بازمانده (فیلم ۱۳۷۳)
بازمانده یک فیلم سینمایی تاریخی محصول سال ۱۳۷۳ است در مورد نزاع اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸، به کارگردانی سیف‌الله داد و بازیگری سلمی المصری، جیانا عید، بسام کوسا، جمال سلیمان و غسان مسعود.[2]
| بازمانده | |
|---|---|
| کارگردان | سیف‌الله داد |
| تهیه‌کننده | منوچهر محمدی منوچهر عسگری‌نسب سیف‌الله داد |
| نویسنده | سیف‌الله داد |
| بازیگران | سلمی المصری جیانا عید جمال سلیمان بسام کوسا غسان مسعود صباح برکات علاءالدین کوکش |
| موسیقی | مجید انتظامی |
| فیلم‌بردار | علیرضا زرین دست |
| تدوین‌گر | سیف‌الله داد |
تاریخ‌های انتشار | ۱۳۷۳ |
مدت زمان | ۱۴۴ دقیقه |
| کشور |  ایران سوریه |
| زبان | عربی |
| هزینهٔ فیلم | ۴۰ میلیون تومان[1] |
سیف‌الله داد فیلمنامه این فیلم را بر اساس داستانی از غسان کنفانی نویسنده فلسطینی به نام بازگشت به حیفا (ar) نوشته‌است و موضوع آن به سال ۱۹۴۸ و تشکیل کشور اسرائیل و حکومت آن بر شهر حیفا بازمی‌گردد.
این فیلم در جشنواره فیلم فجر سال ۱۳۷۴ جایزه ویژه هیئت داوران را کسب کرد و کاندیدای بهترین فیلمنامه و بازیگر نقش اول زن هم شد. سلمیٰ مصری هم بخاطر بازی در این فیلم لوح تقدیر دریافت کرد.
به گفتهٔ تهیه‌کننده این فیلم، منوچهر محمدی، «بازمانده» با ۴۰ میلیون تومان هزینه تولید شد. البته بعد از آماده شدن به شدت از طرف ارشاد آن موقع بی‌مهری بود و اجازه شرکت در جشنواره فجر به آن ندادند و ما را وادار کردند بگوییم فیلم به جشنواره نمی‌رسد. بعد از آن در سال ۷۵ و بعد از اینکه برخی از مسئولان، غیر از مسئولان ارشاد فیلم را دیدند، پی به ارزش‌های آن بردند و اجازه نمایش دادند. به طور مشخص «بازمانده» قبل از جشنواره فجر سال ۷۴ تا خرداد ۷۵ در محاق توقیف بود.»[1]
عوامل فنی این فیلم بیشتر ایرانی هستند. سیف‌الله داد که کارگردانی، نویسندگی فیلمنامه و تدوین فیلم را بر عهده داشته، فیلمبرداری آن را هم علیرضا زرین‌دست به انجام رسانده، موسیقی آن ساخته مجید انتظامی و چهره‌پردازی آن هم بر عهده عبدالله اسکندری بوده‌است. اما برای بازیگران فیلم از بازیگران عرب استفاده شده و تصویربرداری آن هم در شهرهای لاذقیه و دمشق در کشور سوریه انجام شده‌است.
زبان اصلی فیلم عربی است و دوبله آن به فارسی توسط گوینده‌های ایرانی انجام شده‌است.[3]
مؤسسه فرهنگی هنری صبا، نسخه انیمیشن این فیلم را تولید کرده که فیلمنامه آن کمی متفاوت تر از نسخه اصلی است.
داستان
سال ۱۹۴۸، فلسطین، شهر تحت اشغال حیفا. دکتر سعید به همراه همسرش لطیفه و نوزادشان فرهان در این شهر زندگی می‌کنند. دکتر سعید، شمعون ـ همسایه و همبازی یهودی دوران کودکی خود ـ را حین بمب‌گذاری در یک قطار می‌بیند. اما مطلع کردن پلیس، آغاز دردسرهای او و خانواده اش است. مشعون با تهدید از او می‌خواهد شهر را ترک کند اما سعید امتناع می‌کند. صفیه ـ مادر سعید ـ برای تشویق فرزندش به ترک شهر، به حیفا می‌آید. اما صبح روزی که قرار است خانواده دکتر سعید شهر را ترک کنند، حیفا مورد تهاجم صهیونیست‌ها قرار می‌گیرد و از این خانواده، تنها صفیه و فرهان زنده می‌مانند. خانه دکتر سعید به زن و شوهری یهودی می‌رسد و آنها سرپرستی فرهان را که در خانه تنها مانده، به عهده می‌گیرند. صفیه که می‌خواهد تنها یادگار خانواده اش را حفظ کند، به عنوان دایه فرهان وارد خانواده یهودی می‌شود. از سوی دیگر، همسر صفیه که درگیر مبارزه با صهیونیست هاست نقشه انفجار بمب در یک قطار حامل صهیونیست‌ها را طرح‌ریزی می‌کند. صفیه می‌پذیرد تا چمدان حاوی بمب را حمل کند. شمعون، زن و شوهر یهودی، صفیه و نوه او نیز از مسافران قطار هستند. درست در لحظه ای که هویت صفیه در حال لو رفتن است، او با فرهان از قطار بیرون می‌پرد و انفجار روی می‌دهد. صفیه به شدت آسیب می‌بیند و فرهان زنده می‌ماند.[4]
بازیگران، صداپیشگان و نقشها
| بازیگر | صداپیشه | نقش |
|---|---|---|
| سلمي مصري | رفعت هاشم پور | صفیه |
| جیانا عید | ژاله کاظمی | لطیفه |
| جمال سلیمان | منوچهر والی‌زاده | دکتر سعید |
| غسان مسعود | ناصر طهماسب | شمعون |
| علاءالدین کوکش | احمد رسول‌زاده | رشید |
| بسام کوسا | سعید مظفری | یورام |
| صباح برکات | مینو غزنوی | هانا |
| هاني السعدي | ژرژ پطرسی | امیل |
| فیلدا سمور | ایران بزرگمهری راد | مارتا |
| مهند قطیش | امیرمحمد صمصامی | غسان |
| هنا نصور | رزیتا یاراحمدی | مریم |
| عصام عبه جي | ایرج رضایی | کمیسر |
| رداح رجیو | نیکو خردمند | خواهر صفیه |
| حسن عويتي | ناصر نظامی | راهنمای یهودی |
| عبدالله شیخ خمیس | سعید مقدم منش | منشی دکتر سعید |
| دانية محمد | مهوش افشاری | دستیار شمعون |
مدیر دوبلاژ : ناصر طهماسب
منابع
- «سوری‌ها می‌گفتند شما دیوانه هستید/ پشت صحنه ساخت فیلم «بازمانده» در گفت و گو با منوچهر محمدی». خبرآنلاین. ۲۰۱۴-۰۷-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷.
- «بازمانده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ مارس ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۱.
- یک یادگار دیگر از فلسطین اشغالی وبگاه شبکه نمایش
- «. : Iranian Movie DataBase خلاصه داستان فیلم بازمانده :». www.sourehcinema.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷.