اکسپرسیونیسم

هیجان‌نمایی ، بیان‌گرایی[1] یا اکسپرسیونیسم (به انگلیسی: Expressionism) نام یک مکتب هنری است.

جیغ اثر ادوارد مونک (۱۸۹۳)، اکسپرسیونیسم قرن بیستم

در آغاز قرن بیستم، نهضت بزرگ ضد سمبولیسم و امپرسیونیسم پا گرفت که آرام آرام مکتب «اکسپرسیونیسم» از دل آن بیرون آمد. واژهٔ اکسپرسیونیسم برای اولین بار در تعریف برخی از نقاشی‌های «اگوست پره» معمار معروف به کار رفته‌است. اکسپرسیونیسم جنبشی در ادبیات بود، که نخست در آلمان شکوفا شد. هدف اصلی این مکتب نمایش درونی بشر مخصوصاً عواطفی چون ترس، نفرت، عشق و اضطراب بود که در آن هنرمند برای القای هیجانات شدید خود از رنگ‌های تند و اشکال کج و معوج و خطوط زمخت بهره می‌گیرد.
اکسپرسیونیسم نوعی اغراق در رنگ‌ها و شکل‌ها است، شیوه‌ای عاری از طبیعت‌گرایی که می‌خواست حالات عاطفی را هرچه روشن‌تر و صریح‌تر بیان نماید. دورهٔ شکل‌گیری این مکتب به سال‌های ۱۹۱۰ تا ۱۹۳۵ میلادی بازمی‌گردد ولی در کل این شیوه از گذشته‌های دور با هنرهای تجسمی همراه بوده و در دوره‌های گوناگون به گونه‌هایی نمود یافته‌است. عنوان «اکسپرسیونیسم» در سال ۱۹۱۱ برای متمایز ساختن گروه بزرگی از نقاشان به کار رفت که در دههٔ اول سدهٔ بیستم بنای کارشان را بر بازنمایی حالات تند عاطفی، و عصیان‌گری علیه قوانین ستمگرانهٔ حکومت‌ها، مقررات غیرانسانی کارخانه‌ها و عفونت‌زدگی شهرها و اجتماعات انسانی نهاده بودند.

این هنرمندان برای رسیدن به اهداف خود رنگ‌های تند و مهیج و ضربات مکرر و هیجان زدهٔ قلم مو و شکل‌های اعوجاج یافته و خارج از چارچوب را با ایجاد ژرفانمایی و بدون هیچگونه سامانی ایجاد می‌کردند و هر عنصری را که آرامش‌بخش و چشم‌نواز بود از کار خود خارج می‌کردند.[2]

هنرمندان این سبک

پیکره‌سازی

پیکره‌تراشی هیجان‌نما با به‌کارگیری حفره و برآمدگی، خطوط راست و خمیده، اعوجاج بخشی و برهم‌زدن تناسبات طبیعی، اکسپرسیونیسم را بر ما عرضه می‌دارد. زادکین پیکره‌تراش روسی از جملهٔ این هنرمندان است.

هیجان‌نمایی در سینما

سینمای اکسپرسیونیستی در کشور آلمان آغاز شد و به اوج رسید و پس از مدتی سینمای وحشت به عنوان شاخهٔ مورد پسند اکثریت مردم از همین جنبش منشعب شد. از سال ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۴ که کشور آلمان به دلیل شکست در جنگ جهانی اول، شورش و کودتا، کاهش ارزش پول و گرسنگی در شرایط اقتصادی وحشتناکی به سر می‌برد، غنی‌ترین دوران سینمای آلمان ساخته شد. با به قدرت رسیدن حکومت رایش سوم در سال ۱۹۳۳ عده‌ای از کارگردانان پیشروی سینمای اکسپرسیونیستی که می‌دانستند با شرایط جدید امکان کار در کشور را نخواهند داشت، دست از کار کشیدند. نسخهٔ فیلم دانشجوی پراگ محصول سال ۱۹۱۳ یکی از پیش‌زمینه‌های مهم سینمای اکسپرسیونیستیِ آلمان است.

هیجان‌نمایی در موسیقی

از موسیقی‌دانان بنام این سبک می‌توان به آرنولد شونبرگ، بلا بارتوک، چارلز آیوز، جورج گرشوین، آرون کوپلند، آنتون وبرن و آلبان برگ اشاره کرد.

هیجان‌نمایی در معماری

کاربرد واژه اکسپرسیونیسم در معماری به سال ۱۹۱۵ برمی گردد. «آدولف بنه» ترکیب معماری اکسپرسیونیست را به کار گرفته و ارتباط متقابل بین تمام هنرها را مطرح ساخت.[3]

منابع
  1. «هیجان‌نمایی» [هنرهای تجسمی] هم‌ارزِ «expressionism»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ هیجان‌نمایی)
  2. «نگاهی به نقاشی‌های گران‌قیمت ادوارد مونک؛ «جیغ» ی که ۱۱۹ میلیون دلار قیمت دارد». روزیاتو. ۲۰۱۷-۰۱-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۳۰.
  3. «دانلود مقاله اکسپرسیونیسم». مگ ایران | دانلود مقاله | خرید مقاله | مقاله رایگان. ۲۰۱۵-۰۸-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۳۰.
  • مرزبان، پرویز و معروف، حبیب: فرهنگ مصور هنرها

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ اکسپرسیونیسم موجود است.
معنای اکسپرسیونیسم را در ویکی‌واژه، واژه‌نامهٔ آزاد، ببینید.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.