اسب بزرگ
اسب بزرگ (یا به عربی: فَرَس اعظم و فرس ثانی) نام یکی از صورت‌های فلکی است. به آن اسب بالدار هم گفته شده‌است.
| صورت فلکی | |
 | |
| نام لاتین | Pegasus |
|---|---|
| نام‌های دیگر | اسب بزرگ |
| بعد | ۲۳ ساعت |
| میل | ۲۰° |
| پهنه | درجه مربع |
| رتبه | ۷ |
| فاصله نزدیک‌ترین ستاره | سال نوری |
| نام درخشان‌ترین ستاره | انف (اپسیلون پگاسوس) |
| مشهود بین عرض‌های °۹۰+ و °۶۰- بهترین زمان مشاهده در ماه اکتبر برای ساعت ۲۱:۰۰ | |
این صورت فلکی را معمولاً از روی چهارگوش بزرگ آن می‌شناسند البته تنها سه ستاره در سه گوش از این چهارگوش به اسب بزرگ تعلق دارند و ستاره گوشه شمال شرقی یعنی سُرَّةالفَرَس متعلق به صورت فلکی زن برزنجیر است.
هفتمین صورت فلکی بزرگ آسمان اسب بزرگ است. این صورت فلکی به علت داشتن بخش مربعی شکل که ستاره آلفای آن متعلق به آندرومداست، یافتنش در آسمان کار مشکلی نیست و می‌توان آن را در قسمت پائینی آندرومدا با دنبال کردن راس المسلسه که در قسمت شرقی مربع است پیدا کرد. ستاره منکب الفرس یک غول سرخ است که دارای قدر متغیر بین ۳/۲ تا ۷/۲ است. جنب الفرس هم با قدر ۸/۲ در قسمت جنوبی ستاره آلفا قرار گرفته‌است. در فاصله ۳۰٫۰۰۰ سال نوری از ما و کمی بالاتر از ستاره فم الفرس که همان اپسیلون اسب بزرگ است، M15 که یک خوشه کروی است به چشم می‌خورد که باید با چشم مسلح آن را رصد کرد. به علت گسیل پرتو ایکس از این مجموعه احتمال حضور یک حفره سیاه در آن می‌رود.
ریشه تاریخی
در مورد این صورت فلکی افسانه‌ای کهن وجود دارد که بر طبق آن اسب بالدار (پگاسوس) آسمان همان اسبی بود که پرسیوس یا برساوش سوار بر آن معشوقه خود یعنی آندرومدا را از دست هیولای دریا نجات داده‌است.
ستاره‌ها
ستاره‌های دارای نام سنتی در این صورت فلکی عبارت‌اند از:
- مرکب‌الفرس (زین اسب): (آلفا-اسب بزرگ) α Peg
- ساعدالفرس (بازوی اسب): (بتا-اسب بزرگ) β Peg
- جنب (پهلوی اسب): (گاما-اسب بزرگ) γ Peg
- سرةالفرس (ناف اسب): (دلتا-اسب بزرگ) δ Peg که امروزه به صورت زن برزنجیر منتقل شده و آلفا-زن برزنجیر نام گرفته.
- انف (بینی): (اپسیلون-اسب بزرگ) (ε Peg
- سعدالهمام (مرد خوش‌اندیش): (زتا-اسب بزرگ) ζ Peg
- سعدالمطر (شگون باران): (اتا-اسب بزرگ) η Peg
- سعدالبهایم (شگون دام‌ها): (تتا-اسب بزرگ) θ Peg
- سعدالبری (شگون بیگناه): (مو-اسب بزرگ) μ Peg
- سلم (تاو-اسب بزرگ) τ Peg
مربع پاییزی
مربع پاییزی یک صورتواره است که از چهار ستاره شاخص در صورت فلکی اسب بزرگ به‌شکل یک مربع بزرگ جلوه‌گر است. ستارگان مرکب‌الفرس (زین اسب)، ساعدالفرس (بازوی اسب)، جنب (پهلوی اسب) و سُرَّةالفَرَس (آلفا صورت فلکی زن برزنجیر) این مربع را تداعی می‌کنند.
منابع
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ اسب بزرگ موجود است. |
- دگانی، مایر، نجوم به زبان ساده، جلد ۱ و ۲، ترجمه محمدرضا خواجه‌پور، تهران: گیتاشناسی، چاپ ششم، ۱۳۷۴خ، صص۴۲–۴۱.
- ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخه ۲۶ سپتامبر ۲۰۰۶.
جانوران بر نشان‌های خانوادگی | ||
|---|---|---|
| پستانداران |  | |
| پرندگان |
| |
| موجودات افسانه‌ای |
| |
| آبزیان | ||
| دیگران | ||