محمدجواد مشکور
محمّدجواد مشکور (زاده اسفند ۱۲۹۷ در تهران – درگذشته ۲۵ فروردین ۱۳۷۴ در تهران) استاد دانشگاه، مورخ تاریخ ایران باستان، ادیب و زبان‌شناس ایرانی بود.[1][2][3]
| محمدجواد مشکور | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | اسفند ۱۲۹۷ تهران |
| درگذشت | ۲۵ فروردین۱۳۷۴تهران تهران |
| آرامگاه | قطعه ۸۸ بهشت زهرا، ردیف ۱۴۹ شماره ۷ |
| ملیت | ایرانی |
| شهروندی | ایرانی |
| تحصیلات | دکتری تاریخ اسلام |
| محل تحصیل | پاریس |
| پیشه | مورخ، نویسنده و استاد دانشگاه |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۲۰–۱۳۷۴ |
| شناخته‌شده برای | پژوهش دربارهٔ زبان‌های سامی و تاریخ مذاهب اسلامی |
| کارهای برجسته | استاد دانشگاه، رایزن فرهنگی ایران در سوریه، عضو فرهنگستان زبان و ادبیات عرب دمشق |
| مذهب | شیعه دوازده امامی |
| همسر(ها) | پریرخ امیرارجمند |
| فرزندان | مرجان |
زندگی
محمدجواد مشکور در اواخر اسفند سال ۱۲۹۷ خورشیدی در محله سنگلج تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی خود را در مدرسه‌های ثروت و دارالفنون گذراند. سپس وارد دانشسرای عالی و دانشکده معقول و منقول شد و در سال ۱۳۱۸ موفق به اخذ درجهٔ لیسانس در ادبیات فارسی و ادبیات عرب شد.[4]
وی به تدریس در دبیرستان‌ها پرداخت و چند سالی به خدمت در وزارت دارایی مشغول شد. محمدجواد مشکور چندی نیز نزد دایی‌های خود شریعت سنگلجی و محمدمهدی سنگلجی به تحصیل علم پرداخت. همچنین به تحصیل و تحقیق در زبان‌های باستانی پرداخت و از سال ۱۳۲۷ تا سال ۱۳۳۸ به تدریس تاریخ ایران قدیم و زبان پهلوی در دانشگاه تبریز مشغول بود.[5]
خانواده
محمدجواد مشکور، خواهرزاده محمدحسن شریعت سنگلجی و نیز پدر فرهاد مشکور تهرانی (محمد حسن شریف الدین) بود. فرزندش (فرهاد) یکی از اقطاب سلسلهٔ کمیلیه کبرویه[6] بود که پس از انقلاب ۱۳۵۷ و به حکم دادگاه ویژه روحانیت اعدام شد و خانقاهش نیز توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مصادره شد.[7]
تدریس
مشکور در سال ۱۳۳۲ به پاریس عزیمت کرد و در سال ۱۳۳۶ به اخذ درجهٔ دکتری در تاریخ اسلام نایل آمد. مدت ۶ سال سردبیر مجلهٔ عربی‌زبان الاخاء در تهران بود. در سال ۱۳۴۴ به خدمت تمام وقت دانشسرای عالی درآمد و در کنار آن در دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی و دانشکدهٔ الهیات دانشگاه تهران نیز به تدریس مشغول بود. در سال ۱۳۵۳ به عنوان رایزن فرهنگی ایران عازم سوریه شد و در ضمن به تدریس تاریخ فرق اسلامی به خصوص فرقه‌های شیعه در دانشگاه دمشق پرداخت.[8][9]
درگذشت
مشکور در مهر سال ۱۳۵۸ پس از قریب چهل سال خدمت دانشگاهی بازنشسته شد، ولی همچنان به کار تدریس و تحقیق مشغول بود و سرانجام در ۲۵ فروردین ۱۳۷۴ بر اثر سکته مغزی در تهران درگذشت و در بهشت زهرا در قطعه ۸۸ ویژه هنرمندان و نویسندگان به خاک سپرده شد.[10][11][12]
آثار
- تاریخ اوستا و ادبیات دینی پهلوی، ۱۳۲۵
- تاریخ ایران باستان به روایت ابن عبری، یوسف بنیان (ترجمه)، ۱۳۲۶
- تاریخ مذاهب اسلام یا ترجمه الفرق بین الفرق، ابومنصور عبدالقاهر بغدادی (ترجمه)
- النکت الاعتقادیة (شیخ مفید محمد بن محمد النعمان (ترجمه)، ۱۳۳۳
- تاریخ اورارتو، سنگ نبشته‌های اورارتی در آذربایجان، ۱۳۴۵
- تاریخ اجتماعی ایران در عهد باستان، ۱۳۴۷
- تاریخ تبریز تا پایان قرن نهم هجری، ۱۳۵۲
- نظری به تاریخ آذربایجان و آثار باستانی و جمعیت‌شناسی آن، ۱۳۴۹
- ترجمه تاریخ طبری (قسمت مربوط به ایران) ابوعلی محمد بن محمد بلعمی، ۱۳۳۷
- دستورنامه در صرف و نحو زبان فارسی، ۱۳۳۸
- ایران در عهد باستان، ۱۳۴۳
- منطق‌الطیر عطار (تصحیح)، ۱۳۵۰
- اخبار سلاجقهٔ روم، ۱۳۵۰
- سیر اندیشه‌های دینی در ایران، ۱۳۵۵
- تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام تا قرن چهارم هجری، ۱۳۵۷
- فرهنگ تطبیقی عربی با زبان‌های سامی و ایرانی، ۱۳۵۷
- جغرافیای تاریخی ایران قدیم، ۱۳۷۱
- «فرهنگ فرق اسلامی» ، انتشارات آستان قدس رضوی
- تاریخ ادیان
- تاریخ سیاسی و اجتماعی اشکانیان (پهلویان قدیم) ۱۳۹۵[13][14][15]
منابع
- «زندگینامه: محمد جواد مشکور (۱۲۹۷–۱۳۷۴)». همشهری آنلاین. ۲۰۰۹-۰۴-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- 3015 (۲۰۲۰-۰۴-۱۴). «دربارهٔ محمد جواد مشکور». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- Welle (www.dw.com)، Deutsche. «کاشف آرامگاه ایرانیان سرشناس در برونمرز | DW | 13.04.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- «یادی از دکتر محمدجواد مشکور، کاشف کتیبه سقین‌دل». خبرگزاری برنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- «مشکور حکیم تاریخ است/ مورخ ادیان، فرق و اندیشه ها». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۸-۰۹-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- نور الدین مدرسی چهاردهی، سلسله‌های صوفیه.
- «رازینی قاتلی که به جنایاتش افتخار می‌کند!». gooya.
- «محمدجواد مشکور - دانشنامهٔ اسلامی». wiki.ahlolbait.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- Behnegarsoft.com (۲۰۱۵-۰۴-۱۴). «پژوهش‌هایی که روشنگر راه زبانشناسان و تاریخ‌پژوهان است/کتابشناسی محمدجواد مشکور | ایبنا». خبرگزاری کتاب ایران (IBNA). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- «بزرگداشت مرحوم دکتر محمدجواد مشکور | انجمن آثار و مفاخر فرهنگی». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- Behnegarsoft.com (۲۰۱۸-۰۹-۲۷). «مراسم بزرگداشت محمدجواد مشکور | ایبنا». خبرگزاری کتاب ایران (IBNA). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- «کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد». library.um.ac.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- «محمدجواد مشکور». ensani.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- «زینبیه یا بارگاه حضرت زینب علیهاسلام». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
- «کتابشناسی محمدجواد مشکور به مناسبت سالگرد او». فرهنگ امروز. ۲۰۱۵-۰۴-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به محمدجواد مشکور در ویکی‌گفتاورد موجود است. |