شهیون

شهیون شهری از توابع بخش شهیون شهرستان دزفول در استان خوزستان است. [1] که در ۱۵ کیلومتری شمال شهر دزفول قرار گرفته است.

شهیون
کشور ایران
استانخوزستان
شهرستاندزفول
بخششهیون
مردم
جغرافیای طبیعی
مساحت۳۰۲کیلومتر مربع
اطلاعات شهری
ره‌آورددر گذشته خرما، محصولات دامی، گندم
شناسهٔ ملی خودرو ایران

مساحتی بالغ بر ۳۰۲ کیلومتر مربع را دارا می‌باشد. راه آسفالته دزفول-شهیون به مسافت تقریبی ۷۵ کیلومتر تا آخرین روستا یعنی آبیدسری کشیده شده و مسافت آن تا اولین روستا یعنی بیشه بزان ۳۴ کیلومتر می‌باشد.

تبارشناسی

اهالی این منطقه هفت لنگ بختیاری دورکی باب از ایل زراسوند طایفه شـِهی می‌باشند. بختیاری‌ها که در تقسم بندی میان گروه‌های قوم لر به لر بزرگ شناخته می‌شوند در طول تاریخ در گستره سرزمینی که امروزه شامل بخش‌هایی از استان‌های لرستان، خوزستان، اصفهان، مرکزی و چهارمحال و بختیاری است سکنی گزیده‌اند.

طایفه شِـهی یکی از طوایف بختیاری از شاخه هفت لنگ (( ایل زراسوند دورکی )) می‌باشند

تیره های این طایفه عبارتند از:

  • نرکی
  • تختایی
  • شهایی
  • چمائی
  • کایدگپ
  • کایدخورده
  • بدوند
  • پاپی


جمعیت طایفه شهی زراسوند به بیش از ۱۰هزار نفر میرسند که بیشتر در شهرستان دزفول_منطقه شهیون ساکن هستند عمده و زیباترین محل سکونت شها نام داشت که بعد از ساخت سد دز در زیر آب مدفون شده است.

زبان

مردم این منطقه به زبان لری بختیاری سخن می‌گویند.

زمین‌شناسی

منطقه شهیون از نظر زمین‌شناسی به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود. قسمت جنوبی آن از انتهای گلال حیدری در جنوب بخش ۵ معروف به دره کو گرگ شروع و تا قلعه شاداب (Shadab)و روستای بیشه بزان ادامه دارد. این قسمت از منطقه را کنگلومرای بختیاری که شامل قلوه سنگ‌های ریز و درشت با سیمانتاسیون شن و ماسه پوشیده شده‌است. سازند کنگلومرای بختیاری ویژگی رسوبات آبرفتی – کوهپایه‌ای حاصل از فرسایش ارتفاعات را دارد که بیشتر شامل کنگلومرا و ماسه‌سنگ آهکی است که گاهی به صورت هم‌شیب و گاهی دگرشیب بر روی سازندهای کهن‌تر نهشته شده‌است. از ویژگی‌های مهم این منطقه وجود دره‌های عمیق و دیدنی می‌باشد که مناظری بدیع از خلقت را نمایان می‌سازد.

قسمت شمال منطقه را سازند آغاجاری تشکیل می‌دهد. جنس این سازند به‌طور متناوب شامل مارن‌های سرخ رنگ همراه با لایه‌های سیلتی و ماسه سنگ‌های ریزدانه است. سن این سازند میوسن بالایی تا پلیوسن است. این منطقه ادامه رشته کوه‌های زاگرس بوده که هرچه به مرکز منطقه نزدیک شویم تپه ماهورها، صخره‌ها و تخته سنگ‌های ماسه‌ای را تشکیل می‌دهد. این منطقه به دلیل وجود کوهپایه‌ها، دره‌های آبرفتی و چشمه‌هایی که در اغلب سال پربار اند، سرسبزی و زیبایی خیره‌کننده‌ای را در بیشتر فصول سال دارند.

به علت نزدیکی این منطقه به کوه‌های زاگرس در شمال و جلگه گرم خوزستان در جنوب، گونهٔ آب و هوایی متفاوتی در این منطقه به وجود آمده‌است. بادی که از جنوب شرق می‌وزد تابستان هوا راگرم و زمستان معتدل، و باد شمال غربی تابستان هوا را معتدل و زمستان سرد می‌نماید.

صنایع دستی
  • چوقا لیوسی: نوعی خاص از چوقای بختیاری که در لیوس بافته می‌شد که به چوقای لیوسی معروف است و در گذشته نمونه پنبه‌ای آن را برزگرها و کارگرهای بختیاری بر تن می‌کردند. امروزه نیز این نوع چوقا هنوز دارای شهرت بوده و در مراسم، همایش‌ها و یادبودها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حقیقت خاستگاه چوقای بختیاری از روستای لیوس است.
  • کپوبافی: از صنایع دستی رایج منطقه است و برای مردم منطقه نه تنها سرشار از هنر و ذوق است بلکه راهی برای امرار معاش خانواده‌های روستایی نیز هست. محصولات تولیدی کپوی به نقاط مختلف کشور صادر می‌شود. اهالی روستای پامنار از طایفهٔ شهایی در حقیقت اولین بافندگان کپو بوده‌اند.
  • قالی بختیاری: گونه‌ای قالی ایرانی است که در همین خطه یافت و تولید می‌شده‌است. در همهٔ شهر و روستاهای سرزمین بختیاری فرش بافی رایج است این کار از دیر باز به صورت سنتی انجام می‌شده و بیشتر توسط زنان و دختران در خانه انجام می‌شود.
  • از فرشهای معروف که امروز در اروپا و بخصوص آمریکا خواهان زیاد دارد فرش چالشتر، قهفرخ، شهرکرد، شلمزار و… می‌باشد.

مشاغل

مشاغل عمده این منطقه کپوبافی، کشاورزی، دامداری، باغبانی و صیادی در دریاچه است.[2]

گردشگری

نقاط بسیار زیبای طبیعی شهیون این منطقه را به یکی از مناطق پر جاذبه شهرستان دزفول از نظر گردشگری تبدیل کرده‌است.[3]

قلعه شاداب (دژ شهی)

قلعه شاداب یک قلعه طبیعی است که در ۴۰ کیلومتری شمال شهرستان دزفول در بخش شهیون با ارتفاع ۸۵۰ متر از سطح دریا و با مساحت حدود ۱۰۰۰۰ هکتار واقع شده‌است که از ضلع غربی مشرف به رودخانه دز، از شمال به روستاهای اسلام‌آباد وپامنار، از جنوب به کول خرسان و از شرق به روستاهای بیشه بزان منتهی می‌گردد و از چهار ضلع به وسیله دره‌های بسیار عمیق محصور شده‌است. ارتفاع دیواره‌های آن در کمترین ناحیه ۲۵ الی ۳۰ متر و در بلندترین ناحیه به بیش از ۴۰۰ متر می‌رسد. تنها راه ارتباطی این قلعه طبیعی از طریق دروازه‌ای مقدور می‌باشد که در ضلع شمالی آن و در مجاورت روستای اسلام‌آباد قرار دارد.

گونه‌های گیاهی: بلوط، انجیر، نخل، رملیک و کنار گونه‌های جانوری: بزکوهی، پلنگ، خرس، کفتار، روباه، خرگوش و کل می‌باشد.[4]

این قلعه دارای مناطق تاریخی، باستانی و معماری سنتی است که باید ثبت ملی شود.

آبشار شوی

آبشار شِوی یکی از بزرگترین و زیباترین آبشارهای ایران در رشته کوه‌های زاگرس است. این آبشار در قسمت شمالی شهیون واقع شده‌است. ارتفاع آبشار ۱۰۰ متر و عرض آن ۴۰ متر است. آب آن پس از عبور از کوه‌ها و دره‌ها، به رود دز می‌ریزد. بهترین زمان بازدید از آبشار شوی که در زبان لری بختیاری به معنای لطافت می‌باشد، ابتدای فصل بهار و خصوصاً فروردین ماه می‌باشد که طبیعت این منطقه دارای سرسبزی و طراوت دو چندان است و هنوز هوا گرم نشده‌است.[5]

پوشش گیاهی اطراف این آبشار، تشکیل شده از درختانی مانند بید، انجیر، انگور، زبان‌گنجشک، افرا، کیکم و بلوط است. در زیر آبشار و بر روی دیواره‌های آن گیاه سیاه وشان و سایر گیاهان آب دوست روییده‌است. در نزدیکی این آبشار، آبشار بزرگ دیگری وجود دارد که گاه از آن به آبشار دوم شوی یاد می‌شود. سالیانه صدها نفر از میهمانان ایرانی و جهانگردان خارجی در فصل بهار به دزفول آمده و به دیدن این آبشار می‌روند. برای رسیدن به آبشار شوی دومسیر وجود دارد.

مسیر اول از سمت منطقه دزفول شهیون و روستای لیوس است. مسیر دوم از طریق ایستگاه راه‌آهن تله زنگ می‌باشد.

در مسیر نخست از دزفول به سمت منطقه شهیون مسیری مناسب و ماشین رو قرار دارد که تا نزدیکی آبشار ادامه دارد و پس از آن یکی دو ساعت کوهنوردی ساده‌ای که مسیری بسیار خوش منظره دارد با گذر از روستای شوی به آبشار شوی خواهید رسید.[6]

یکی از خصوصیات آبشار شوی این است که تا چند صد متری آبشار هیچ نشان و خبری از آبشار نیست و بعد از عبور از یک پیچ در منطقه‌ای کوهستانی با شیبهای تند به یکباره و پس از عبور از پیچی دیگر، آبشاری زیبا در برابر شما نمایان می‌گردد.[7]

اشکفت زرده (کول خرسان)

اشکفت زرده (کول خرسان) در کیلومتر ۲۸ جاده شهیون سمت غرب جاده در مجاورت روستای بیشه بزان واقع شده‌است که دارای آب دایمی، آبشار، بیشه زار و انواع روییدنی‌های خاص منطقه می‌باشد و از دو مسیر قابل دسترسی می‌باشد. روستای بیشه بزان و روستای اسلام‌آباد.[8]

منابع
  1. https://moi.ir/fa/%d8%a7%d8%ae%d8%a8%d8%a7%d8%b1/116049%5Bپیوند+مرده%5D
  4. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۹.
  5. «آبشار شوی، ایرانگردی تیشینه».
  6. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳.
  7. «آبشار زیبای شوی در زاگرس، بولتن نیوز».
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.