بلوچ‌های دور از وطن

بلوچ‌های دور از وطن (بلوچی: جلا وطن‎) به آن دسته از مردم بلوچ اطلاق می‌شود که از سرزمین و وطن اصلی خود یعنی بلوچستان شامل ایالت بلوچستان در غرب پاکستان، جنوب و جنوب شرق ایران و جنوب غرب افغانستان بنابر دلایل مختلف مجبور به مهاجرت به سایر نقاط خارج از این محدوده شده اند.

بلوچ
کل جمعیت
(تخمین زده شده) ۲۵ تا ۳۰ میلیون
مناطق با جمعیت چشمگیر
استان پنجاب  پاکستان۱۲٬۰۰۰٬۰۰۰ (۲۰۱۷)[1]
 استان سند۱۴٬۳۵۰٬۰۰۰[2]
 عمان۵۱۳٬۰۰۰ (۲۰۱۸)[3][4][5]
 امارات متحده عربی۴۶۸٬۰۰۰[6][7]
 هند۱٬۰۰۰٬۰۰۰[8]
 قطر۵۴٬۰۰۰[9]
 ترکمنستان۵۰٬۰۰۰[10][11][12]
 کویت۲۰٬۰۰۰ (۱۹۹۳)[13]
 عربستان سعودی۱۶٬۰۰۰[14]
 بحرین۴۲٬۰۰۰[15]
 سومالی۹٬۲۰۰[16]
زبان‌ها
بلوچی
جزئی: براهویی، جدگالی ، پشتو ، فارسی ، اردو ، عربی ، سرائیکی ، پنجابی ، سواحیلی
قومیت‌های وابسته
فارس ، سندی ، پنجابی ، عرب ، هندی ، ترکمن

سرزمینی که توسط بلوچ ها از آن تحت عنوان وطن مادری یاد می شود شامل ایالت بلوچستان پاکستان که منطقه وسیعی از خاک کشور پاکستان را شامل می شود و با در بر گرفتن حدود ۴۴٪ از خاک پاکستان از آن به عنوان بزرگترین ایالت این کشور یاد می شود ، همچنین مناطقی در جنوب و جنوب شرق ایران شامل استان سیستان و بلوچستان که از لحاظ وسعت دومین استان پهناور ایران به حساب می آید و قسمت هایی از مناطق شرقی و جنوب شرقی استان کرمان و مناطقی در شرق استان هرمزگان است و شمال این منطقه نیز مناطق جنوب غربی افغانستان ؛ مشخصا ولایت نیمروز و بخش هایی از جنوب خراسان جنوبی را در بر می گیرد.

آمار دقیقی از کل جمعیت این گروه از بلوچ ها که بتوان به آن استناد کرد موجود نیست اما می توان تخمین زد که جمعیت آنها برابر و یا حتی شاید بیش از جمعیت بلوچ های خطه بلوچستان باشد. از مناطق خارج از بلوچستان که در آن جمعیت قابل توجهی از بلوچ ها به آن مهاجرت کرده و سکنی گزیده اند می توان به دو ایالت پنجاب و سند در کشور پاکستان ، کشور هند و همچنین کشور عمان و به‌طور کلی مجموعه کشور های حوزه خلیج فارس مانند امارات ، قطر ، بحرین ، کویت و عربستان سعودی اشاره کرد.

از دیگر مناطقی که جمعیت قابل توجهی از بلوچ ها در آن ساکن اند می توان به بلوچ های خراسان و همچنین بلوچ های ساکن استان گلستان در شمال ایران و بلوچ های ساکن استان فارس اشاره نمود. جمعیت شایان ذکری از بلوچ ها نیز در حوالی مرو در ترکمنستان در آسیای مرکزی و کشور سومالی و تانزانیا در شرق قاره آفریقا ساکن اند.

بلوچ های پنجاب

بلوچ های ایالت پنجاب کشور پاکستان درصد قابل توجهی از جمعیت این ایالت و همچنین کل جمعیت بلوچ های جهان را تشکیل می دهند.جمعیت افراد بلوچ ساکن در این ایالت حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون نفر تخمین زده می شود.[17]

بلوچ های قسمت های جنوبی پنجاب که با ایالت بلوچستان همجوار اند بعضا به زبان سرائیکی نیز سخن می گویند.[18][19] در رابطه با سابقه حضور بلوچ ها در این ایالت طبق تحقیقات پروفسور اختر بلوچ از اساتید دانشگاه کراچی جمعیت بزرگی از بلوچ ها طی رخداد عصر یخبندان کوچک به اجبار از بلوچستان به سمت سرزمین های شرقی و شمال شرقی این خطه مانند پنجاب و سند کوچیده اند.عصر یخبندان کوچک نامیست که به یک دوره زمانی که قسمت هایی از کره زمین شاهد تغییرات گسترده آب و هوایی بوده است و از قرن شانزده تا نوزده میلادی و یا حدود چهارده تا نوزده میلادی ادامه داشته است اطلاق می شود. [20][21][22][23][24][25][26][27]

افراد سرشناس

بلوچ های سند

بلوچ های سند همچنین شناخته شده تحت عنوان سندی-بلوچ (سندی: سنڌي ٻروچ‎ ، بلوچی: سندھی بلۏچ‎ ، اردو: سندھی بلوچ) نامیست که به مردم بلوچ ساکن ایالت سند پاکستان اطلاق می شود.[28]

جمعیت این گروه از بلوچ ها را حدود ۳۰٪ از کل جمعیت ایالت سند برآورد می کنند.[29] طبق تحقیقات پروفسور اختر بلوچ از اساتید دانشگاه کراچی جمعیت عظیمی از بلوچ ها طی رخداد عصر یخبندان کوچک به دلیل پایین بودن بیش از حد دمای هوا و مشکلات پیش آمده ناشی از آن در این دوران به اجبار از بلوچستان به سمت سرزمین های شرقی و شمال شرقی این خطه مانند پنجاب و سند کوچیده اند. [20][21][22] [23] [24][25][26]

شایان ذکر است برای مدت ها در سند پادشاهی مستقلی تحت عنوان سلطنت تالپور برقرار بوده است و افرادی از خاندان تالپور که از مشهور ترین خاندان ها و اقوام بلوچ ساکن سند هستند به عنوان پادشاه بر این سامان حکومت می کردند.

افراد سرشناس

بلوچ های عمان

بلوچ ها یا بلوش درصد بزرگی از بومیان عمان را تشکیل می دهند و پس از اعراب عمان دومین گروه قومی بزرگ این کشور بحساب می آیند.در طول قرون اخیر همیشه بخش اعظمی از سپاه و نیرو های نظامی عمان را بلوچ ها تشکیل می داده اند.

با توجه به سابقه بسیار طولانی حضور بلوچ ها در سلطنت عمان بلوچ های ساکن عمان از گروه های قومی شاخص و به رسمیت شناخته شده ی بومی این کشور به شمار می روند.طبق پژوهش ها ۳ طبقه بندی بزرگ جمعیت بومی عمان شامل نژاد عرب ، بلوچ و آفریقایی میباشند که به زبانهای عربی ، بلوچی و سواحیلی صحبت میکنند.

تاریخچه روابط بلوچستان و عمان

در دوران اوج قدرت خاندان های سلطنتی آل سعید و آل یعرب در عمان سرزمین های بسیاری در غرب آسیا و شرق آفریقا تحت سیطره حکومت عمان قرار داشتند. تا جایی که در آسیا مرز های عمان قسمت هایی از جنوب بلوچستان و مشخصا بخشی از نوار ساحلی مکران را در بر می گرفت.روابط بلوچ ها با عمان به چند قرن اخیر محدود نمی شود و شواهد تاریخی بسیاری مبنی بر وجود ارتباطات عمیق بین بلوچستان و عمان یافت شده است.به‌طور مثال ظروف سرامیکی یافت شده در مناطق رأس الجنز ورأس الحد عمان در سال ۱۹۸۱ که بر روی آن نوشته هایی با سیستم نوشتاری هاراپا حک شده بود حاکی از کهن بودن رابطه جوامع بلوچ با مردم عمان است.

سیستم نوشتاری هاراپا مربوط به مردمان تمدن دره سند است.طبق شواهد و آثار یافت شده در نقاط بسیاری از بلوچستان در ایران و پاکستان می توان دریافت که تمدن دره سند بخش بزرگی از بلوچستان را در بر می گرفته است.

گروهی از مورخان بر این باوراند که بلوچ ها در اوان ظهور اسلام در حدود ۱۴۰۰ سال پیش به عمان مهاجرت کرده اند.همچنین جهانگردان اروپایی که طی قرون ۱۶ و ۱۷ میلادی از عمان بازدید کرده اند به حضور برخی از اقوام و جوامع بلوچ که معتقد بوده اند از قرن ها قبل در عمان ساکن اند در آن زمان اشاره کرده‌اند.

علیرغم روابط اجتماعی عمیق بین جوامع بلوچستان و عمان تا چند قرن پیش و تا پیش از به قدرت رسیدن خاندان های آل یعرب و آل بوسعید هیچ گونه رابطه سیاسی بین دو جامعه وجود نداشته است. آل یعرب بین سال های ۱۶۲۴ تا ۱۷۴۴ و آل بوسعید از ۱۷۴۴ تا کنون بر عمان حکومت کرده‌اند.

با روی کار آمدن آل یعرب ، عمان نیروی دریایی قدرتمندی تشکیل‌داد که توانستند پرتغالی ها را از عمان ، شبه جزیره هند و شرق آفریقا شکست دهند و بیرون برانند.پادشاهی عمان در مدت حکومت خاندان آل یعرب به حکومتی بدل شد که مرز های آن در شرق تا کرانه های رود گنگ در هند امتداد یافته بود و جنوب بلوچستان نیز به عنوان مرکز تجاری و سیاسی این حکومت بدل شده بود.در نتیجه روابط سیاسی که بلوچ ها را به عمان وصل می کرد جمعیت بزرگی از بلوچ ها در این دوران به نیروهای نظامی سلطنت عمان پیوستند. از سربازان بلوچ برای محافظت از بندرگاه ها و شهر های عمان استفاده می شد.بلوچ ها همچنین نقش بسزایی در برپایی حکومت عمان در شرق آفریقا در عهد سلطنت سیف بن سلطان داشتند.

گشایش شهر ممباسا توسط فرمانده ارتش عمان «الجمادر شهداد بلوچ» اتفاق افتاد و همانطور که از نامش پیداست او از زمره افسرانی از ارتش عمان بود که اصالتی بلوچ داشت.سیف الدین بن سلطان نیز برای تقدیر از تلاش های الجمادر دادشاه ، او را به فرمانروایی شهر مومباسا گماشت.

در بدو حکمرانی خاندان آل سعید ، احمد بن سعید البوسعیدی با شورش های داخلی بسیاری رو به رو شد از جمله درگیری با «محمد بن سلیمان آل یعرب» ؛ سید احمد نیز با درخواست کمک از فرمانروایان بلوچستان و سند توانست اغتشاشات داخلی را دفع کند. در سال ۱۷۷۲ فرمانروای بلوچستان میر نصیر اول ، شهر ساحلی مکران ، گوادر ، را به سلطان بن احمد بن سعید ، سلطان عمان ، هدیه کرد.بنابراین از این پس گوادر به بخشی از سلطنت عمان بدل شد و در همان سال «سیف بن علی» نیز به عنوان والی گوادر منصوب شد.«سیف بن علی» نیز بنای قلعه ای بزرگ را در این شهر نهاد و در نتیجه این اتفاقات نفوذ عمان در بلوچستان بیش از پیش افزایش یافت.

جهانگردان اروپایی که از عمان در طول سلطنت «سید سعید بن سلطان» بازدید کرده اند اشاره کرده اند که در طول این دوران بخش بزرگی از نیرو های نظامی عمان را بلوچ ها تشکیل میداده اند.جمعیت بلوچ های شهر مسقط در این زمان حدود ۲۰۰۰ نفر ذکر شده است.

سعید بن سلطان بن احمد بیش از هر پادشاه دیگری در تاریخ عمان به سربازان بلوچ برای تحکیم قدرت خود و همچنین دفع شورش های داخلی متکی بوده است. بنابراین او «دورا بن جمعه البلوشی» را به عنوان والی شهر مسقط و «اسماعیل البلوشی» را به عنوان فرمانده ی قلعه‌ سمائل گماشت.پس از درگذشت سعید بن سلطان در ۱۸۵۶ سلطنت عمان شروع به تجزیه شدن کرد.انقلاب ها و شورش ها بر روابط بین بلوچستان و عمان تاثیر بسزایی گذاشت و در نتیجه آن نفوذ عمان در بلوچستان کاهش یافت.

افراد شناخته شده

بلوچ های امارات متحده عربی

مردم بلوچ ساکن کشور های حوزه خلیج فارس و خصوصا بلوچ های ساکن امارات متحده عربی و عمان از بزرگترین جوامع بلوچ های خارج از بلوچستان هستند.[30]

بلوچ های ساکن امارات یکی از قدیمی ترین گروه های قومی مهاجر این کشور به شمار می آیند.[31] طبق آمار جمعیت بلوچ های ساکن امارات در سال ۲۰۰۶ حدود ۱۰۰٬۰۰۰ نفر برآورد می شد اما تا سال ۲۰۱۴ جمعیت بلوچ های امارات رشد چشمگیری داشته است و هم اکنون طبق آخرین آمار ارائه شده در سال ۲۰۱۴ جمعیت آنها حدود ۵/۰۸٪ از کل جمعیت امارات [32] و بالغ بر ۴۶۸٬۰۰۰ نفر برآورد می شود.[6] سابقه حضور بسیاری از بلوچ های ساکن در مناطق امیر نشین امارات به پیش از شکل گیری رسمی دو کشور پاکستان و امارات باز می گردد.[33] بنابراین تعداد زیادی از بلوچ ها که پیش از سال ۱۹۲۵ در این منطقه حضور داشته اند طبق قوانین اعطای حقوق شهروندی امارات مصوبه ۱۹۷۲ هم اکنون شهروند رسمی این کشور به حساب می آیند.[34]

بلوچ ها حضور فعال و قابل توجهی در عرصه های مختلف سیاسی ، نظامی و امور کشوری در جامعه امارات داشته و بعضا در پست های حساس اداری ، نظامی و سیاسی این کشور به کار گرفته شده اند. به‌طور مثال جمعیت شایان ذکری از نیرو های نظامی امارات متحده عربی را بلوچ ها تشکیل می دهند.[35]

همچنین در ۱۱ فوریه ۲۰۱۶ سارة یوسف الأمیری طی حکمی توسط محمد بن راشد آل مکتوم حاکم دبی و نخست‌ وزیر امارات به عنوان یکی از ۹ وزیر زن کابینه دولت امارات و به عنوان وزیر علوم پیشرفته امارات انتخاب شد.ساره امیری اصالتا بلوچ بوده و متعلق به منطقه لاشار است که هم اکنون در بلوچستان ایران واقع شده است.

ساره امیری علاوه بر پست وزیر علوم پیشرفته این کشور، ریاست تیم پروژه اکتشاف مریخ امارات و رییس شورای دانشمندان این کشور را نیز بر عهده دارد. شورای دانشمندان امارات در سال ۲۰۱۶ تاسیس شده است.[36][37]

از مجامع ادبی فعال زبان بلوچی در امارات متحده عربی می توان به مجمع ادبی «بلۏچی لبزانکی سرچمگ» اشاره کرد.[30]

بلوچ ها غالبا در امارات متحده عربی نیز همچون سایر کشور های عربی با نام فامیلی عمومی البلوشی شناخته می شوند.

افراد شناخته شده

بلوچ های کویت

افراد شناخته شده

بلوچ های تانزانیا

افراد شناخته شده

بلوچ‌های ایالات متحده

جستارهای وابسته

پانویس
  1. Ethnic Groustan), CIA World Factbook
  2. sindh province
  3. Joshua Project (2006-10-28). "Baloch, Southern of Oman Ethnic People Profile". Joshuaproject.net. Retrieved 2012-08-01.
  4. Languages of Oman, Ethnologue.com. Retrieved December 5, 2009.
  5. Oman, CIA World Factbook. Retrieved December 5, 2009.
  6. "Balochi, Southern". Ethnologue. Retrieved 18 May 2015.
  7. Languages of United Arab Emirates, Ethnologue.com (retrieved 5 December 2009)
  8. http://www.joshuaproject.net/people-profile.php?peo3=11684&rog3=IN
  9. https://joshuaproject.net/people_groups/15034/QA
  10. KOKAISLOVÁ, Pavla, KOKAISL Petr. Ethnic Identity of The Baloch People. Central Asia and The Caucasus. Journal of Social and Political Studies. Volume 13, Issue 3, 2012, p. 45-55., ISSN 1404-6091
  11. MOSHKALO, Vyacheslav V. 2000: "Language and Culture of the Baloch in Turkmenistan بایگانی‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine". In: Carina JAHANI (ed.): Language in Society – Eight Sociolinguistic Essays on Balochi [Studia Iranica Upsaliensia 3]. Uppsala: Uppsala University, pp. 97–103
  12. Languages of Turkmenistan, Ethnologue.com
  13. People in Kuwait, Ethnologue.com. Retrieved June 7, 2006.
  14. who are the baloch people
  15. https://www.peoplegroups.org/Explore/GroupDetails.aspx?peid=50104%5Bپیوند+مرده%5D
  16. baloch, southern in Somalia.
  17. https://en.m.wikipedia.org/wiki/Baloch_of_Punjab
  18. Schiffman, Harold. Language Policy and Language Conflict in Afghanistan and Its Neighbors: The Changing Politics of Language Choice. BRILL. p. 332. ISBN 9789004201453.
  19. Anatol Lieven (28 April 2011). Pakistan: A Hard Country: A Hard Country. Penguin Books Limited. pp. 340–. ISBN 978-0-14-196929-9. line feed character in |publisher= at position 9 (help)
  20. Mann, Michael (2003). "Little Ice Age". In Michael C MacCracken and John S Perry. Encyclopedia of Global Environmental Change, Volume 1, The Earth System: Physical and Chemical Dimensions of Global Environmental Change (PDF). John Wiley & Sons. Archived from the original (PDF) on 24 January 2013. Retrieved 17 November 2012.
  21. Lamb, HH (1972). "The cold Little Ice Age climate of about 1550 to 1800". Climate: present, past and future. London: Methuen. p. 107. ISBN 0-416-11530-6. (noted in Grove 2004:4).
  22. "Earth observatory Glossary L-N". NASA Goddard Space Flight Center, Green Belt MD: NASA. Retrieved 17 July 2015.
  23. Miller et al. 2012. "Abrupt onset of the Little Ice Age triggered by volcanism and sustained by sea-ice/ocean feedbacks" Geophysical Research Letters 39, 31 January: abstract (formerly on AGU website) (accessed via wayback machine 11 July 2015); see press release on AGU website (accessed 11 July 2015).
  24. Grove, J.M., Little Ice Ages: Ancient and Modern, Routledge, London (2 volumes) 2004.
  25. Matthews, J.A. and Briffa, K.R., "The 'Little Ice Age': re-evaluation of an evolving concept", Geogr. Ann., 87, A (1), pp. 17–36 (2005). Retrieved 17 July 2015.
  26. "1.4.3 Solar Variability and the Total Solar Irradiance - AR4 WGI Chapter 1: Historical Overview of Climate Change Science". Ipcc.ch. Retrieved 24 June 2013.
  27. From Zardaris to Makranis: How the Baloch came to Sindh
  28. sindh"https://en.m.wikipedia.org/wiki/Baloch_of_Sindh title=Baloch_of_Sindh#/editor/1
  29. Rahimdad Khan Molai Shedai; Janet ul Sindh; 3rd edition, 1993; Sindhi Adbi Board, Jamshoro; page no: 2.
  30. Etheredge, Laura (2011). Persian Gulf States: Kuwait, Qatar, Bahrain, Oman, and the United Arab Emirates. The Rosen Publishing Group. p. 66. ISBN 9781615303274.
  31. "Information desk for Pak Baloch community". Khaleej Times. 2 July 2012. Retrieved 18 May 2015.
  32. https://en.m.wikipedia.org/wiki/Baloch_people_in_the_United_Arab_Emirates
  33. "Bidoon celebrate UAE National Day as Emiratis". The National. 24 November 2013. Archived from the original on November 26, 2013. Retrieved 10 June 2015.
  34. "UAE Citizenship and Passport Law of Year 1972, Article 17". Archived from the original on 5 اوت 2018. Retrieved 2018-01 23. Check date values in: |accessdate= (help)
  35. Jahani, Carina (2003). The Baloch and their neighbours: ethnic and linguistic contact in Balochistan in historical and modern times. Reichert. ISBN 9783895003660.
  36. محمد بن راشد يعين سارة أميري رئيسة لمجلس علماء الإمارات، أخبار الآن، 11 فبراير2016 . بایگانی‌شده در ۲۰۱۶-۰۸-۲۷ توسط Wayback Machine
  37. تعرف على سارة الأميري.. فتاة تقود الإمارات إلى كوكب المريخ بمسبار 2020، جيل الثورة، 11 فبراير2016 . بایگانی‌شده در ۲۰۱۶-۰۸-۲۶ توسط Wayback Machine
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.