زبان پنجابی

زبان پنجابی (به الفبای گورمکهی:ਪੰਜਾਬੀ) یک زبان هندوآریایی است که مردم پنجابی در هند، پاکستان و بیشتر سیکهای پراکنده در دنیا به آن سخن می‌گویند. این زبان متعلق به زیرگروه هند و ایرانی از خانواده زبان‌های هند و اروپایی است که پیوند نزدیکی با زبان‌های پوتوری و رومنی دارد. پنجابی زبانی نواخت‌بر است که این ویژگی برای یک زبان هند و اروپایی غیرعادی است. ۶۰ درصد واژگان زبان پنجابی از زبان پارسی گرفته شده است.[3]

زبان پنجابی
ਪੰਜਾਬੀ, پن٘جابی
'Punjabi' written in Shahmukhi used در پنجاب، پاکستان (بالا) و الفبای گرمکهی used در پنجاب (هند) (پایین) scripts
بیان
  • الگو:IPA-pa
  • English: ‎/pʌnˈdʒɑːbi/‎
زبان بومی درهند، پاکستان
منطقهمنطقه پنجاب
قومیتپنجابی‌ها
شمار گویشوران
۱۳۰ میلیون  (2011–2015)
گونه‌های معیار
Majhi, Malwai, Doabi and Puadhi
گویش‌ها
Punjabi dialects
وضعیت رسمی
زبان رسمی در
کدهای زبان
ایزو ۱–۶۳۹pa
ایزو ۲–۶۳۹pan
ایزو ۳–۶۳۹Either:
pan – Panjabi
pnb – Western Panjabi
گلاتولوگpanj1256  (Eastern Panjabi)[1]
west2386  (Western Panjabi)[2]
زبان‌شناسی59-AAF-e
Areas of the Indian Subcontinent where Punjabi is natively spoken

ویژگی‌ها

پنجابی بسیار نزدیک به زبان هندی و در نتیجه به زبان اردو است و هر دو تاثیر فراوانی از زبان پارسی گرفته اند. زبان پنجابی با آنکه نوشتاری نیست اما مهمترین زبان پاکستان به‌شمار می‌رود. زبان نوشتاری در این کشور، اردو است.[4] پنجابی را به دو زبان «پنجابی شرقی»، که به طور مختصر پنجابی نامیده می‌شود، و پنجابی غربی تقسیم می‌کنند.

دبیره

در هند این زبان با الفبای ویژه‌ای مشتق از خط دوانگاری به نام گورمکهی (به معنی دهان گورو یا دهان مرشد) نوشته می‌شود. پنجابی زبان سیک‌ها نیز می‌باشد.[4] در استان پنجاب پاکستان برای نگارش این زبان از خط شاه‌مکهی (به معنی از دهان شاهان) استفاده می‌شود که نسخه‌ای تغییر یافته از خط ایرانی نستعلیق است.

لهجه‌ها و توزیع جغرافیایی

پنجابی که یکی از زبان‌های پرگویشور جهان به‌شمار می‌آید، زبان رسمی ایالت هندی پنجاب و از زبان‌های رایج چندیگر مرکز این ایالت است. پنجابی همچنین دومین زبان رسمی دهلی و هریانا است. این زبان در نواحی مجاور از قبیل کشمیر (معروف به دوگری) و هیماچال پرادش نیز گویشور دارد. پنجابی به عنوان یک زبان اصلی در استان پنجاب پاکستان (و در بسیاری از جاهای پاکستان) صحبت می‌شود با این وجود، پنجابی در این استان، زبانی رسمی نیست و نخبگان زبان‌های اردو و انگلیسی را ترجیح می‌دهند.

گویشوران

گویشوران زبان پنجابی بیشتر در کشورهای پاکستان (۸۰ میلیون نفر)، هند (۳۰ میلیون نفر)، بریتانیا، ایالات متحده، کانادا، برمه، فیلیپین و شهر دوبی زندگی می‌کنند.

در پاکستان
گزارش آماری از گویشوران پنجابی در پاکستان
سالجمعیت پاکستاندرصد از کل جمعیتگویشوران پنجابی
۱۹۵۱۳۳٬۷۴۰٬۱۶۷۵۷٫۰۸٪۲۲٬۶۳۲٬۹۰۵
۱۹۶۱۴۲٬۸۸۰٬۳۷۸۵۶٫۳۹٪۲۸٬۴۶۸٬۲۸۲
۱۹۷۲۶۵٬۳۰۹٬۳۴۰۵۶٫۱۱٪۴۳٬۱۷۶٬۰۰۴
۱۹۸۱۸۴٬۲۵۳٬۶۴۴۴۸٫۱۷٪۴۰٬۵۸۴٬۹۸۰
۱۹۹۸۱۳۲٬۳۵۲٬۲۷۹۴۴٫۱۵٪۵۸٬۴۳۳٬۴۳۱

در هندوستان و سایر نقاط جهان
گزارش آماری جمعیت گویشوران بومی پنجابی در هندوستان
سالجمعیت هند گویشوران پنجابی هنددرصد جمعیتی
۱۹۷۱۵۴۸٬۱۵۹٬۶۵۲۱۴٬۱۰۸٬۴۴۳۲٫۵۷٪
۱۹۸۱۶۶۵٬۲۸۷٬۸۴۹۱۹٬۶۱۱٬۱۹۹۲٫۹۵٪
۱۹۹۱۸۳۸٬۵۸۳٬۹۸۸۲۳٬۳۷۸٬۷۴۴۲٫۷۹٪
۲۰۰۱۱٬۰۲۸٬۶۱۰٬۳۲۸۲۹٬۱۰۲٬۴۷۷۲٫۸۳٪
ردهکشورگویشور زبان‌اصلی
۱ پاکستان۷۶٬۳۳۵٬۳۰۰[5]
۲ هند۲۹٬۱۰۹٬۶۷۲[6]
۳ بریتانیا۵۰۰٬۰۰۰
۴ کانادا۳۰۰٬۰۰۰
۵ امارات متحده عربی۲۰۰٬۰۰۰
۶ ایالات متحده آمریکا۲۰۰٬۰۰۰
۷ عربستان سعودی۱۰۰٬۰۰۰
۸ هنگ کنگ۱۰۰٬۰۰۰
۹ساراواک۱۸۵٬۰۰۰
۱۰ آفریقای جنوبی۳۰٬۰۰۰
۱۱میانمار۱۲۰٬۰۰۰
۱۲ فرانسه۹۰٬۰۰۰
۱۳ یونان۸۰٬۰۰۰
۱۴ تایلند۷۵٬۰۰۰
۱۵ ژاپن۷۵٬۰۰۰
۱۶ موریس۷۰٬۰۰۰
۱۷ سنگاپور۷۰٬۰۰۰
۱۸ عمان۶۸٬۰۰۰
۱۹ لیبی۶۵٬۰۰۰
۲۰ بحرین۶۰٬۰۰۰
۲۱ کنیا۵۵٬۰۰۰
۲۲ استرالیا۵۰٬۰۰۰
۲۳ تانزانیا۴۵٬۰۰۰
۲۴ کویت۴۰٬۰۰۰
۲۵ آلمان۳۵٬۰۰۰

نگارخانه

پانویس
  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Eastern Panjabi". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Western Panjabi". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  3. http://www.iranchamber.com/literature/articles/language_of_armies.php
  4. مالرب، ۱۳۸۲، ص ۲۳۳
  5. «Pakistan 1998 census – Population by mother tongue» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۷ فوریه ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  6. Indian Census

منابع
  • مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Punjabi language»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۱ ژوئیهٔ ۲۰۰۸).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.