طیف‌سنجی نوری
در شیمی، طیف‌سنجی نوری یا اسپکتروفتومتری (به انگلیسی: Spectrophotometry)، اندازه‌گیری کمی خواص بازتاب یا انتقال یک ماده به عنوان تابعی از طول موج می‌باشد. در این روش با استفاده از میزان اندازه جذب نور نمونه‌ها، غلظت آن‌ها را تعیین می‌کنند. همچنین از آن می‌توان برای تجزیه و تحلیل نمونه‌های دی‌ان‌ای و آران‌ای استفاده نمود.[1] اسپکتروفتومتری با الکترومغناطیسی نور مرئی، نزدیک-اشعه ماوراء بنفش و نزدیک-مادون قرمز سروکار دارد اما شامل تکنیک‌های اسپکتروسکوپی حل شده زمانی نمی‌باشد.
این شیوه در دستگاه طیف‌سنج نوری یا در اسپکتوفتومتری مریی، جذب یا انتقال ماده می‌تواند به وسیله رنگ مشاهده شده تعیین شود. برای نمونه محلولی که نور را در بالاتر از طیف مریی است و هیچ طول موج مریی را عبور نمی‌دهد به‌طور تئوری به رنگ سیاه است. از سویی دیگر اگر همه طول مرئی را عبور دهد و هیچ نوری را جذب نمی‌کند نمونه محلول به رنگ سفید است. اگر نمونه محلول رنگ قرمز را جذب کند برابر با ۷۰۰ نانومتر به رنگ سبز ظاهر می‌شود چون سبز رنگ مکمل قرمز است. اسپکتوفتومترهای مریی در عمل از منشوری برای خرد کردن طیف معینی از طول موج استفاده می‌کنند (فیلتر امواج نوری دیگر) به همین دلیل شعاع ویژه‌ای از نور از طریق نمونه محلول عبور می‌کند. کوانتومتر دستگاه طیف‌سنجی نشری است که در آنالیز فلزات در ریخته‌گری و متالوژی و صنایع و معادن کاربرد دارد نسل جدید دکتورهای پیشرفته CMOS هستند که توانایی آنالیز غیر فلزات از قبیل کربن و گوگرد و فسفر و … دارد که کیفیت و دقت بسیار بالایی نسبت به دکتورهای قدیمی pt و ccd دارد.
طراحی
دو طبقه بندی اصلی از دستگاه های اسپکتروفتومتری وجود دارد: تک پرتویی و دو پرتویی. اسپکتروفتومتر دو پرتویی، شدت نور بین دو مسیر نور را مقایسه می کند، یکی مسیر حاوی نمونه مرجع (reference sample) و دیگری مسیر حاوی نمونه آزمایش (Test Sample). اسپکتروفتومتر تک پرتویی، شدت نور نسبی پرتو را قبل و بعد از قرار دادن نمونه آزمایش (Test Sample) اندازه گیری می کند. اگرچه مقایسه اندازه گیری های دستگاه های دو پرتویی آسان تر و پایدار تر است، دستگاه های تک پرتوی می توانند دامنه دینامیکی بیشتری داشته باشند و از لحاظ اپتیکی ساده تر و فشرده تر هستند. علاوه بر این، بعضی از ابزارهای تخصصی مانند اسپکتروفتومترهایی که بر روی میکروسکوپها یا تلسکوپها نصب شده اند، به دلیل عملی شدن، تک پرتویی هستند.[2]
منابع
- «با اسپکتروفوتومترآشنا شویم سفری با سرعت نوربین آینه‌ها». ماهنامه مهندسی پزشکی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۸ خداد ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - "Spectrophotometry". Wikipedia. 2019-01-14.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Spectrophotometry». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۰ مه ۲۰۱۰.
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ طیف‌سنجی نوری موجود است. |
| ابزار اندازه‌گیری | |
|---|---|
| روش‌ها | |
| نمونه‌برداری |
|
| کالیبراسیون |
|
| نشریات علمی و مجله‌ها | |
| |
