آفتابگردان

گل آفتابگردان یا گل آذریون (عربی‌شدهٔ آذرگون)[1] (نام علمی: Helianthus annuus) نام یک گونه از سردهٔ آفتابگردان است. گل آفتابگردان گیاهی است یک ساله و تا حدود سه متر رشد می‌کند. گل آن درشت و زیبا و به قطر ۳۵ سانتیمتر می‌باشد. در وسط گل قرمز رنگ آن دایره‌ای قهوه‌ای رنگ وجود دارد که تخم‌های آفتابگردان دورادور آن را گرفته‌اند. این گیاه در اکثر نقاط دنیا وجود دارد. از تخم آفتابگردان روغن گرفته می‌شود که اشباع نشده‌است و برای پخت‌وپز مناسب است.

آفتابگردان
دشت آفتابگردان
آرایه‌شناسی
فرمانرو: گیاهان
رده: دولپه‌ای‌ها
راسته: گل مینا
تیره: گل‌ستاره‌ای‌ها
سرده: آفتاب‌گردان
گونه: H. annuus
نام علمی
Helianthus annuus
لینائوس

در ادبیات فارسی

در ادبیات فارسی از واژه آذریون که عربی شدهٔ آذرگون است، برای نام بردن از این گل استفاده شده‌است.

ناصرخسرو می‌سراید:

گر کسی گویدت «بس نیکو جوانی، شادباش!»شادمان گردی و رخ همرنگ آذریون کنی

امیر معزی می‌سراید:

ز آب دیدهٔ خصم تو زعفران رویدکجا ز آذر تیغ تو روید آذریون

ظهیر فاریابی می‌سراید:

هوای طاعت توست آن نسیم جان پرورکه از میانه آذر بروید آذریون

سنایی می‌سراید:

که پنهان کرد جز ایزد به سنگ خاره در آتشکه رویاند همی جز وی ز خاک تیره آذریون

رشید وطواط می‌سراید:

همیشه تا که بود در فراق عاشق رادلی چو آذر و رخساره ای چو آذریون

ملک الشعرای بهار می‌سراید:

گل آذریون رخشنده به شب بر سر شاخمن درو حیران چون در شجر نار، کلیم

سنایی می‌سراید:

که پنهان کرد جز ایزد به سنگ خاره در آتشکه رویاند همی جز وی ز خاک تیره آذریون

مصارف

از دانه گل آفتاب‌گردان برای روغن‌کشی برای تهیه روغن خوراکی استفاده می‌شود.

می‌توان از تخمه‌های آن به عنوان تغذیه استفاده کرد

تصورهای اشتباه

آفتابگردان‌ها و خورشید که به وضوح پشت سر آن‌ها قرار دارد.
  • آفتابگردان‌های گل‌دار خورشید را در آسمان دنبال نمی‌کنند.[2]
  • سر این گیاه‌ها تمام روز روبه یک جهت (معمولاً شرق) باقی می‌ماند.[3]
  • البته در یکی از مرحله‌های اولیه رشد آن‌ها، غنچه‌ها آفتاب را دنبال می‌کنند و قرار گرفتن همهٔ آفتاب‌گردان‌ها در یک جهت در زمان رشد کامل به همین دلیل است.[4]
نمایی نزدیک از گل آفتابگردان در حال رشد

جستارهای وابسته

منابع

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به آفتابگردان در ویکی‌گفتاورد موجود است.
  1. علی‌اکبر دهخدا و دیگران، سرواژهٔ «آذریون»، لغت‌نامهٔ دهخدا (بازیابی در ۱۸ اوت ۲۰۱۳).
  2. Gerard, John (1597). Herball, or Generall Historie of Plantes. London: John Norton. pp. 612–614. Retrieved 2012-08-08. Popular botany book in 17th century England.
  3. "Sunflowers in the blooming stage are not heliotropic anymore. The stem has frozen, typically in an eastward orientation." http://www.flowers-org.com/helianthus-sunflower.html بایگانی‌شده در ۲۳ مه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  4. "When the plant is in the bud stage, it tends to track the movement of the sun across the horizon. Once the flower opens into the radiance of yellow petals, it faces east." National Sunflower Association http://www.sunflowernsa.com/all-about/faq/#11

Wikipedia contributors, "Sunflower," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?oldid=191672478 (accessed February ۱۷، ۲۰۰۸).

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آفتابگردان موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.