را از شبکه ۱up.com و یک امتیاز ۱۰ از ۱۰ از مجله رسمی پلی استیشن دریافت کرد. تمجیدهای معمول در مورد باز -، اندازه ایالت سان آندریاس، و داستان جذاب داستان و پخش صدا انجام شد. بیشتر انتقادات این بازی از mishaps گرافیکی، مدلهای شخصیت ضعیف، و بافتهای تفکیک پایین ناشی میشود. همچنین مسائل کنترل مختلف، به ویژه با هدف یابی به سمت دشمن. برخی از منتقدان اظهار داشتند که در حالی که محتوای جدید بسیاری به سان آندریاس اضافه شدهاست، کمی از آن به خوبی اجرا شده یا اجرا شدهاست. با این حال، از زمان انتشار آن، سان آندریاس به عنوان یکی از بزرگترین بازیها در تمام زمانها در نظر گرفته شدهاست، که در رتبه ۲۷ در edge's برتر ۱۰۰ بازی برای بازی امروز قرار دارد. لبه اعلام کرد که این بازی "بیان نهایی آزادی" است، قبل از اینکه نسل بعدی همه چیز را مهار کند. این بازی در سال ۲۰۱۵ از سال ۲۰۰۰ در usgamer's ۱۵ مورد از بهترین بازیها قرار گرفت.
فروش و موفقیت تجاری
اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس ۲٫۰۶ میلیون واحد را در عرض شش روز آزادی در ایالاتمتحده به فروش رساند. در بریتانیا، حدود ۶۷۷٬۰۰۰ نسخه فروش شد و در عرض دو روز حدود ۲۴ میلیون پوند فروش داشت و ظرف نه روز بیش از ۱ میلیون نسخه فروش داشت. این بازی در سال ۲۰۰۴ در آمریکا به فروش رسید و ۵٫۱ میلیون نسخه در آن سال به فروش رسید. تا مارس ۲۰۰۵ این بازی به پایان رسید برای پلی استیشن ۲، ۱۲ میلیون واحد برای پلی استیشن ۲ به دست آمد که این بازی را به پرفروشترین بازی پلی استیشن ۲ تبدیل کرد. این بازی جایزه "الماس" از طرف انجمن ناشران تفریحی و سرگرمی (elspa)را دریافت کرد که حاکی از فروش حداقل ۱ میلیون نسخه در انگلستان بود. از ۲۶ مارس ۲۰۰۸، ماشین دزدی بزرگ: سان آندریاس، طبق گفته دو تعاملی، ۲۱٫۵ میلیون واحد را فروختهاست. کتاب رکوردهای جهانی گینس سال ۲۰۰۹ این بازی را به عنوان موفقترین بازی پلی استیشن ۲ فهرست کردهاست و ۱۷٫۳۳ میلیون نسخه آن به تنهایی از مجموع ۲۱٫۵ میلیون نسخه در همه فرمت فروخته شدهاست. در سال ۲۰۱۱، کوتاکو گزارش داد که با توجه به بازیهای rockstar، اتومبیل دزدی بزرگ: سان آندریاس ۲۷٫۵ میلیون نسخه در سراسر جهان فروختهاست.
منابع
- "Grand Theft Auto: San Andreas for PlayStation 2–Release Summary". گیماسپات. سینت. Retrieved 2008-02-03.
- "Grand Theft Auto: San Andreas–Release Summary". GameSpot. CNET. Retrieved 2008-02-03.
- Twelker, Eric (2007-01-04). "Rockstar Games Brings Full Line-up to Steam". Steam. Valve Corporation. Retrieved 2007-01-05.
- "Grand Theft Auto: San Andreas". Games for Windows. Games for Windows Marketplace. Retrieved 9 December 2010.
- "Grand Theft Auto: San Andreas for Xbox–Release Summary". GameSpot. CNET. Retrieved 2008-02-03.
- "Take-Two News Release". Archived from the original on 18 October 2015. Retrieved 4 April 2011.
- Gerstmann, Jeff (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". GameSpot. CBS Interactive. Archived from the original on 18 October 2016. Retrieved 18 October 2018.
- Gerstmann, Jeff (25 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". GameSpot. CBS Interactive. Archived from the original on 20 September 2018. Retrieved 18 October 2018.
- Gerstmann, Jeff (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". GameSpot. CBS Interactive. Archived from the original on 27 December 2016. Retrieved 18 October 2018.
- Johnson, Leif (18 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas iOS Review". IGN. Ziff Davis. Archived from the original on 18 July 2016. Retrieved 18 October 2018.
- Adams, Dan (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". IGN. Ziff Davis. Archived from the original on 18 September 2018. Retrieved 18 October 2018.
- Dunham, Jeremy (25 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". IGN. Ziff Davis. Archived from the original on 27 April 2014. Retrieved 18 October 2018.
- Perry, Douglass C. (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". IGN. Ziff Davis. Archived from the original on 13 September 2018. Retrieved 18 October 2018.
- Hodapp, Eli (12 December 2013). "'Grand Theft Auto: San Andreas' Review – Throw Some Chedda' at This Incredible Port". TouchArcade. Archived from the original on 28 September 2018. Retrieved 18 October 2018.
- "Grand Theft Auto: San Andreas for iPhone/iPad Reviews". Metacritic. CBS Interactive. Archived from the original on 22 March 2015. Retrieved 11 April 2015.
- "Grand Theft Auto: San Andreas for PC Reviews". Metacritic. CBS Interactive. Archived from the original on 27 April 2015. Retrieved 11 April 2015.
- "Grand Theft Auto: San Andreas for PlayStation 2 Reviews". Metacritic. CBS Interactive. Archived from the original on 5 September 2018. Retrieved 18 October 2018.
- "Grand Theft Auto: San Andreas for Xbox Reviews". Metacritic. CBS Interactive. Archived from the original on 13 April 2015. Retrieved 11 April 2015.
- "IGN's Best of 2004: PS2 Game of Year". Archived from the original on 16 February 2007. Retrieved 17 March 2007.
- "IGN's Best of 2004: PS2 Action-Adventure Game". Archived from the original on 16 February 2007. Retrieved 17 March 2007.
- "IGN's Best of 2004: PS2 Best Story". Archived from the original on 20 January 2005. Retrieved 17 March 2007.
- "GameSpot's Best and Worst of 2004: Best PlayStation 2 Game". Archived from the original on 23 January 2009. Retrieved 17 March 2007.
- "GameSpot's Best and Worst of 2004: Best Action-Adventure Game". Archived from the original on 29 December 2004. Retrieved 17 March 2007.
- "GameSpot's Best and Worst of 2004 - Reader's Choice: Best PS2 Action Adventure Game". Archived from the original on 10 March 2005. Retrieved 17 March 2007.
- "GameSpot's Best and Worst of 2004 - Reader's Choice: PS2 Game of the Year". Archived from the original on 23 January 2009. Retrieved 17 March 2007.
- "GameSpot's Best and Worst of 2004: Best Voice Acting". Archived from the original on 23 January 2009. Retrieved 17 March 2007.
- "GameSpot's Best and Worst of 2004: Funniest Game". Archived from the original on 20 April 2009. Retrieved 17 March 2007.
- "Video Game Awards 2004 Award Winners Announced". GameSpy. Archived from the original on 5 December 2014. Retrieved 11 April 2015.