ساعت رسمی ایران

ساعت رسمی ایران (کد بین‌المللی IRST یا IT) نسبت به زمان گرینویچ با توجه به تفاضل نصف‌النهار، به اضافهٔ ۳:۳۰+ (یوتی‌سی ۳:۳۰+) است که در نیمهٔ دوم سال همین اعمال می‌شود و در نیمهٔ یکم سال خورشیدی با اعمال ساعت تابستانی یک ساعت به جلو کشیده شده و به اضافهٔ ۴:۳۰+ (یوتی‌سی ۴:۳۰+) در نظر گرفته می‌شود.

زمان رسمی ایران

ساعت رسمی ایران هر سال در ساعت ۲۴ روز یکم فروردین، یک ساعت به جلو کشیده می‌شود؛ و در ساعت ۲۴ روز سی‌اُم شهریور، یک ساعت به عقب کشیده می‌شود تا به حالت اوّل برگردانده شود. بازگرداندن ساعت به حالت نخست خود (یک ساعت به عقب کشیدن) به این دلیل در روز ۳۰ شهریور انجام می‌شود تا تداخلی در ساعت بازگشایی مدارس در روز یکم مهرماه نداشته باشد، زیرا بنا به اظهار نظر کارشناسان، اگر این موضوع به صورت عادی و استاندارد در پایان ساعت آخرین روز تابستان (۳۱ شهریورماه) اتفاق بیفتد، به دلیل عدم اطلاع برخی خانواده‌ها و دیر متوجه شدن این موضوع، و همچنین تغییر زمان‌بندی خواب شبانه، روز کاری مدارس در اول مهرماه با تداخل روبه‌رو شده و برخی خانواده‌ها فرزندان خود را در روز اول مهر که همراه با جشن بازگشایی مدارس است با تأخیر یا خواب‌آلودگی عازم مدرسه می‌کنند.[1]

ایجاد ساعت رسمی ایران

تعیین این ساعت زمانی، برای کشور ایران را گروهی به ریاست دکتر محمود حسابی انجام داد. تا سال ۱۳۱۱ خورشیدی ساعت ایران، غروب‌کوک بوده و هر شهری یک ساعت داشته‌است. در این سال به همت دکتر محمود حسابی با محاسبهٔ طول و عرض جغرافیایی و مکاتبه با گرینویچ بین‌المللی، ساعت رسمی برای کشور تعیین گردیده‌است.[2]

پیش از ساعت رسمی
نوشتار اصلی: ساعت تابستانی

پیش از وجود ساعت رسمی کشور، ظاهراً مرسوم بوده که هر صبح، هر ظهر و هر غروب، عقربهٔ ساعت شمار روی ساعت ۱۲ (روی دسته) قرار داده می‌شده‌است. به عبارت دیگر، در زمان‌های یادشده، ساعت را صفر منظور نموده و آغاز جدیدی برای محاسبهٔ ساعت در نظر می‌گرفته‌اند. به عنوان مثال ساعت چهار به معنای گذشت چهار ساعت از صبح یا از ظهر یا از شب (بسته به موقعیت زمانی) بوده‌است.[3] در بیشتر موارد ساعت ظهرتیم و سپس غروب‌تیم بوده که با تنظیم بر روی ساعت دوازده کاربرد شرعی هم داشته و هر چند روز یک‌بار تنظیم دقیق می‌شده‌است.

تغییر ساعت در ایران
نوشتار اصلی: قانون تغییر ساعت رسمی ایران

در ایران، برای نخستین‌بار، پیش از انقلاب سال ۱۳۵۷، ساعت رسمی کشور به ساعات تابستانی و زمستانی تقسیم شد.[4] بعد از انقلاب اسلامی ایران این روند به حالت تعلیق درآمد.

در سال ۱۳۷۰ (در زمان ریاست‌جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی) بر اساس محاسباتی هیئت وزیران ایران مصوبه‌ای را به تصویب رساند که طی آن ساعت رسمی کشور همه‌ساله در یکم فروردین یک ساعت جلو کشیده شود و در سی‌ویکم شهریور به حالت نخست بازگردد. ادامهٔ مطالعات در آن دوره نشان داد که حدود ۱۰۰ مگاوات کاهش مصرف در زمان پیک (اوج مصرف) حاصل شده‌است.[5][6] اما دولت ایران در اسفندماه سال ۱۳۸۴ (پس از ۱۵ سال و در زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد) این مصوبه را ابطال نمود. غلامحسین الهام سخنگوی وقت دولت، در زمان اعلام این تصمیم دولت اعلام نمود که بررسی کارشناسانه‌ای مبنی بر این که تغییر ساعت در کشور منجر به صرفه‌جویی در مصرف انرژی در کشور شده باشد، وجود ندارد. وی دلیل لغو مصوبهٔ پیشین هیئت دولت را «سردرگمی بخش‌های زیادی از جامعه در اثر تغییر ساعت رسمی کشور» و «عدم وجود بررسی‌های دقیق و کارشناسانه برای تأیید صرفه‌جویی در مصرف برق با روش تغییر ساعت» اعلام نمود.[4] این ادعا در حالی مطرح می‌شد که مدتی پیش‌تر از آن مدیر دفتر مدیریت مصرف برق شرکت توانیر از کاهش ۱٫۵ درصدی مصرف برق با تغییر ساعت رسمی کشور در یکم فروردین خبر داده بود، و میزان این صرفه‌جویی ظرف ۶ ماه را بیش از ۷۵ گیگاوات ساعت تخمین زده بود.[4] هم‌چنین برخی نمایندگان مجلس در موافقت با توقف تغییر ساعت، ثابت بودن ساعت را کمکی به بجا آوردن فریضه‌های دینی و کم‌کردن اتلاف زمان میان نماز و ساعت کار معرفی کردند.[7]

پس از آن در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ نمایندگان مجلس شورای اسلامی، طرح‌هایی را در دستور کار خود قرار دادند تا دولت را مکلف به تغییر ساعت رسمی کشور در شش‌ماههٔ نخست سال نمایند[8] اما در نهایت این طرح‌ها به‌صورت قانون در نیامدند. این در حالی بود که منابع مختلف پیشنهادهای مختلفی، هم‌چون تاریخ‌هایی جدید برای آغاز و پایان تغییر ساعت در سال را مطرح می‌کردند.[6]

در نهایت در روز ۳۱ مرداد ۱۳۸۶ قانونی مشتمل بر یک مادهٔ واحده مبنی بر تغییر ساعت رسمی کشور به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

بنا بر این قانون، ساعت رسمی کشور «ایران» هر سال در ساعت ۲۴ روز یکم (ساعت ۰۰:۰۰:۰۰ روز دوم) فروردین، یک ساعت به جلو کشیده می‌شود و در ساعت ۲۴ روز سی‌اُم (ساعت ۰۰:۰۰:۰۰ روز سی‌ویکم) شهریور؛ به عقب کشیده شده، یعنی به حالت اوّل برگردانده می‌شود.[9][10][11]

جستارهای وابسته

منابع
  1. «چرا تغییر ساعت 31 شهریور صورت نمی‌گیرد؟». خبرگزاری آنا. شهریور ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۳۱ شهریور ۱۳۹۸.
  2. کتاب استاد عشق، زندگی و تلاش‌های پروفسور سید محمود حسابی، چاپ سی‌ودوم، ۱۳۸۷
  3. سفرنامهٔ حاج ایاز خان قشقایی، به کوشش پرویز شاکری، چاپ کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۸
  4. «ساعت تغییر نکرد، برق رفت». خبرگزاری آفتاب. ۱۳ تیر ۱۳۸۵. دریافت‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۰۷.
  5. «ساعت رسمی ایران دیگر جلو-عقب کشیده نمی‌شود». گزارش. بی‌بی‌سی فارسی. ۱۹ مارس ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۸ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  6. «امکان تغییر ساعت رسمی از ابتدای اردیبهشت». شریف نیوز. ۴ مارس ۲۰۰۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۰۷.
  7. «مشروح اظهارات موافقان و مخالفان طرح تغییر ساعت رسمی ایران». گزارش. ایسنا. ۰۴-۱۰-۲۰۰۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۸۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  8. «تعیین تکلیف تغییر ساعت رسمی کشور». خبرگزاری مهر. ۶ مارس ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۰۷.
  9. «روزنامهٔ رسمی جمهوری اسلامی ایران، سال شصت و سوم، شماره ۱۸۲۴۲،». ۲۴ مهر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۰۷.
  10. «زمان تغییر ساعت رسمی کشور». mashreghnews.ir. ۲۹ اسفند ۱۳۹۲. دریافت‌شده در 2014-09-16. تاریخ وارد شده در عدم تطابق|سال= / |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  11. «روزنامه رسمی کشور - پایگاه اطلاعاتی قوانین و مقررات کشور از سال 1285 تا 1388». dastour.ir. دریافت‌شده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.