المپیاد جهانی ریاضی

المپیاد جهانی ریاضی (IMO) یک المپیاد ریاضی سالیانه ۶ مسئله‌ای ۴۲ امتیازی برای دانش آموزان مقطع دبیرستان و قدیمی‌ترین المپیاد علمی جهان است.[1] نخستین المپیاد جهانی ریاضی در رومانی در ۱۹۵۹ برگزار شده و هر ساله (به جز سال ۱۹۸۰) ادامه داشته‌است. حدود ۱۰۰ کشور تیم‌هایی حداکثر ۶ نفره از دانش‌آموزان[2] را به همراه یک نفر لیدر (رهبر) تیم، یک نفر قائم‌مقام رهبر و ناظران می‌فرستند.[3] المپیاد از آغاز آن در ۱۹۵۹، میراثی غنی از خود بر جای گذاشته و خود را به عنوان اوج رقابت ریاضیاتی بین دانش‌آموزان دبیرستانی تثبیت کرده‌است.

لوگوی المپیاد جهانی ریاضی

محتوای المپیاد از مسائل فوق‌العاده مشکل پیشاحساب تا مسائلی از شاخه‌هایی از ریاضیات که معمولاً نه در مدرسه و نه در سطح دانشگاهی تدریس نمی‌شوند نظیر هندسه تصویری و مختلط، و نظریه اعداد با پایه محکم، سیر می‌کند که داشتن دانش نظری گسترده در این حوزه‌ها لازم است. گرچه در حل مسائل استفاده از دانش حساب مجاز است، اما به هیچ عنوان لازم نیست، چرا که اصلی در کار است که حتی اگر راه حل‌ها نیاز به داشتن دانش خیلی بیشتری داشته باشند، هر کسی با فهم مقدماتی از ریاضی باید بتواند مسائل را بفهمد. حامیان این اصل مدعی اند که این باعث جامعیت بیشتر می‌شود و مشوقی برای یافتن مسائلی خلق می‌کند که به طرزی فریب‌آمیز ساده‌اند اما بی شک نیاز به حد معینی از نبوغ دارند.

روند انتخاب از کشور به کشور فرق دارد، ولی اغلب شامل رشته امتحاناتی است که در هر مرحله تعداد کمتری از دانش آموزان را می‌پذیرند. جایزه‌ها به افراد شرکت‌کننده رده‌های بالای آزمون داده می‌شود. تیمها در المپیاد به رسمیت شناخته نمی‌شوند؛ همه امتیازات فقط به افزاد شرکت‌کننده داده می‌شود ولی به‌طور غیررسمی امتیازات تیمی بیشتر مورد مقایسه قرار می‌گیرد تا امتیازات فردی.[4] شرکت کنندگان باید با سنی کمتر از ۲۰ بوده و نباید در هیچ مؤسسه آموزش عالی ثبت نام کرده باشند. هر فردی با رعایت این شرایط به هر تعداد می‌تواند در المپیاد شرکت کند.[5]

تاریخ
نوشتار اصلی: المپیادهای علمی جهان

اولین IMO در ۱۹۵۹ در رومانی برگزار شد. از آن زمان المپیاد هر ساله جز ۱۹۸۰ برگزار شده‌است. در آن سال به دلیل مشکلات مالی نامزدی برای میزبانی المپیاد وجود نداشت.[6] المپیاد در آغاز برای کشورهای اروپای شرقی عضو پیمان ورشو، که تحت نفوذ بلوک شوروی بودند، بنیان گذاشته شد ولی نهایتاً دیگر کشورها هم در آن شرکت کردند.[2] المپیادهای اولیه به دلیل این منشأ شرقی تنها توسط کشورهای اروپای شرقی میزبانی می‌شد و تدریجاً به دیگر ملل گسترش یافت.[7]

منابع در خصوص اشاره به میزبانی بعضی از المپیادهای اولیه متفاوت هستند. این ممکن است بعضاً به این دلیل باشد که رهبران تیم‌ها عموماً دور از دانش آموزان اسکان می‌یابند، و بخشی به این دلیل که پس از رقابت‌ها دانش آموزان همیشه برای بقیه المپیاد در یک شهر نمی‌ماندند. تاریخهای دقیق برگزاری هم ممکن است فرق کند، زیرا رهبران پیش از دانش آموزان می‌رسیدند و در المپیادهای جدیدتر، هیئت مشاوره قبل از رهبران می‌رسند.[8]

بسیاری از دانش آموزان چون تئودور فن برگ، لیزا زاوئرمان و کریستیان رایهر در المپیاد به‌طور استثنایی، عالی عمل کرده‌اند، و چندین مدال طلا برده‌اند. دیگران، مانند گریگوری مارگولیس، ژان کریستف یکوز، استانیسلاف اسمیرنوف، ترنس تائو، مریم میرزاخانی و گریگوری پرلمان ریاضیدانانی سرشناس شده‌اند. خیلی‌های‌شان جوایزی مانند مدال فیلدز برده‌اند.[9]

در ژانویه ۲۰۱۱، گوگل ۱ میلیون دلار به سازمان المپیاد جهانی ریاضی هدیه کرد. این اهدائیه به سازمان برای تأمین مخارج پنج رخداد جهانی بعدی (۲۰۱۱–۲۰۱۵) کمک خواهد کرد.[10]

حضور ایران

اولین حضور ایران ۱۹۸۵ بود. تا پایان سال ۲۰۱۹ ایران ۱۹۹ شرکت کننده در ۳۴ حضور خود داشته‌است که شامل ۱۹۱ پسر و ۸ دختر بوده‌است و موفق به کسب مجموع ۱۸۵ مدال شامل ۴۵ طلا و ۹۷ نقره و ۴۳ برنز (و ۴ دیپلم افتخار) شده‌است.[11][12]

امتیازدهی و شیوه

ورقه شامل شش مسئله است که هر یک ۷ نمره دارند، یعنی امتیاز کل ۴۲ نمره است. استفاده از هیچ نوع ماشین حسابی مجاز نیست. امتحان در دور روز متوالی گرفته می‌شود؛ رقابت کنندگان چهار ساعت و نیم برای حل ۳ مسئله در هر روز دارند. مسائل از حوزه‌های مختلفی از ریاضیات دبیرستانی، که قابل طبقه‌بندی به صورت هندسه، نظریه اعداد، جبر و ترکیبیات است برگزیده می‌شوند. این مسائل هیچ دانش ریاضیات عالی نظیر حساب و آنالیز نیاز ندارند و راه حل‌ها اغلب کوتاه و متوسط‌اند. به هر حال، معمولاً ظاهر شان را تغییر داده‌اند تا روند یافتن راه حل‌ها را سخت کنند. مسائل نامعادلات جبری، اعداد مختلط و تثلیث زاویه در المپیاد، برجسته بوده‌اند، گرچه در سالهای قبل، آخری به اندازه قبل محبوب نبوده‌است.[13]

همچنین اگر در حل سؤالی، رقابت‌کننده از راه حلی ابتکاری و جدید استفاده کند، تحت شرایط خاصی امتیاز اضافه‌ای تحت عنوان جایزه ویژه (به انگلیسی: Special Prize) برای او در نظر گرفته می‌شود.

هر کشور شرکت‌کننده، جز کشور میزبان، باید مسائلی را به کمیته گزینش مسئله تشکیل شده توسط کشور میزبان بفرستد. این کمیته مسائل ارسالی را به یک تعداد کوتاه تقلیل می‌دهد. رهبران تیمها چند روز قبل از رقابت‌ها به المپیاد می‌آیند و هیئت ژوری را که مسؤول همه تصمیمات رسمی مرتبط با رقابت‌ها ست، شکل می‌دهند. آن‌ها اول شش مسئله نهایی را انتخاب می‌کنند. هدف ژوری انتخاب مسائل به سختی صعودی به صورت Q5،Q4،Q3،Q2،Q1، و Q6 است. رهبران شدیداً جدا نگه داشته شده و مورد مراقبت قرار می‌گیرند چرا که سؤالات را از پیش می‌دانند.[6]

روی نمرات هر کشور بین رهبر کشور و معاون رهبر و هماهنگ‌کننده تعیین شده از سوی کشور میزبان، بنا بر تصمیمات هماهنگ‌کننده ارشد و نهایتاً یک ژوری اگر اختلافی باشد که نتواند حل شود توافق می‌شود.[14]

روند گزینش
یک مرحله در روند حل یک مسئله از AIME، بخشی از روند گزینش آمریکا

روند گزینش المپیاد جهانی بسته به کشور بسیار متفاوت است. در برخی کشورها، خصوصاً در شرق آسیا، روند گزینش شامل چندین آزمون است که دشواری آن با خود المپیاد جهانی قابل مقایسه‌است.[15] در چین دومین یکشنبه هر اکتبر آزمونی ملی با شرکت ۲۰۰٬۰۰۰ نفر برگزار می‌شود. حدود ۱۲۰ نفر برگزیده شده به کمپ زمستانی می‌روند که در ژانویه برگزار می‌شود. در این کمپ ۵ روزه که در سطح المپیاد جهانی است، بین ۲۰ تا ۳۰ نفر برای دوره آموزشی المپیاد جهانی برگزیده می‌شوند که از ۱۶ مارس تا ۲ آوریل به طول می‌انجامد. بعد از ۶ تا ۸ آزمون و ۲ غربالگری دیگر اعضای تیم ملی برگزیده می‌شوند.[16] در بعضی از دیگر کشورها، مثل آمریکا، آزمونهای انتخابی شامل رقابتهای ریاضی آمریکا، امتحان آزاد ریاضی آمریکا و المپیاد ریاضی ایالات متحده آمریکا است که هر یک به نوبه خود یک رقابت است. برای بالاترین امتیازآوران در رقابت نهایی گزینش تیم، مثل چین یک کمپ تابستانی وجود دارد.[17]

در روسیه المپیاد به‌طور سالانه تحت نظارت وزارت آموزش و علوم فدراسیون روسیه برگزار می‌شود. این المپیاد که در چهار مرحله برگزار می‌شود: مدرسه، شهر، منطقه و مرحله نهایی. مرحله اول در مؤسسات آموزشی هرسال از ۱ اکتبر تا ۱۵ نوامبر برگزار می‌شود. مرحله بعد از ۱۵ نوامبر تا ۱۵ دسامبر توسط مسئولین شهری برگزار می‌شود. مرحله منطقه‌ای توسط مسئولین اجرایی قدراسیون روسیه از ۱۰ ژانویه تا ۱۰ فوریه برگزار می‌شود. مرحله نهایی را وزارت آموزش به کمک مسئولین اجرایی از ۲۰ مارس تا ۱ مه برگزار می‌کند.[18]

جوایز
نیکلای نیکولوف سه مدال (۱۹۹۲، ۱۹۹۳، ۱۹۹۵) با امتیاز کامل و جایزه ویژه در ۱۹۹۵ برد.

رقابت کنندگان بر اساس نمره فردی شان رتبه‌بندی می‌شوند. مدال‌ها به رقابت کنندگان با بالاترین رتبه‌ها اعطا می‌شود، به نحوی که اندکی کمتر از نصف آن‌ها یک مدال می‌گیرند. نتیجتاً کاتاف‌ها (حداقل امتیازات لازم برای دریافت یک مدال طلا، نقره یا برنز) به نحوی انتخاب می‌شوند که نسبت طلا به نقره به برنز اعطایی حدوداً ۱ به ۲ به ۳ باشد. رقابت کنندگانی که مدالی نبرند ولی حداقل در یک مسئله هفت نمره به دست بیاورند یک لوح افتخار دریافت می‌کنند.[19]

ممکن است به راه حل‌های با نبوغ خارق‌العاده یا حاوی تعمیم دهی‌های خوب یک مسئله جوایز ویژه اعطا شود. اعضای جایزه در سال ۲۰۰۵ (یوری بورچیو)، ۱۹۹۵ (نیکولای نیکولوف) و ۱۹۸۸ (امانوئیل آتاناسوف) رخ داد، ولی در اوایل دهه ۱۹۸۰ خیلی رایجتر بود.[20] جایزه ویژه در ۲۰۰۵ به یوری بورچیو دانش آموزی اهل مولداوی، که راه حلی درخشان برای سؤال ۳ که یک نامعادله شامل سه متغیر بود اهدا شد. بورچیو یکی از تنها سه دانش آموزی بود که در آن ورقه نمره کامل گرفت.[21]

این قاعده که حداکثر نصف رقابت کنندگان یک مدال ببرند گاهی در صورتی که اجرای آن منجر به این شود که تعداد مدالها خیلی با نصف شرکت کنندگان فرق کند نقض می‌شود. آخرین بار این در ۲۰۱۰ اتفاق افتاد، که انتخاب بین مدال دادن به ۲۲۶ (۴۳٫۷۱٪) یا ۲۶۶ (۵۱٫۴۵٪) نفر از ۵۱۷ (جدا از ۶ شرکت‌کننده کره شمالی - پایین را ببینید) باید انجام می‌شد،[22] و ۲۰۱۲ که انتخاب بین مدال دادن به ۲۲۶ (۴۶٫۳۵٪) یا ۲۷۷ (۵۰٫۵۵٪) نفر از ۵۴۸ شرکت‌کننده رخ داد.[22]

جریمه‌ها

کره شمالی به دلیل تقلب در سی و دومین المپیاد در۱۹۹۱ و پنجاهمین المپیاد در ۲۰۱۰ حذف شد.[23]

المپیادهای جهانی کنونی و آینده
اعضای تیم سال ۲۰۰۷ یونان در المپیاد جهانی.
نوشتار اصلی: فهرست المپیادهای بین‌المللی ریاضی
  • ۵۳ مین المپیاد جهانی[24] در ماردل پلاتا، آرژانتین ۴–۱۶ ژوئیه ۲۰۱۲ برگزار شد.[25]
  • ۵۴ مین المپیاد جهانی[26] در سانتا مارتا,[27] کلمبیا، ۱۸–۲۸ ژوئیه ۲۰۱۳ برگزار شد.[28][29]
  • ۵۵ مین المپیاد جهانی در کیپ تاون[30]آفریقای جنوبی در ۲۰۱۴ برگزار شد.
  • ۵۶ مین المپیاد جهانی در تایلند در ۲۰۱۵ برگزار شد.
  • ۵۷ مین المپیاد جهانی در هنگ کنگ در ۲۰۱۶ برگزار شد.
  • ۵۸ مین المپیاد جهانی در برزیل در ۲۰۱۷ برگزار شد.[31]
  • ۵۹ مین المپیاد جهانی در رومانی در سال ۲۰۱۸ برگزار شد
  • ۶۰ مین المپیاد جهانی در انگلیس در سال ۲۰۱۹ برگزار شد

دستاوردهای سرشناس
از چپ به راست، گابریل کرل، آمریکا، رید بارتن، آمریکا، لیانگ شیائو، چین، و ژیشیانگ ژانگ، چین، چهار نفری که در المپیاد جهانی سال ۲۰۰۱ برگزار شده در آمریکا امتیاز کامل آوردند.

پنج کشور موفق شده‌اند در دوره‌هایی با تیمهایی شرکت کنند که همگی اعضایشان طلا برده‌اند:

  • چین، ۱۱ بار: در ۱۹۹۲، ۱۹۹۳، ۱۹۹۷، ۲۰۰۰، ۲۰۰۱، ۲۰۰۲، ۲۰۰۴، ۲۰۰۶، ۲۰۰۹، ۲۰۱۰، و ۲۰۱۱
  • روسیه، ۲ بار: در ۲۰۰۲ و ۲۰۰۸
  • آمریکا، ۲ بار: در ۱۹۹۴ و ۲۰۱۱
  • کره جنوبی، ۱ بار: در ۲۰۱۲
  • بلغارستان، ۱ بار: در ۲۰۰۳[32]

تنها کشورهایی که همه اعضای تیم شان موفق به اخذ امتیاز کامل در المپیاد جهانی شده‌اند ایالات متحده، که المپیاد سال ۱۹۹۴ را با مربیگری پل ریتز بردند، و لوگزامبورگ که تیم یک‌نفره‌اش در المپیاد ۱۹۸۱ امتیاز کامل گرفت هستند. موفقیت آمریکا در مجله تایم ذکر شد.[33] مجارستان در ۱۹۷۵ به شیوه‌ای نامعمول و با وجودی که هیچ‌یک از هشت عضو تیم اش مدال طلا نبرد (پنج نقره، سه برنز) المپیاد را برد. آلمان شرقی تیم دوم هم با چهار نقره و چهار برنز هیچ طلایی نداشت.[22]

افراد مختلفی به‌طور پیوسته در المپیاد امتیازات بالا گرفته یا مدالهایی برده‌اند: رید بارتن (آمریکا) اولین شرکت‌کننده برنده ۴ مدال (۱۹۹۸، ۱۹۹۹، ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱) است.[34] او همچنین یکی از تنها هفت نفر فلوی چهارباره پاتنام است.[35] علاوه بر این، او تنها کسی است که هم المپیاد جهانی ریاضی و هم المپیاد جهانی کامپیوتر (IOI) را برده‌است.[13] کریستیان رایهر و لیزا زاوئرمان (هر دو آلمانی) و تئوردور فن بورگ (صربستان) تنها شرکت کنندگانی اند که چهار مدال طلا برده‌اند. (به ترتیب ۲۰۰۰–۲۰۰۳، ۲۰۰۸–۲۰۱۱ و ۲۰۰۹–۲۰۱۲)، زاوئرمان در ۲۰۰۷ یک مدال نقره، رایهر در ۱۹۹۹ یک برنز و فن بورگ یک نقره در ۲۰۰۸ و یک برنز در ۲۰۰۷ هم گرفته‌اند.[36] ولفگانگ بورمایستر از آلمان شرقی، مارتین هرتریش از آلمان غربی، یوری بورچیو از مولداوی و تئودور فن بورگ از صربستان تنها شرکت کنندگان حز رایهر و زاوئرمان هستند که پنج مدال برده‌اند که حداقل سه تایش طلا است.[2]

سیپریان مانولسکیو (رومانی) بیش از هر کس دیگری در تاریخ رقابت‌ها توانسته برای مدال طلا یک ورقه کامل (۴۲ نمره‌ای) بنویسد و این کار را در هر سه دوره‌ای که در المپیاد شرکت کرد (۱۹۹۵, ۱۹۹۶, ۱۹۹۷) انجام داد.[37] او فلوی سه باره پاتنام (۱۹۹۷، ۱۹۹۸، ۲۰۰۰) هم هست.[35] بالاترین امتیازی که یک دختر در تاریخ المپیاد جهانی کسب کرده مربوط به یفگنیا مالینیکووا (شوروی) است. او ۳ مدال طلا در ۱۹۸۹ (۴۱ نمره)، ۱۹۹۰ (۴۲) و ۱۹۹۱ (۴۲) دارد و با از دست دادن فقط ۱ نمره در ۱۹۸۹ پس از مانولسکیو قرار می‌گیرد.[38] اولگ گولبرگ (آمریکا/روسیه) تنها شرکت‌کننده تاریخ المپیاد جهانی است که برای دو کشور متفاوت مدال طلا برده‌است: او در ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ دو مدال برای روسیه و سپس در ۲۰۰۴ یکی برای آمریکا برد.[39]

ترنس تائو (استرالیا) در المپیادهای ۱۹۸۷، ۱۹۸۸ و ۱۹۸۹ شرکت کرد و مدالهای برنز، نقره و طلا برد. او در المپیاد ۱۹۸۸ در حالی مدال طلا را برد که تازه سیزده ساله شده بود و به جوانترین فردی بدل شد که یک مدال طلا برده‌است.[40] او به خاطر بردن مدال برنز در ۱۹۸۶، به همراه رائول چاوز سارمنیتو (پرو) جوانترین برنده مدال المپیاد جهانی به ترتیب در سنین ۱۲ و ۱۳ سالگی است. نوام الکیز که آمریکا را نمایندگی می‌کرد، در سن ۱۵ سالگی در ۱۹۸۱ با یک ورقه کامل برنده مدال طلا شد و جوان‌ترین فردی ست که نمره کامل گرفته‌است. توجه شود که الکیز و تائو می‌توانستند پس از موفقیتهایشان در چند المپیاد دیگر هم شرکت کنند، ولی وارد دانشگاه شدند و دیگر مجاز نبودند.[41]

پوشش رسانه‌ای
  • مستندی با نام «مسائل سخت: راه سخت‌ترین مسابقه ریاضی دنیا» در ۲۰۰۶ دربارهٔ تیم المپیاد ریاضی آمریکا ساخته شد.[42]
  • مستندی توسط بی‌بی‌سی در ژوئیه ۲۰۰۷ با نام ذهنهای زیبای جوان در ژوئیه ۲۰۰۷ به روی آنتن رفت.

جستارهای وابسته

یادداشت‌ها
  1. "International Mathematics Olympiad (IMO)". 2008-02-01.
  2. "More IMO Facts". Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  3. "The International Mathematical Olympiad 2001 Presented by the Akamai Foundation Opens Today in Washington, D.C." Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  4. Tony Gardiner (7-21-92). "33rd International Mathematical Olympiad". University of Birmingham. Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵. Check date values in: |تاریخ= (help)
  5. "Regulations for an International Mathematical Olympiad". AMC. Archived from the original on 24 July 2012.
  6. Djukić ۲۰۰۶
  7. "Singapore International Mathematical Olympiad (SIMO) Home Page". Singapore Mathematical Society. Retrieved ۲۰۰۸-۰۲-۰۴.
  8. "Norwegian Students in International Mathematical Olympiad". Archived from the original on 20 اكتبر 2006. Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵. Check date values in: |archive-date= (help)
  9. Lord ۲۰۰۱
  10. «Giving young mathematicians the chance to shine». Google Europe blog. Friday, January 21, 2011. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  11. http://www.imo-official.org/country_team_r.aspx?code=IRN
  12. http://www.imo-official.org/results_country.aspx
  13. Olson ۲۰۰۴
  14. "IMO Facts from Wolfram". Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  15. Liu ۱۹۹۸
  16. Bin Xiong, Peng Yee Lee, Mathematical Olympiad in China (2007-2008): Problems and Solutions, World Scientific, Jul 20, 2009
  17. "The American Mathematics Competitions". Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  18. [О предметной олимпиаде по математике "The American Mathematics Competitions"] Check |پیوند= value (help) (به روسی).
  19. "How Medals Are Determined". Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  20. "IMO '95 regulations". Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  21. "USA and International Mathematical Olympiads 2006-2007" (PDF). Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  22. "51st International Mathematical Olympiad Results". Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 2011-07-25.
  23. "International Mathematical Olympiad: Democratic People's Republic of Korea". Retrieved ۲۰۱۰-۰۷-۱۷.
  24. "53rd IMO". Retrieved 24 August 2011.
  25. "53rd IMO 2012". Retrieved 17 July 2012.
  26. "54th IMO". Archived from the original on 5 August 2012. Retrieved 26 May 2012.
  27. "The 54th IMO will be held in Santa Marta". Retrieved 26 May 2012.
  28. "The 54th IMO will be held in Colombia". Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 2011-06-22.
  29. "The Program of 54th IMO". Archived from the original on 9 May 2013. Retrieved 2012-06-27.
  30. "The 55th IMO will be held in Cape Town". Retrieved 03 June 2012. Check date values in: |تاریخ بازبینی= (help)
  31. "58th IMO". Retrieved 19 February 2015.
  32. "Results of the 44th International Mathematical Olympiad". Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  33. "No. 1 and Counting". Time. 1994-08-01. Retrieved ۲۰۱۰-۰۲-۲۳.
  34. "IMO's Golden Boy Makes Perfection Look Easy". Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  35. "The Mathematical Association of America's William Lowell Putnam Competition". Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  36. "International Mathematical Olympiad Hall of Fame". Retrieved ۲۰۰۹-۰۷-۱۸.
  37. "UCLA's student math team defeats 448 others, but who's counting?".
  38. Vakil ۱۹۹۷
  39. "City Girl Gets Gold in World Math Olympiad" (PDF). Archived from the original (PDF) on 24 July 2013. Retrieved 2008-03-05.
  40. "A packed house for a math lecture? Must be Terence Tao". Retrieved ۲۰۰۸-۰۳-۰۵.
  41. Dec ۲۰۱۱
  42. Hard Problems: The Road to the World's Toughest Math Contest بایگانی‌شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine, Zala Films and the Mathematical Association of America, 2008.

منابع
  • Xu, Jiagu (2012). Lecture Notes on Mathematical Olympiad Courses, For Senior Section. World Scientific Publishing. ISBN 978-981-4368-94-0(pbk) Check |isbn= value: invalid character (help).
  • Xu, Jiagu (2009). Lecture Notes on Mathematical Olympiad Courses, For Junior Section. World Scientific Publishing. ISBN 978-981-4293-53-2(pbk) Check |isbn= value: invalid character (help).
  • Olson, Steve (2004). Count Down. Houghton Mifflin. ISBN 0-618-25141-3.
  • Dec، Jonathan (Thursday, October 6th, 2011). «Grandmaster explores chess combinatorics». The Daily Princetonian. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  • Saul, Mark (2003). "Mathematics in a Small Place: Notes on the Mathematics of Romania and Bulgaria". AMS.
  • Verhoeff, Tom (August 2002). PDF "The 43rd International Mathematical Olympiad: A Reflective Report on IMO 2002" Check |پیوند= value (help). Computing Science Report, Faculty of Mathematics and Computing Science, Eindhoven University of Technology, Vol. 2, No. 11.
  • Djukić, Dušan (2006). The IMO Compendium: A Collection of Problems Suggested for the International Olympiads, 1959-2004. Springer. ISBN 978-0-387-24299-6.
  • Lord، Mary (Monday, July 23, 2001). «Michael Jordans of math - U.S. Student whizzes stun the cipher world». یواس نیوز اند ورلد ریپورت. ۱۳۱ (۳): ۲۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  • Saul, Mark (2003). "Mathematics in a Small Place: Notes on the Mathematics of Romania and Bulgaria". AMS.
  • Vakil, Ravi (1997). A Mathematical Mosaic: Patterns & Problem Solving. Brendan Kelly Publishing. pp. ۲۸۸. ISBN 978-1-895997-28-6.
  • Liu, Andy (1998). Chinese Mathematics Competitions and Olympiads. AMT Publishing. ISBN 1-876420-00-6.

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ المپیاد جهانی ریاضی موجود است.

رسمی

منابع
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.