علیرضا قزوه

علیرضا قَزوه (زاده بهمن ۱۳۴۲ در گرمسار) نویسنده و شاعر ایرانی است. او از جمله شاعران موسوم به «حوزه انقلاب»[1] و «دفاع مقدس» شمرده می‌شود و درون‌مایه اشعار او مذهبی است. اشعار او در قالب شعر سپید و غزل منتشر شده‌است.[2] قزوه در دومین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر در بخش پایداری و انتفاضه برگزیده شده‌است.[3] وی رئیس مرکز تحقیقات فارسی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی نو بود. او با شعر بلند مولا ویلا نداشت به عنوان شاعری منتقد وارد فضای هنر و ادبیات شد.[4]

علیرضا قزوه
علیرضا قزوه
در دیدار شاعران و اهالی فرهنگ و ادب با سید علی خامنه‌ای، خرداد ۱۳۹۶
زادهٔبهمن ۱۳۴۲
گرمسار
ملیتایرانی
نژادایرانی
شهروندیجمهوری اسلامی ایران
محل تحصیلدانشگاه حقوق قضایی قم (کارشناسی) / کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران / مدرک دکتری در رشته زبان فارسی از دانشگاه تاجیکستان
پیشهنویسنده و شاعر
دیناسلام
مذهبشیعه

زندگی

علیرضا قزوه در اول بهمن ماه سال ۱۳۴۲، در گرمسار به دنیا آمد. دوران کودکی و تحصیلات را در همان‌جا گذراند و در سال ۱۳۶۱، دیپلم تجربی گرفت. در سال ۱۳۶۴ وارد دانشگاه حقوق قضایی قم شد و در سال ۱۳۶۹، به دریافت مدرک کارشناسی این رشته نائل آمد. چند سال بعد تحصیلات خود را در رشته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران ادامه داد و در سال ۱۳۷۶ موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد گردید. او در سال ۱۳۹۱ از تاجیکستان، مدرک معادل دکتری خود را در رشته زبان فارسی دریافت کرد. قزوه اولین شعر خود را در سال ۱۳۶۰ سرود و در سال ۱۳۶۳همکاری خود را با مجله امید انقلاب آغاز کرد. شعرهای وی تا کنون به صورت پراکنده در بعضی روزنامه‌ها، مجلات کثیرالانتشار مجموعه شعرهای گرد آوری شده، انتشار یافته‌است. قزوه تا کنون با روزنامه‌های جمهوری اسلامی، اطلاعات، ماهنامه ادبستان، صدا و سیما، حوزه هنری، بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس و… همکاری داشته‌است. وی از سال ۱۳۶۸تا سال۱۳۷۷مسئولیت صفحه «بشنو از نی» روزنامه اطلاعات را عهده‌دار بوده‌است. از سال ۱۳۷۸ همزمان با دوران رایزنی فرهنگی علی موسوی گرمارودی و تحت مدیریت وی وابسته فرهنگی ایران در در تاجیکستان بود. وی از جمله شاعرانی است که در همایش‌های سراسری شعر دفاع مقدس، و شب شعرهای دفاع و مقاومت حضوری فعال داشته‌است.[5] «قزوه» در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲ همزمان با ریاست محمدعلی زم مسئولیت کانون‌های ادبی فرهنگسراهای تهران را بر عهده داشت.[6]

سبک شعر

قزوه از غزلسرایان دهه شصت به‌شمار می‌رود، گرچه آثاری نیز در عرصه شعر نو دارد.[7] از لحاظ محتوی وی از اولین شعرایی است که به سیاه کاریها در دوران جنگ اعتراض می‌کند. در مجموعه «از نخلستان تا خیابان» می‌سرود:

دسته گلها دسته دسته می‌روند از یادها گریه کن ای آسمان در مرگ طوفان‌زادها
سخت گمنامید اما ای شقایق سیرتانکیسه می‌دوزند با نام شما شیادها

«بگذار ملوک/به آرامگاه خانوادگیش بنازد/و هر روز عکس پدر بزرگش را پاک کند/تا همه بدانند/ نجیب‌زادهٔ قاجاری است/و از روی قصد/کوچهٔ شهید صداقت را/کوچهٔ اعتصام السلطنه بنامد/ دیروز در خیابان، زنی را دیدم/که مانتوهای سبک سامورایی را تبلیغ می‌کرد/با آستینهای تنگ/ مخصوص آنان که با تیمّم نماز می‌خوانند/و تاجری سه تیغه را/که به مرد شش میلیون دلاری محل نمی‌گذاشت/هزار تا چاقو می‌ساخت/همه‌اش را احتکار می‌کرد.»[8]

در زمینه شعر جنگ از قزوه در کنار شاعرانی همچون حسین اسرافیلی و پرویز بیگی حبیب آبادی به عنوان چهرهٔ‌های پرکار در این حوزه نام برده می‌شود.[9]

مسئولیت‌ها

جوایز
  • در بیست و چهارمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، اگرچه کتاب برتر معرفی نشد اما قزوه به خاطر کتاب شعر با کاروان نیزه جایزه تشویقی گرفت.[14]
  • «علیرضا قزوه» و «حمیدرضا برقعی» به عنوان «شاعران مردمی ۱۰ سال اخیر» در مراسم پایانی هفتمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر معرفی شدند. در مراسم پایانی جشنواره شعر فجر اعلام شد، در این نظرسنجی محمدرضا شفیعی کدکنی، علی معلم دامغانی، محمدعلی بهمنی و فاضل نظری نیز آرای بالایی داشته‌اند. علیرضا قزوه هنگام دریافت جایزه‌اش گفت، این جایزه را به محمدرضا شفیعی کدکنی اهدا می‌کند.[15]
  • «صبح بنارس» سروده علیرضا قزوه برگزیده یازدهمین دوره جایزه قلم زرین در بخش شعر شد.[16]
  • «صبح بنارس» سروده قزوه در بخش شعر بیست و یکمین جایزه کتاب فصل به عنوان برگزیده انتخاب و معرفی شد. قزوه پس از اعلام این جایزه گفت: «امروز شنیدم کتاب «صبح بنارس» که شعرهای پنج سال آخر من در هند بود و از سوی انتشارات شهرستان ادب منتشر شده بود، جایزه بیست و یکمین دوره «کتاب فصل» را در بخش شعر به خود اختصاص داده‌است. ارزش مادی و معنوی این جایزه را تقدیم می‌کنم به زنده یاد محسن پزشکیان، شاعری که در عین شایستگی هرگز فرصت شناخته شدن نیافت. شاعری از اهل مبارزه و اعتراض که از زندانیان زمان شاه بود و در اوایل انقلاب برای دیدار سید روح‌الله خمینی به قم می‌رفت که در تصادفی با فرزند کوچکش به دیار باقی شتافتند.[17]

آثار[18]
  • از نخلستان تا خیابان ۱۳۸۶
  • - دو رکعت عشق ۱۳۷۷
  • -پرستو در قاف ۱۳۷۴
  • -شبلی و آتش ۱۳۷۵
  • این همه یوسف ۱۳۷۶
  • خورشیدهای گمشده ۱۳۷۶
  • گزیده ادبیات معاصر ۱۳۷۸
  • قدم زدن در کلمات ۱۳۷۹
  • عشق، علیه السلام ۱۳۸۱
  • با کاروان نیزه ۱۳۸۴
  • پشت هر سنگ خداست ۱۳۸۷
  • این همه یوسف ۱۳۸۷
  • من می‌گویم شما بگریید «مرثیهٔ عاشورایی» ۱۳۸۵
  • سوره انگور «گزیده اشعار» ۱۳۸۷

قزوه در سرودن انواع شعر کلاسیک طبع آزمایی کرده، اما دلبستگی و علاقه‌اش به سرودن غزل و دو بیتی از دیگر انواع شعر، بیشتر است و در غزل سرایی، زبان و شیوه خاصی دارد. شعرش پسند خاطر ادب دوستان قرار گرفته‌است و در سرودن شعر نو توانمندی قابل قبولی از خود نشان داده‌است.[19]

بررسی آثار

او از نخستین کسانی است که در سروده‌های پس از جنگ ایران و عراق به وادی حسرت و دلتنگی گام نهاده‌است. بخشی از آثار او جمع‌آوری شعر است که ازآن به عنوان کتابسازی یاد می‌شود.[20]

برخی منابع از تأثیر شاعرانی همچون سید حسن حسینی، قیصر امین‌پور، علی معلم دامغانی و محمدرضا عبدالملکیان در قزوه سخن می‌گویند. برخی آثار او علاوه براین، گرته برداری از آثار کسانی چون براهنی، منشی زاده، فرامرز سلیمانی و شاعران غیرایرانی چون حکمت، ریتسوس، قبانی و تسلیمه است؛[21] برخی منابع او را شاعری متوسط می‌دانند.[22][23][24]

سید حسن حسینی دربارهٔ غزل «رایحه سیب» او می‌نویسد و به تقلیدهای وی از شاعران من جمله خودش اشاره می‌کند.[25][26]

واکنش به حوادث روز

قزوه در واکنش به اتفاقات روز در ایران و جهان نیز اشعاری سروده‌است که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شعری در واکنش به شعر جنجالی گونتر گراس: انتشار شعری از گونتر گراس در انتقاد از عملکرد اسرائیل پیرامون تسلیحات هسته‌ای در یک روزنامه آلمانی بازتاب‌های فراوانی داشت، و قزوه نیز در استقبال از مواضع وی شعری در قالب نو منتشر کرد.[27]

وی همچنین پس از انتشار ترانه نقی توسط شاهین نجفی، نیز شعری دیگر در پاسخ به وی سرود.[28]

وی پیرامون جنبش وال استریت نیز شعری با مطلع: "اینها که ایستاده‌اند در وال استریت/ و داد می‌زنند ۹۹ درصد ما/این‌ها هم از سپاه قدس اند؟!" سروده‌است.[29]

پانویس
  1. محمدکاظم کاظمی (۱ آوریل ۲۰۰۴). «از آینه بی‌رنگ تر، یادی از حسن حسینی». بی‌بی‌سی فارسی.
  2. علیرضا قزوه (وبگاه آوینی)
  3. «برگزیدگان شعر فجر معرفی شدند / دبیرخانه جشنواره دائمی شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۰۸-۰۲-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۵.
  4. داوران بخش شعر جشنواره ضداستکباری طبس معرفی شدند (قزوه، فیض، سیار و داودی) خبرگزاری دانشجو
  5. علیرضا قزوه صدا و سیما
  6. بیگی حبیب آبادی، پرویز، حماسه‌های همیشه، جلد دوم، ۱۳۸۲
  7. با حضور علیرضا قزوه؛ کارگاه شعر شانزدهمین جشنواره جوان سوره در کرمان برگزار شد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
  8. ترابی، ضیاءالدین. «گزارشی از شعر دهه شصت». شعر» بهمن و اسفند ۱۳۷۲ - شماره ۹.
  9. ((«شعر جنگ» و «شعر دفاع مقدس» با چهره هائی چون مهرداد اوستا، امیری فیروز کوهی، قیصر امین‌پور، سلمان هراتی، فاطمه راکعی، سهیل محمودی، علی رضا قزوه، سپیده کاشانی، حمید سبزواری، علی معلم مشخص می‌شود)) رادیو فردا
  10. علیرضا قزوه مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری شد.
  11. قزوه دبیر هنری پنجمین جشنواره شعر انقلاب شد خبرگزاری مهر
  12. برگزیدگان جشنواره شعر فجر؛ حذف یا حمایت؟
  13. جشنواره شعر فجر؛ مشکل شاعران حل می‌شود؟
  14. بی‌بی‌سی فارسی
  15. در مراسم پایانی جشنواره‌ی شعر فجر چه گذشت؟ ایسنا
  16. علیرضا قزوه برگزیده بخش شعر جایزه قلم زرین شد خبرگزاری تسنیم
  17. شاعر پیشگام اما ناشناخته (محسن پزشکیان) تابناک
  18. زندگینامه: علیرضا قزوه (۱۳۴۲-) همشهری
  19. برقعی، ۴۲۰: ۱۳۸۶
  20. رضایی جمکران، احمد (استادیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه قم)، نوستالژی، دلتنگی و حسرت عارفانه در شعر سال‌های نخستین پس از جنگ تحمیلی، کتاب ماه ادبیات، بهمن ۱۳۸۷ - شماره ۱۳۶
  21. بی‌بی‌سی فارسی
  22. تابناک
  24. رادیو فردا
  25. «گزیده شعر جنگ و دفاع مقدس» ، انتخاب و توضیح حسن حسینی، انتشارات سوره مهر، صفحه ۵۵-
  26. گروه فرهنگ و هنر (۷ دی ۱۳۹۲). «جدال تند شاعرانه». وبگاه روزنامه ابتکار. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۳.
  27. «شعر علیرضا قزوه در استقبال از مواضع ضدصهیونیستی [[گونتر گراس]]». عصر ایران. فروردین ۱۳۹۱. تداخل پیوند خارجی و ویکی‌پیوند (کمک)
  28. «پاسخ علیرضا قزوه به شاهین نجفی». مشرق نیوز. ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۱.
  29. «سروده قزوه برای"وال استریت وسپاه قدس"». بولتن نیوز. ۲۳ مهر ۱۳۹۰.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.