اردوان سوم

اَردَوان دوم (اشک هجدهم) هجدهمین شاه شاهنشاهی اشکانی است (۱۲ میلادی - ۳۸/۴۱ میلادی). او پیش از رسیدن به شاهی، فرمانروای ماد آتروپاتن و دست نشانده دولت مرکزی اشکانی بود. نسب او از طرف مادر به اشکانیان می‌رسید. اردوان در سال ۱۲ میلادی تاج و تخت شاهی را از دست بهنام که تا آن زمان شاه ایران بود، به در آورد. پیش از به تخت نشستن اردوان دوم، اوضاع داخلی ایران آشفته بود. اردوان به سامان دادن اوضاع کشور پرداخت و شورش‌هایی را که به وقوع پیوسته بود، سرکوب کرد.

سنگ نگاره روی مرمر خاکستری مربوط به سال ۲۵ یا ۲۶ میلادی، نامه اردوان دوم به اهالی شهر شوش به زبان یونانی ، در این نامه اردوان اظهار می‌کند که مایل است هستیائوس دوباره به عنوان خزانه دار انتخاب شود و پس از سه سال که قاضی‌های سلطنتی او را از کار برکنار کرده بودند، دوباره بر سر کار برگردد. این نامه نشان می دهد که مهردار شاهی هنوز از زمان سلوکیان از زبان یونانی استفاده می‌کرده‌است و نیز نشان می دهد که اردوان در امور داخلی شهر شوش نظر می داده است، اصل سنگ نوشته در موزه لوور است و در سال ۱۹۳۲ یافته شده‌است.[1].
اردوان دوم
𐭍𐭐𐭕𐭓
شاه بزرگ
شاه شاهان
سکه اردوان دوم، ضرب شده در سلوکیه در ۲۷ میلادی
پادشاه ماد آتروپاتن
سلطنت؟؟؟ میلادی – ۱۲ میلادی
پیشینناشناس
جانشینبهنام دوم
پادشاه شاهنشاهی اشکانی
سلطنت۱۲ میلادی – ۳۸/۴۱ میلادی [note 1]
پیشینبهنام یکم (پیشین)
تیرداد سوم (شاه شورشی)
جانشینوردان یکم
زاده۳۰/۲۵ پ.م
داهه
درگذشته۳۸/۴۱ میلادی
فرزند(ان)آرشاک یکم ارمنستان
ارد یکم ارمنستان
وردان یکم
اردوان
گودرز دوم (فرزند خوانده)
دودمانخاندان اشکانی
پدرشاهزاده ناشناس داهه
مادردختر ناشناس فرهاد چهارم
دین و مذهبآیین زرتشت

سالشمار

رسیدن به شاهی

بزرگان ایران از بهنام یکم که از سال ۷ یا ۸ میلادی شاه ایران بود، ناراضی بودند. بهنام به خاطر اقامت در روم تربیتی رومی داشت و از عهدهٔ کارها آنچنان که انتظار می‌رفت، برنمی آمد. در سال ۱۲ میلادی بزرگان کشور اردوان دوم را به شاهی برگزیدند و وی با برانداختن بهنام بر تخت شاهی نشست. بهنام به ارمنستان رفت و آنجا را تصرف کرد، ولی اردوان او را از آنجا راند. بهنام سپس به سوریه فرار کرد و تحت حمایت رومیان قرار گرفت.

نبرد با رومیان و برکنار شدن از شاهی

رومیان از اتفاقات پیش آمده در ایران سود بردند و بر خلاف پیمانی که با ایران بر سر مسائل ارمنستان داشتند، شخصی به نام آرتاکسیس را به شاهی ارمنستان منصوب کردند. اردوان دوم از این کار رنجیده‌خاطر گشت و نامه‌ای توهین‌آمیز به تیبریوس قیصر روم نوشت و سپس ارشک پسر خود را بر تخت شاهی ارمنستان نشاند. تیبریوس از این اقدام خشمگین شد و یکی از پسران فرهاد چهارم را که در نزد او بود، به سوریه روانه کرد تا جنگ خانگی در ایران به راه اندازد. تیبریوس همچنین مردمان شمالی از جمله گرجیان را به حمله به ارمنستان تحریک کرد. این مهاجمان ارشک را به قتل رساندند و به این ترتیب اردوان با آنان و رومیان وارد جنگ شد و شکست خورد. این شکست و رویدادهای دیگری که در آن زمان اتفاق افتاد، موجب شد که او را از سلطنت برکنار کنند و شخصی به نام تیرداد را به جای او به تخت بنشانند.

رسیدن دوباره به شاهی

پس از این که اردوان دوم از شاهی برکنار شد، از پای ننشست و به گرگان رفت. وی در آنجا پیروان زیادی یافت و با همراهی آنان به تیسفون برگشت و دوباره به تخت نشست. این نبردهای خانگی و آشفتگی‌های داخل ایران این فرصت را به رومیان داد تا تلاش برای گرفتن ارمنستان از ایران را از سر بگیرند. رومیان با شتاب فراوان علاقه‌مندی خود را برای آشتی با دولت اشکانی و مذاکره بر سر مسئلهٔ ارمنستان اعلام کردند. اردوان از آنجایی که نبرد با رومیان را صلاح نمی‌دید، پذیرفت که از ارمنستان چشم بپوشد و دیگر این سرزمین زیر نفوذ و فرمانروایی ایران نباشد. این کار او بزرگان کشور را دوباره آزرده خاطر کرد و او که شاهی را با سختی‌های بسیار دوباره به دست آورده بود، یک بار دیگر توسط آن‌ها برکنار شد. اندکی پس از این، اردوان دوم برای سومین بار بر تخت شاهی ایران نشست و در سال چهل میلادی درگذشت. پس از مرگ او نبرد خانگی با شدت بیشتری ادامه یافت و در زمان کوتاهی سه شاه بر تخت نشستند و این وضع تا زمان به شاهی رسیدن بلاش یکم ادامه داشت.

یادداشت
  1. سلطنتش را در ۳۵ میلادی از دست داد و سپس آن را پس گرفت.

منابع
  1. «Dalle portant une inscription grecque : lettre du roi parthe Artaban III aux Susiens». موزه لوور. ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۶ شهریور ۱۳۹۱. کاراکتر line feed character در |عنوان= در موقعیت 50 (کمک)
  2. CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ اردوان سوم موجود است.
  • خدادادیان، اردشیر، اشکانیان، منصور، ۱۳۸۰

}}

اردوان سوم
درگذشتهٔ: ۴۱/۳۸ میلادی
عنوان سلطنتی
پیشین:
بهنام یکم		 شاهنشاه ایران‌
۱۲ - ۴۱/۳۸ میلادی		 پسین:
وردان یکم


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.