سایبرپانک

سایبِرپانک (به انگلیسی: Cyberpunk) یکی از زیرسبک‌ها در داستان‌های علمی-تخیلی است. سایبرپانک همچنین یکی از زیرسبک‌های داستان‌های پادآرمان‌شهری، یعنی جوامع قهقرایی آینده به‌شمار می‌آید. تمرکز موضوع در سبک سایبرپانک بر فناوری‌های پیشرفته مانند فناوری رایانه، ارتباطات و سایبرنتیک، توأم با ازهم‌گسیختگی نظم اجتماعی است.

«شخصیت‌های کلاسیک سایبرپانک معمولاً رانده‌شدگانی بیرون مانده و تنها بودند که در آینده‌ای معمولاً دیستوپیایی در کنارهٔ اجتماع زندگی می‌کنند. آنجا که زندگی تحت تأثیر تغییرات سریع فناوری، تغییرات جسم انسان و اطلاعات رایانه‌زده قرار دارد.»

مرکز سونی در برلین که نمایانگر تصویری زیبایی شناسانه از سایبرپانک است. هنر سایبرپانک غالباً در چشم‌اندازهای صنعتی و مدرن شهر دیده می‌شود و «روشنایی شب» از نخستین نمادهای این ژانر می‌باشد.

موضوع کتاب‌های سایبرپانک معمولاً حول محور ستیز میان هکرها، هوشمندان مصنوعی و شرکت‌های غول‌آسا می‌چرخد. مکان و زمان این داستان‌ها در آغاز بیشتر فضاهای دوردست بوده ولی بعداً بیشتر در آینده کره زمین قرار گرفته‌است.

شهرهای این آینده، معمولاً حالتی منفی و ضدایده‌آلی دارند ولی تحرک و تنوع فراوان نیز از مشخصه‌های آنهاست. بیشتر جو فیلم‌های سایبرپانکی بازتاب‌دهنده سبک فیلم سیاه (film noir) هستند و نوشته‌های سایبرپانکی نیز از شگردهای سبک تخیلی-کارآگاهی استفاده می‌کنند.

پیشینه

بخش دوم کلمه از نام سبکی در موسیقی راک به نام پانک راک و خرده‌فرهنگی در دهه ۷۰ به نام خرده‌فرهنگ پانک، گرفته شده‌است و اشاره به جوانانی دارد که به هنجارهای جامعه معترض بودند و خواستار برهم زدن وضع موجود هستند.

در اوایل و اواسط دهه ۱۹۸۰، سایبرپانک تبدیل به یک موضوع باب روز در محافل دانشگاهی شد. در آن محافل، سایبرپانک را موضوع بررسی‌های پست‌مدرن قرار دادند. در همان دوره سایبرپانک به هالیوود هم راه یافت و یکی از سبک‌های رایج در موضوعات سینمایی شد. بسیاری از فیلم‌های محبوب و پربیننده مانند بلید رانر و سه‌گانهٔ ماتریکس را می‌توان به عنوان نمودهای پیشرفته‌تر سبک سایبرپانک در عرصه‌های موضوعی و جلوه‌های ویژه دانست.

نگارخانه

• 
• 
• 
• 

پیوند به بیرون

نوشتار سایبرپانک در دوهفته‌نامه فروغ

منابع و مطالعه بیشتر

موضوعات علمی–تخیلی
علمی–تخیلی
تاریخ سبک علمی تخیلی ادبیات علمی-تخیلی در ایران
زیرسبک‌ها
پسارستاخیزی سایبرپانک بایوپانک علمی-تخیلی سخت علمی-تخیلی نرم اپرای فضایی فمینیستی سبک‌های دیگر ...
درون‌مایه‌ها
فضای سایبر فرهنگ‌های فرازمینی زیست فرازمینی اکتشاف فضا جنگ‌های فرا زمینی جهان‌های موازی آینده زمین تأثیر تکنولوژی بر زندگی آرمان‌شهر پادآرمان‌شهر هوش مصنوعی مهندسی ژنتیک ترابشریت سفر در زمان‏ تاریخ جایگزین فن‌آوری‌ها درون‌مایه‌های دیگر...
رسانه‌ها
کتاب‌ها فیلم‌ها داستان‌های کوتاه تلویزیون کمیک استریپ مجله‌ها
مقاله‌های مرتبط
تصویرگران نویسندگان برگردانندگان جایزه‌ها روابط انسانی طرفداران مجمع‌ها

• alt.cyberpunk Usenet group FAQ file.
• Bruce Bethke, "Cyberpunk", first published in Amazing Science Fiction Stories, Vol. 57, No. 4 (نوامبر ۱۹۸۳).
• John Shirley, "Two Cyberpunks: Sterling and Rucker".
• Jargon File definition; see also "Cyberpunk" at the Jargon Wiki.
• Brian Stonehill, "Pynchon's Prophecies of Cyberspace". Delivered at the first international conference on Pynchon, the University of Warwick, England, November 1994.
• Donna Haraway, "A Cyborg Manifesto: Science, Technology, and Socialist-Feminism in the Late Twentieth Century", in Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature (Routledge, 1991), pp. 149-181. ISBN 0-415-90386-6.
• David Brin, Review of The Matrix.
• Lawrence Person, "Notes Toward a Postcyberpunk Manifesto", first published in Nova Express issue 16 (1998), later posted to Slashdot.
• Michael Berry, "Wacko Victorian Fantasy Follows 'Cyberpunk' Mold," The San Francisco Chronicle, 25 June, 1987; quoted online by Wordspy.
• Simon Reynolds. Energy Flash: Journey Through Rave Music and Dance Culture (Picador, 1998). ISBN 0-330-35056-0.
• Jackson, Steve April 19, 1990 SJ Games Raided SJ Games website.