فرایند برگشت‌پذیر

فرایند برگشت‌پذیر(به انگلیسی: Reversible process) فرآیندی است که بدون بر جای گذاشتن هیچ اثری روی اطراف می‌تواند معکوس شود. یعنی سیستم و اطراف، هردو، در انتهای فرایند برگشت‌پذیر به حالت‌های اولیه خود بر می‌گردند.[1]

ترمودینامیک
موتور گرمایی کلاسیک کارنو
شاخه‌ها ترمودینامیک مکانیک آماری ترمودینامیک شیمیایی ترمودینامیک کوانتومی ترمودینامیک تعادلی / ترمودینامیک غیرتعادلی
قوانین قانون صفرم ترمودینامیک قانون اول ترمودینامیک قانون دوم ترمودینامیک قانون سوم ترمودینامیک
سامانه‌ها سامانه بسته تک‌افتاده حالت معادله حالت گاز ایده‌آل گاز حقیقی حالت ماده فاز (ماده) تعادل ترمودینامیکی حجم کنترل ابزارآلات فرآیندها فرایند هم‌فشار فرایند هم‌حجم فرایند هم‌دما فرایند بی‌دررو فرایند هم‌آنتروپی فرایند هم‌آنتالپی فرایند شبه‌تعادلی فرایند پلی تروپیک انبساط آزاد فرایند برگشت‌پذیر فرایند برگشت‌ناپذیر (ترمودینامیک) درون-بازگشت‌پذیر چرخه ترمودینامیکی ماشین گرمایی چرخه پمپ حرارتی و خنک‌ساز بازده گرمایی
خواص ترمودینامیکی Note: متغیرهای مزدوج (ترمودینامیک) in italics نمودارهای ترمودینامیکی خواص شدتی و مقداری توابع مسیر کار (ترمودینامیک) گرما تابع حالت دمای ترمودینامیکی / آنتروپی (مقدمه) فشار / Volume پتانسیل شیمیایی / تعداد ذره کیفیت بخار خواص کاهیده
خواص مواد پایگاه داده‌های خواص ظرفیت گرمایی  ${\displaystyle c=}$ ${\displaystyle T}$ ${\displaystyle \partial S}$ ${\displaystyle N}$ ${\displaystyle \partial T}$ ضریب تراکم‌پذیری همدما  ${\displaystyle \beta =-}$ ${\displaystyle 1}$ ${\displaystyle \partial V}$ ${\displaystyle V}$ ${\displaystyle \partial p}$ ضریب انبساط گرمایی  ${\displaystyle \alpha =}$ ${\displaystyle 1}$ ${\displaystyle \partial V}$ ${\displaystyle V}$ ${\displaystyle \partial T}$
معادلات قضیه کارنو قضیه کلازیوس روابط بنیادین قانون گاز آرمانی روابط ماکسول (ترمودینامیک) روابط متقابل اونزاگر معادلات بریجمن جدول معادلات ترمودینامیکی
پتانسیل‌ها انرژی آزاد ترمودینامیکی آنتروپی آزاد انرژی درونی ${\displaystyle U(S,V)}$ آنتالپی ${\displaystyle H(S,p)=U+pV}$ انرژی آزاد هلمولتز ${\displaystyle A(T,V)=U-TS}$ انرژی آزاد گیبس ${\displaystyle G(T,p)=H-TS}$
تاریخچه فرهنگ تاریخچه پیشینه ترمودینامیک دیرینه آنتروپی قوانین گاز ماشین‌های "حرکت دائم" فلسفه فیزیک حرارتی و آماری آنتروپی (پیکان زمان) آنتروپی و زندگی Brownian ratchet شیطانک ماکسول پارادوکس مرگ گرما پارادوکس لوشمیت سینرژتیکس نظریات نظریه کالریک Theory of heat ویس ویوا ("نیروی زنده") معادل مکانیکی گرما توان (فیزیک) نشریات مهم "An Experimental Enquiry Concerning ... Heat" "درمورد تعادل مواد ناهمگن" "Reflections on the Motive Power of Fire" خط سیر زمانی ترمودینامیک ماشین‌های گرمایی هنر آموزش سطح ترمودینامیکی ماکسول انتروپی از جنبه انتشار انرژی
دانشمندان دانیل برنولی لودویگ بولتسمان نیکلا سعدی کارنو بنوآ پل امیل کلاپیرون رودلف کلاوزیوس کنستانتین کاراتئودوری پی‌یر دوهم جوسایا ویلارد گیبس هرمان فون هلمهولتز جیمز ژول جیمز کلرک ماکسول یولیوس روبرت فون مایر لارس اونزاگر ویلیام جان مک‌کورن رانکین جان اسمیتون گئورگ اشتال بنجامین تامسون ویلیام تامسون یوهان دیدریک وان در والس جان جیمز واترستون
سایر هسته‌زایی (شیمی) خودسامانی خودسازمان‌دهی ترتیب و درهم‌ریختگی
کتاب:ترمودینامیک رده:ترمودینامیک

همچنین می‌توان گفت فرایند برگشت‌پذیر بر خلاف فرایند برگشت‌ناپذیر می‌باشد.

خصوصیات فرایند برگشت‌پذیر

در این نوع فرایند آنتروپی ثابت می‌ماند[2] و تغییر انرژی آزاد گیبس دقیقاً برابر با تغییر آنتالپی است زیرا انرژی آزاد گیبس از فرمول زیر تبعیت می‌کند:

${\displaystyle \Delta G=\Delta H-T\Delta S\,}$

که در آن

T دما

G انرژی آزاد گیبس

H آنتالپی
و S آنتروپی است
و چون تغییرات آنتروپی برابر صفر است معادله به صورت زیر در می‌آید:

${\displaystyle \Delta G=\Delta H\,}$

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Reversible process (thermodynamics)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ مه ۲۰۰۸.

1. یونس ای سنجل (۱۳۹۰)، «قانون دوم ترمودینامیک»، ترمودینامیک با نگرش مهندسی، ترجمهٔ بهرام پوستی (ویراست سوم)، تهران: انتشارات متفکران، ص. ۲۵۰، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۹۵۹۸۵-۸-۱
2. فرانک جی بلت (۱۳۸۴)، «سیالات»، فیزیک پایه جلد دوم، ترجمهٔ محمد خرمی، تهران: نشر فاطمی، ص. ۴۶۰، شابک ۹۶۴-۳۱۸-۰۰۱-۸

پیوند به بیرون

• Reversible Logic
• Reversible Computing