روز و نماد اصفهان

روز اصفهان به پاسداشت و ارج نهادن به شهر تاریخی اصفهان و روز نکوداشت اصفهان است. این روز برابر با یکم آذرماه هر سال است.

نگاره تاریخی منقوش بر کاشی کاری‌های سردر قیصریه که با اقتباس از صورت فلکی برج قوس (آذر) طراحی شده‌است، به عنوان نماد اصفهان شناخته شده‌است.

اصفهان برای همیشه، برای همه
تابلوی خوشامد گویی با نماد اصفهان(برج قوس). ورودیِ چهارباغ بالا.

انجمن دوستداران اصفهان، شعارِ اصفهان برای همیشه، برای همه را به عنوان آرمانِ مشترکِ همه دوستدارانِ اصفهان برگزیده‌است که بر پوسترهای روز اصفهان به چشم می‌خورد.

برخی نیز سوم اردیبهشت را به عنوان زادروز شیخ بهایی، روز اصفهان می‌دانند در حالی که او در روز ۲۶ ذیحجه سال ۹۵۳هجری قمری برابر با ۸ اسفندماه سال ۹۲۵هجری شمسی متولد شده‌است ولی در تقویم رسمی کشور سوم اردیبهشت، روز شیخ بهایی نام گرفته و اخیراً نیز این روز، روز ملی کارآفرینی نامیده شده‌است.[1]

روز و نماد اصفهان

سال‌های قبل و در مدیریت شهری سابق اصفهان، سوم اردیبهشت مصادف با تولد شیخ بهایی به عنوان روز اصفهان در نظر گرفته شده بود و در طول یک هفته برنامه های ویژه ای از سوی سازمان فرهنگی تفریحی وقت برگزار می شد.

این تاریخ همواره محل مناقشه بین انجمن دوستداران اصفهان و اصفهان دوستان با مدیریت شهری بود، چرا که مخالفان باور داشتند بنابر شواهد تاریخی و المان های موجود در میدان نقش جهان، قوس آذر به عنوان نماد اصفهان است و لازم است بر این اساس اول آذر به نام روز اصفهان مورد توجه قرار گیرد.

با این حال این کشمکش ها راه به جایی نبرد تا اینکه مدیریت جدید شهری که بعد از انتخابات 29 اردیبهشت ماه روی کار آمد، این مهم را مورد توجه قرار داد و روز گذشته اول آذر به عنوان روز اصفهان در شورای شهر مصوب شد.

با تصویب شورای اسلامی شهر اصفهان اول آذرماه به عنوان روز نکوداشت اصفهان و همچنین نگاره تاریخی منقوش بر کاشی کاری های سردر بازار قیصریه (قوس آذر) که با اقتباس از صورت فلکی برج قوس طراحی شده به عنوان نماد اصفهان، انتخاب شد. در سال 1384 تعدادی از اصفهان شناسان و دوستداران میراث فرهنگی، بر اساس مستندات تاریخی، پیشنهاد ثبت یکم آذر ماه به عنوان روز اصفهان را مطرح کردند.

بر اساس این مستندات، طالع بنیان شهر اسطوره ای اصفهان در ماه آذر (قوس) دیده شده و در بسیاری از متون کهن، خشت اول شهر اصفهان را در ماه آذر گذاشتند و برج قوس را طالع اصفهان انتخاب کرده اند. همچنین باروی اصفهان در این ماه بنا نهاده شده است.

از همین رو جمعی از اصفهان شناسان و اصفهان پژوهان، در سال 84 پیشنهاد این نام گذاری را مطرح و مستندات تاریخی خود را ارائه کرده بودند. این خواسته اصفهان شناسان از سال 84 تاکنون محقق نشده بود تا اینکه دوره پنجم شورای اسلامی شهر اصفهان، اول آذرماه را به عنوان روز نکوداشت اصفهان انتخاب کرد.

طی مصوبه شورای شهر اصفهان اول آذرماه به عنوان روز اصفهان انتخاب شد و هفته نخست اردیبهشت ماه هفته فرهنگی اصفهان خواهد بود. همچنین مقرر شد پیگیری های لازم جهت ثبت یکم آذر به عنوان روز ملی اصفهان در تقویم رسمی کشور انجام شود.

قدرت الله نوروزی شهردار اصفهان در پیامی پیرامون تصویب روز و نشان اصفهان نوشت: افتخار مدیریت شهری است که در این دوره دیدگاه خود را با دیدگاه اصفهان شناسان همراه ساخته و بر اساس خواسته ای که آنان از سال 84 داشتند یکم آذرماه را به عنوان روز اصفهان به رسمیت می شناسد.

[2]

در متن بیان نامه مصوب اصفهان شناسان آمده‌است:

«... از آنجا که احداث باروی حفاظتی یا حصار بزرگ اصفهان به منظور تضمین امنیت شهر تاریخی اصفهان در دوران دیلمیان و در زمان رکن‌الدوله دیلمی (۲۹۲–۳۶۶ هجری قمری) صورت گرفت و برپایی این باروی امنیتی به عنوان نقطه عطفی در تاریخ اصفهان شناخته می‌شود، یاد روز آن رویداد تاریخی از این روی شایسته‌تر از دیگر پیشنهادها است. همچنین چون در آن زمان برپایی باروی بزرگ اصفهان بر بنیان زایچه این شهر در آذر ماه (برج قوس) صورت گرفت، لذا روز یکم آذرماه هر سال (مطابق با ۲۲ نوامبر) به عنوان روز نکوداشت اصفهان برگزیده می‌شود. همچنین نگاره تاریخی منقوش بر کاشی‌کاری‌های سردر بازار قیصریه اصفهان که با اقتباس از صورت فلکی برج قوس (آذر ماه) و با محتوایی متعالی طراحی شده‌است، به عنوان نماد این روز گزیده شد.»

از آن سال تاکنون، هرساله سازمان‌های مردم نهاد اصفهان و سازمان‌های دانشجویی دانشگاه‌های اصفهان یکم آذرماه را به عنوان روز اصفهان و هفته اصفهان را از یکم تا هفتم آذرماه گرامی می‌دارند.

ابهام در تعیینِ روز اصفهان

در تعیینِ روز اصفهان میانِ شهرداری اصفهان و اصفهان‌شناسان اختلافاتی وجود داشت. در حالیکه اصفهان‌شناسان، این روز را روز یکم آذرماه می‌دانند، شهرداری اصفهان در مصوبهٔ دورهٔ دومِ شورای اسلامی شهر اصفهان، سوم اردیبهشت ماه را برای این روز تعیین کرده‌بود.[3][4]

دیدگاهِ اصفهان‌شناسان

در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۴ پس از فراخوان هم‌اندیشی برای نام گذاری روز نکوداشت اصفهان، روز یکم آذرماه هر سال از سوی بیش از ۳۰ نفر از اصفهان شناسان به عنوانِ روز نکوداشت اصفهان گزینش و تصویب شد و بر اساس پیشنهاد دکتر لطف‌الله هنرفر[5] نگاره تاریخی منقوش بر کاشی کاری‌های سردر قیصریه اصفهان را که با اقتباس از صورت فلکی برج قوس (آذر ماه) طراحی شده‌است، به عنوان نماد اصفهان برگزیدند. دلیل انتخاب آن‌ها این بود که بر اساس مستندات تاریخی زایچه شهر اصفهان در ماه آذر (قوس) است.[6][7]

دیدگاهِ شهرداری اصفهان (هفته نکوداشت اصفهان)

طبق مصوبه دوره دوم شورای اسلامی شهر اصفهان، سوم اردیبهشت ماه با توجه به سالروز تولد شیخ بهایی به عنوان روز اصفهان نامگذاری و در سال‌های بعدی این روز از سوم تا نهم اردیبهشت ماه به عنوان هفته نکوداشت اصفهان تعیین گردید. البته بالاخره دوره پنجم شورای اسلامی شهر اصفهان، اول آذرماه را به عنوان روز نکوداشت اصفهان انتخاب کرد. [8] معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری متولی اصلی برگزاری هفته نکوداشت اصفهان است و سایر بخش‌های مجموعه شهرداری نظیر سازمان فرهنگی تفریحی، سازمان زیباسازی، معاونت هماهنگی امور مناطق و سازمان‌های شهرداری، مدیریت مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، مرکز اصفهان‌شناسی در برگزاری هفته نکوداشت اصفهان مشارکت دارند.[9]



این جشن همچنین به «جشنی به رنگ اصفهان» شناخته شده‌است. از جمله برنامه‌های این جشن می‌توان به نمایش‌های تاریخی، مسابقات ورزشی، رونمایی از آخرین انتشارات در حوزه اصفهان و … اشاره کرد. پوسته اصلی این جشن با توجه به بازسازی و تکمیل شدن میدان عتیق توسط شهرداری اصفهان، در این مکان برگزار می‌شود.[10][11] در متن بیان نامه مصوب اصفهان شناسان آمده‌است:

«... از آنجا که احداث باروی حفاظتی یا حصار بزرگ اصفهان به منظور تضمین امنیت شهر تاریخی اصفهان در دوران دیلمیان و در زمان رکن‌الدوله دیلمی (۲۹۲–۳۶۶ هجری قمری) صورت گرفت و برپایی این باروی امنیتی به عنوان نقطه عطفی در تاریخ اصفهان شناخته می‌شود، یاد روز آن رویداد تاریخی از این روی شایسته‌تر از دیگر پیشنهادها است. همچنین چون در آن زمان برپایی باروی بزرگ اصفهان بر بنیان زایچه این شهر در آذر ماه (برج قوس) صورت گرفت، لذا روز یکم آذرماه هر سال (مطابق با ۲۲ نوامبر) به عنوان روز نکوداشت اصفهان برگزیده می‌شود. همچنین نگاره تاریخی منقوش بر کاشی‌کاری‌های سردر بازار قیصریه اصفهان[12] که با اقتباس از صورت فلکی برج قوس (آذر ماه) و با محتوایی متعالی طراحی شده‌است، به عنوان نماد این روز گزیده شد.» از آن سال تاکنون، هرساله سازمان‌های مردم نهاد اصفهان و سازمان‌های دانشجویی دانشگاه‌های اصفهان یکم آذرماه را به عنوان روز اصفهان و هفته اصفهان را از یکم تا هفتم آذرماه گرامی می‌دارند.
انجمن دوستداران اصفهان، شعار اصفهان برای همیشه، برای همه را به عنوان آرمان مشترک همه دوستداران اصفهان برگزیده‌است.

پانویس
  1. همشهری
  2. یکم آذر به عنوان روز اصفهان انتخاب شد/ هفته اول اردیبهشت؛ هفته فرهنگی اصفهان-خبرگزاری ایلنا
  3. «روز اصفهان، میان دو راهی آذر و اردیبهشت!». خبرگزاری میراث فرهنگی. خبرگزاری میراث فرهنگی. ۱۳۹۳-۰۹-۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۷ مهٔ ۲۰۱۵.
  4. «سوم اردیبهشت یا اول آذر؛ مهم «روز اصفهان» است». همشهری. ۱ آذر ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۷ مهٔ ۲۰۱۵.
  5. آشنایی با شهر تاریخی اصفهان، نشر گلها، اصفهان، ۱۳۷۶، ص ۱۶۴
  6. «اول آذر روز اصفهان نامیده شد-جام جم آنلاین». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۱۰.
  7. «همایش روز اصفهان؛ نگاهی به چالش‌های یک شهر تاریخی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۱۰.
  8. یکم آذر به عنوان روز اصفهان انتخاب شد/ هفته اول اردیبهشت؛ هفته فرهنگی اصفهان-خبرگزاری ایلنا
  9. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۱۵.
  10. «ویژه برنامه "جشنی به رنگ اصفهان" در میدان امام علی(ع) برگزار می‌شود- اخبار استانها تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۶.
  11. «جشنی به رنگ اصفهان». isfahan.irib.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۶.
  12. Assari, Ali; T.M. Mahesh (December 2011). "Comparative Sustainability of Bazaar in Iranian Traditional Cities: Case Studies in Isfahan and Tabriz" (PDF). International Journal on Technical and Physical Problems of Engineering (IJTPE). 3 (9): 18–24. Archived from the original (PDF) on 22 December 2018. Retrieved 6 January 2013.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.