اسپیجاب

اَسپیجاب (نام‌های دیگر[1]: اسفیجاب، سپیجاب، سیرام و شبران) شهر و ناحیه‌ای در کشور قزاقستان است.

اسپیجاب

قزاقی: Сайрам‎
اسپیجاب
Location in Kazakhstan
مختصات: ۴۲°۱۸′۰″ شمالی ۶۹°۴۶′۰″ شرقی
مختصات: ۴۲°۱۸′۰″ شمالی ۶۹°۴۶′۰″ شرقی
کشور قزاقستان
استاناستان قزاقستان جنوبی
تأسیس‌شده10th century BC
مدیریت
 • Akim (شهردار)Husan Muzafarhanovich Akhmadhanov
مساحت
 • شهر۱۰ کیلومتر مربع (۴٫۲ مایل مربع)
بلندی
۶۰۰ متر (۱۹۷۰ پا)
جمعیت
 (سرشماری ۲۰۰۹)
 • شهر۳۲٬۷۵۷
 • کلان‌شهری
Shymkent
منطقه زمانییوتی‌سی +۶ (ALMT)
کد پستی
160812
پیش‌شماره(های) تلفن+7 72531
Old name: Isfījāb
تصویری از شهر اسپیجاب

مکان جغرافیایی

این شهر امروزه در ناحیه‌های چیمکنت نهاده است. اسپیجاب از شمال باختری به صبران(صبوران)، از باختر به ناحیه کنجیده و از جنوب در ۲۲ فرسنگی، به تاشکند(چاچ) می‌رسد. اسپیجاب در دوره سامانیان ناحیه پهناوری بود که سرزمین‌های حاصل‌خیز پیرامون رود اریس را در بر می‌گرفت و از خاور تا دره تلس (طراز) امتداد می‌یافت و مرکز آن نیز به اسپیجاب آوازه داشت. این شهر در جلگه‌ای بر کران راست رود سیردریا نهاده بوده.[1]

تاریخچه
دروازه اصلی شهر اسپیجاب

درباره تاریخ باستانی اسپیجاب چندان آگاهی در دسترس نیست. فردوسی، اسپیجاب (سپیجاب) را در نبرد ایرانیان و تورانیان، در قلمرو تورانیان دانسته است.[1]

اسپیجاب مرز بین دو قبیله ترک اغوز(غز) و قرلق(خَرلُخ) بود؛ چنانکه قبیله غز در قلمرو مسلمانان، از کرانه دریای خزر تا اسپیجاب و قبیله خرلخ از اسپیجاب تا دره فرغانه می‌زیستند. مردم اسپیجاب، مانند اهالی بلاساغون و تراز به زبان‌های سغدی و ترکی سخن می‌گفتند.[1]

نوح بن اسد، فرمانروای سامانی سمرقند، کناره‌های استپ‌های ترک‌نشین قزاقستان امروزی را نیز فتح کرد و در سال ۲۲۵/۸۴۰ حصاری به دور شهر اَسپیجاب کشید تا از آن در برابر حملات ترکان حفاظت کند.[2]

این شهر به سبب لشکرکشی‌های خوارزمشاهیان، به ویژه یورش مغولان در ۶۱۶ق دستخوش ویرانی و کشتار فراوان شد و پس از آن رونق، ارزش و نام آن از میان رفت.[1]

نام

درباره ریشه واژه اسپیجاب دو احتمال وجود دارد. یکی که اینکه اسپیجاب از دو واژه پهلوی اسپیگ(درخشان) و آب ساخته شده و دیگری نزدیکی واژه اسپیج با واژه سپید فارسی است. کاشغری در دیوان لغات الترک از اسپیجاب با نام شهر سفید (مدینةالبیضاء) یاد کرده است. گویا همزمان با یورش مغول به فرارود، اسپیجاب به سیرام تغییر نام داد.[1]

منابع
  1. انوشه، حسن(به سرپرستی) (۱۳۸۰ صفحه=ص۹۹)، دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی در آسیای میانه، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شابک ۹۶۴-۴۲۲-۴۱۷-۵ تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  2. دانشنامهٔ ایرانیکا،سرواژهٔ ASFĪJĀB .

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.