لیگ قهرمانان آسیا
لیگ قهرمانان آسیا (به انگلیسی: AFC Champions League)، یک رقابت سالانهٔ فوتبال باشگاهی قاره‌ای است که توسط کنفدراسیون فوتبال آسیا (ای‌اف‌سی) برگزار می‌شود. این رقابت از سال ۱۹۶۷ آغاز گردید و در فصل ۲۰۰۳−۲۰۰۲ با الگوبرداری از لیگ قهرمانان اروپا به عنوان ادامهٔ جام باشگاه‌های آسیا معرفی شد.[1] لیگ قهرمانان آسیا، ۱ تا ۴ تیم برتر هر کشور در این جام حضور دارند (تعداد تیم‌ها بستگی به رتبه‌بندی هر کشور دارد و به فراخور آن می‌تواند افزایش یا کاهش یابد). این رقابت فقط شامل تیم‌های برتر آسیا می‌باشد. این مسابقات مهم‌ترین مسابقات باشگاهی در سطح قاره آسیا است و می‌توان آن را هم‌ارزش با جام لیبرتادورس، لیگ قهرمانان اروپا، لیگ قهرمانان آفریقا، لیگ قهرمانان کونکاکاف و لیگ قهرمانان اقیانوسیه دانست.
 | |
| سال بنیان‌گذاری | ۱۹۶۷ |
|---|---|
| منطقه | آسیا (ای‌اف‌سی(AFC)) |
| شمار تیم‌های حاضر | ۵۲ (مجموع) ۴۰ (مرحله گروهی) |
| مقدماتی برای | جام باشگاه‌های جهان |
| رقابتهای وابسته | ای اف سی کاپ |
| قهرمان کنونی |  اولسان هیوندای(دومین قهرمانی) |
| موفق‌ترین باشگاه |  الهلال عربستان پوهانگ استیلرز(هر کدام ۳ قهرمانی) |
| وبگاه | وبسایت رسمی |
 لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۲۱ | |
در مجموع ۴۰ تیم در مرحله گروهی این رقابت با یکدیگر مسابقه می‌دهند. باشگاه‌هایی از لیگ‌های قدرتمند آسیایی به صورت مستقیم سهمیهٔ حضور در رقابت‌ها را به دست می‌آورند. افزون بر آن، باشگاه‌هایی از لیگ‌های کم‌اعتبارتر هم می‌توانند با برگزاری یک یا دو دیدار پلی‌آف سهمیه حضور در رقابت‌ها را به دست آورند، ضمن اینکه آن‌ها می‌توانند در ای‌اف‌سی کاپ حضور یابند. از سال ۲۰۰۹ به این سو، قهرمان رقابت‌ها نمی‌تواند به صورت مستقیم سهمیهٔ سال بعد رقابت‌ها را به دست آورد. قهرمان لیگ قهرمانان آسیا، سهمیهٔ حضور در جام باشگاه‌های فوتبال جهان را به دست می‌آورد.
تیم‌های کره‌ای با ۱۲ قهرمانی، تیم‌های ژاپنی با ۷ قهرمانی، تیم‌های عربستانی با ۵ قهرمانی و تیم‌های ایرانی با ۳ قهرمانی (استقلال و پاس) بیشترین قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا را داشته‌اند. استقلال پرافتخارترین تیم ایرانی در این رقابت‌ها است که سومین تیم پرافتخار این قاره نیز به‌شمار می‌رود.[2][3]
پیشینه
۲۰۰۲–۱۹۶۷: باشگاهی قهرمانی آسیا
رقابتهای آسیایی با عنوان باشگاهی قهرمانی آسیا در سال ۱۹۶۷ شروع شد. تورنمنتی برای قهرمانان لیگ یا قهرمان اول فوتبال هر کشور آسیایی. باشگاه‌های قدرتمند اسرائیلی ۴ دوره ابتدایی مسابقات را تحت سلطه خود قرار دادند. بعضی وقتها با مواجه نشدن تیم‌های عربی با نمایندگان اسرائیل در سال ۱۹۷۰ توسط باشگاه لبنانی هومنتمن و در سال ۱۹۷۱ توسط باشگاه الشرطه عراق روبه رو شدند. مسابقات در سال ۱۹۷۲ برگزار نشد و بین سال‌های ۱۹۷۲ تا ۱۹۸۵ تعطیل شد و سرانجام با خروج اسرائیل از قاره آسیا مسابقات بعد از ۱۳ سال در سال ۱۹۸۵ از سر گرفته شد. همچنین از سال ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۸ مسابقاتی با عنوان جام باشگاهی آفریقا–آسیا بین قهرمانان جام باشگاه‌های آسیا و لیگ قهرمانان آفریقا برگزار شد. در سال ۱۹۹۰ کنفدراسیون آسیا مسابقاتی تحت عنوان جام برندگان جام آسیا را تأسیس کرد و در سال ۱۹۹۵ سوپر جام آسیا را تأسیس کرد.
۲۰۰۲ به بعد: دوران لیگ قهرمانان آسیا
جام باشگاه‌های آسیا از سال ۲۰۰۲ با نام لیگ قهرمانان آسیا تاکنون ادامه دارد. در سال ۲۰۰۴ کنفدراسیون فوتبال آسیا مسابقاتی با نام ای‌اف‌سی کاپ را تأسیس کرد.
بازی ویدیویی لیگ قهرمانان آسیا
لیگ قهرمانان آسیا برای اولین بار در بازی ویدیویی فوتبال تکاملی حرفه‌ای ۲۰۱۴ قرار گرفت. امتیاز لیگ قهرمانان آسیا هم‌اکنون در اختیار شرکت کونامی و بازی ویدیویی ئی‌فوتبال پی‌ئی‌اس است و هر سال در بازار به فروش می‌رسد.
حمایت مالی از مسابقات
- فرودگاه بین‌المللی ابوظبی
- هواپیمایی امارات
- نیکون
- بانک ملی قطر
- آلیانتس
- تویوتا
- سیکو
- ئی‌فوتبال پی‌ئی‌اس
- لاگاردر
- China Resources Beverage
- Tsingtao Brewery
- Molten Corporation
- Kärcher
شبکه‌های پخش کننده
- بی‌ان اسپورتس
- الکاس
- نیپون تلویژن
- تلویزیون مرکزی چین
- صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران(شبکه سه و شبکه ورزش و شبکه شما)
- فاکس اسپورت استرالیا
- فاکس اسپورت آسه‌آن
- کانال ۷ تایلند
- شبکه ورزش ازبکستان
- جی‌تی‌بی‌سی
- ام‌ان‌سی مدیا
- دی اسپورت
- بی تی‌وی کامبوج
- دی‌ای‌زدان
آمار و ارقام
عملکرد کلی باشگاهی
جدول زیر لیست باشگاه‌ها همراه با تعداد و سال‌های قهرمانی و نایب قهرمانی آن‌ها را در لیگ قهرمانان آسیا و جام باشگاه‌های آسیا نمایش می‌دهد.
۱در سال ۱۹۷۴ اتحادیه فوتبال اسرائیل از کنفدراسیون فوتبال آسیا کنار گذاشته شد و در سال ۱۹۹۴ عضو یوفا شد.
عملکرد کلی شهری
عملکرد کلی کشوری
جدول زیر لیست کشورها در تعداد قهرمانی و نایب قهرمانی باشگاه‌ها در لیگ قهرمانان آسیا و جام باشگاه‌های آسیا را نشان می‌دهد.
جایزه بازی جوانمردانه
آقای گل
گلزنان برتر
| سال | نام | باشگاه | تعداد گل |
|---|---|---|---|
| ۱۹۷۰ | .svg.png.webp){kind=small} غلامحسین مظلومی | استقلال | ۵ |
| ۱۹۹۰ |  صمد مرفاوی | استقلال | ۶ |
| ۲۰۰۲ |  هائو هایدونگ | دالیان هایچانگ | ۹ |
| ۲۰۰۴ | کیم دو-هون | سئونگنام | ۹ |
| ۲۰۰۵ |  محمد کالون | الاتحاد | ۶ |
| ۲۰۰۶ |  مانگو آلوز |  گامبا اوزاکا | ۸ |
| ۲۰۰۷ | موتا | سئونگنام | ۷ |
| ۲۰۰۸ |  نانتاوات تانسوپا | کرانگ تای بانک | ۹ |
| ۲۰۰۹ | لیندرو | گامبا اوزاکا | ۱۰ |
| ۲۰۱۰ | خوزه موتا | سوون سامسونگ | ۹ |
| ۲۰۱۱ | لی دونگ-گوک | چونبوک موتورز | ۹ |
| ۲۰۱۲ | ریکاردو اولیویرا |  الجزیره | ۱۲ |
| ۲۰۱۳ | موریکی | گوانگ ژو اورگراند | ۱۳ |
| ۲۰۱۴ |  آساموا جیان | العین | ۱۲ |
| ۲۰۱۵ | ریکاردو گولرت | گوانگ ژو اورگراند | ۸ |
| ۲۰۱۶ | آدریانو | اف سی سئول | ۱۳ |
| ۲۰۱۷ |  عمر خربین | الهلال | ۱۰ |
| ۲۰۱۸ |  بغداد بونجاح |  السد | ۱۳ |
| ۲۰۱۹ |  بافتیمبی گومیس | الهلال | ۱۱ |
| ۲۰۲۰ |  عبدالرزاق حمدالله | النصر | ۷ |
بهترین بازیکن
بهترین بازیکنان
| سال | بازیکن | باشگاه |
|---|---|---|
| ۱۹۷۰ | غلامحسین مظلومی | استقلال |
| ۱۹۹۰ | عباس سرخاب | استقلال |
| ۲۰۰۲ | تردساک چایمن | پلیس ترو |
| ۲۰۰۷ | یویچیرو ناگای | اوراوا رد دایموندز |
| ۲۰۰۸ | یاسوهیتو اندو | گامبا اوساکا |
| ۲۰۰۹ | نو بیونگ-جون | پوهانگ استیلرز |
| ۲۰۱۰ | .svg.png.webp){kind=small} ساشا اوگننوفسکی | سئونگنام |
| ۲۰۱۱ | لی دونگ-گوک | چونبوک موتورز |
| ۲۰۱۲ | لی کیون-هو | اولسان هیوندای |
| ۲۰۱۳ | موریکی | گوانگ ژو اورگراند |
| ۲۰۱۴ | آنته کوویچ | وسترن سیدنی |
| ۲۰۱۵ | ریکاردو گولار | گوانگ ژو اورگراند |
| ۲۰۱۶ | عمر عبدالرحمان | العین |
| ۲۰۱۷ | یوسوکه کاشیواگی | اوراوا رد دیاموندز |
| ۲۰۱۸ | یوما سوزوکی | کاشیما آنتلرز |
| ۲۰۱۹ | بافتیمبی گومیس |
الهلال |
| ۲۰۲۰ | یون بیت-گارام |
اولسان هیوندای |
دورهٔ جدید
تعداد تیم‌های منتخب هر کشور با توجه به رنکینگ کنفدراسیون فوتبال آسیا برای هر لیگ داخلی و به دست آوردن شرایط لازم ای‌اف‌سی انتخاب شده‌اند.
از لیگ قهرمانان آسیا در سال ۲۰۰۹ رقابت‌ها با شکل جدیدی برگزار شد. تیم‌ها در دو منطقه غرب آسیا و شرق آسیا و در هر منطقه ۱۶ تیم منتخب قرار گرفته‌اند. با توجه به سهمیه بندی، تیم‌های غرب آسیا و شرق آسیا از لیگ قهرمانان آسیا در سال ۲۰۱۴ تا دیدار فینال با یکدیگر رو به رو نخواهند شد. ۱۶ تیم هر منطقه در ۴ گروه ۴ تیمی به‌طور رفت و برگشت به مصاف هم می‌روند، از هر گروه ۲ تیم اول در بازی یک‌هشتم‌نهایی با یکدیگر مسابقه می‌دهند.
دو تیمی که از گروه خود صعود کرده‌اند به شکل زیر با یکدیگر به رقابت می‌پردازند (تیم اول هر گروه مسابقه دور برگشت را میزبانی می‌کند):
- در سمت غرب:
- تیم دوم گروه A با تیم اول گروه C
- تیم دوم گروه C با تیم اول گروه A
- تیم دوم گروه B با تیم اول گروه D
- تیم دوم گروه D با تیم اول گروه B
- و در سمت شرق:
- تیم دوم گروه E با تیم اول گروه G
- تیم دوم گروه G با تیم اول گروه E
- تیم دوم گروه F با تیم اول گروه H
- تیم دوم گروه H با تیم اول گروه F
از لیگ قهرمانان آسیا در سال ۲۰۱۳ مسابقات دور یک‌هشتم نهایی به صورت رفت و برگشت انجام می‌شود.
مسابقات از دور یک‌چهارم نهایی با در نظر گرفتن تقسیمات منطقه‌ای یعنی غرب آسیا و شرق آسیا، با قرعه‌کشی معین خواهد شد، در این قرعه‌کشی امکان بازی دو تیم از یک کشور با یکدیگر در این مرحله وجود دارد.
در مرحلهٔ نیمه نهایی، از مرحلهٔ یک‌چهارم نهایی دو تیم صعودکننده از غرب آسیا با یکدیگر و دو تیم صعودکننده ازشرق آسیا با یکدیگر دیدار خواهند کرد.
و در آخر برندهٔ دیدارهای نیمه نهایی که یک تیم از غرب آسیا و دیگری از شرق آسیا به مرحلهٔ فینال صعود کرده‌اند، در دو دیدار رفت و برگشت مسابقه می‌دهند.
سهمیه بندی
قاره آسیا به دلیل وسعت زیاد و اختلاف مسافت و ساعت و همچنین تغییرات آب و هوایی متفاوت هر منطقه نسبت به هر کشور امکان همگروهی کشورهای شرقی و غربی آسیا تا حد زیادی سخت و طاقت فرسا و همین‌طور شامل هزینه‌های هنگفت می‌شود؛ به همین دلیل کنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم به سهمیه بندی جداگانه برای کشورهای شرقی و غربی برای راحتی و عدم مشکل و همچنین حفظ کیفیت مسابقات در نظر گرفته که سهمیه هر کشور و منطقه به شرح زیر است:
تغییرات زیر آخرین تغییرات اعمالی در لیگ قهرمانان سال ۲۰۲۱ می‌باشد.
شرق آسیا
کشورهای کره‌جنوبی و چین دارای ۳ سهمیهٔ مستقیم و یک سهمیه پلی‌آف، کشور ژاپن دارای ۲ سهمیه مستقیم و ۲ سهمیه پلی‌آف، کشور استرالیا دارای ۲ سهمیهٔ مستقیم و یک سهمیهٔ پلی‌آف، کشور تایلند دارای ۱ سهمیه مستقیم و ۲ سهمیه پلی‌آف و کشور مالزی دارای ۱ سهمیه مستقیم و ۱ سهمیه پلی‌آف هستند. کشورهایی که حائز شرایط حضور در بالاترین سطح مسابقات باشگاهی آسیا باشند (مانند مالزی، ویتنام، سنگاپور و …) و همچنین به رشد فوتبال اهمیت دهند، طبق صلاحدید کارشناسان AFC می‌توانند در مرحله پلی آف ورودی مسابقات تیم داشته باشند؛ گفتنی است که در صورت موفقیت در آن مرحله، به مرحله گروهی راه خواهند یافت.
غرب و مرکز آسیا
کشورهای عربستان سعودی، ایران و قطر دارای ۳ سهمیهٔ مستقیم و ۱ سهمیهٔ غیر مستقیم (پلی‌آف)، کشور امارات دارای ۲ سهمیهٔ مستقیم و ۲ سهمیهٔ غیر مستقیم (پلی‌آف)، کشور ازبکستان دارای ۱ سهمیهٔ مستقیم و ۲ سهمیهٔ غیر مستقیم (پلی‌آف) بوده و کشور عراق ۱ سهمیه مستقیم و ۱ سهمیه غیر مستقیم (پلی‌آف) دارد. البته کشورهای دیگری که امتیاز بالایی از نظر ملی و باشگاهی در سطح آسیا کسب نمایند می‌توانند در مرحله پلی آف صاحب ۱ سهمیه باشند و در صورت موفقیت در آن مرحله به مرحله گروهی برسند. (مانند تاجیکستان، هند، اردن، کویت و بحرین)
البته این تقسیم‌بندی و سهمیه بندی هر ۲ سال یکبار به نسبت عملکرد تیم‌های ملی، باشگاهی و امکانات آن کشور تغییر می‌کند که شرایط فوق آخرین تغییرات اعمال شده می‌باشد.
جستارهای وابسته
منابع
- «AFC Champions League: The drama, the glory.... | AFC». ۲۰۱۷-۰۳-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۳-۰۳.
- «استقلال سومین تیم پرافتخار قاره آسیا/الهلال در صدر و پوهانگ در جایگاه دوم». دریافت‌شده در ۲۳ دسامبر ۲۰۲۰.
- «استقلال همچنان پرافتخارترین تیم ایرانی در آسیا». دریافت‌شده در ۷ اوت ۲۰۱۷.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «AFC Champions League». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۲.
پیوند به بیرون
| آسیا |
|  |
|---|---|---|
| آفریقا |
| |
| آمریکای شمالی, آمریکای مرکزی و حوزه دریای کارائیب |
| |
| آمریکای جنوبی |
| |
| اقیانوسیه |
| |
| اروپا |
| |
جستار وابسته: رقابتهای بین‌المللی باشگاهی فوتبال زنان | ||
| جام باشگاه‌های آسیا |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| لیگ قهرمانان آسیا |
| ||||||||||
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}