زبان دکنی
دکنی (به اردو: دکنی) گویشی از زبان هندوستانی (هندی-اردو) و زبان رسمی دربار دکن از پیرامون ۱۳۰۰ میلادی بود. امروزه زبان اردو موقعیت پیشین زبان دکنی را از آن خود نموده‌است. دکنی نیز همانند اردو، با آنکه ریشه در زبان هندی داشت، ولی وام‌واژگان فراوانی را از فارسی گرفته‌است؛ زبان‌های دیگری چون کونکنی، اردو، عربی، مراتی و تلوگو نیز بر این زبان اثر بسیاری نهاده‌اند.
| دکنی | |
|---|---|
| دکنی | |
| زبان بومی در | هند |
| منطقه | دکن (بخش‌هایی از مهاراشترا، مهاراشترا، کارناتاکا، تلانگانا، جنوب و مرکز آندرا پرادش و بخش شمالی تامیل‌نادو؛ گویشوران اقلیت در گوا و کرالا) |
شمار گویشوران | ۱۲٫۸ میلیون تن (۲۰۰۰) |
| الفبای اردو با خط نستعلیق | |
| وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | هندوستان، امارات متحده عربی |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۳–۶۳۹ | dcc |
فهرست لینگوییست | hin-dak |
 پراکندگی گویشوران دکنی | |
ادبیات دکنی غنی است و بیشتر گویشورانش نیز در دکن تاریخی، که امروزه بیشترش در مرزهای سیاسی کنونی هند، به ویژه ایالت‌های مهاراشترا، مهاراشترا، کارناتاکا، تلانگانا، آندرا پرادش و تامیل‌نادو، جای‌می‌گیرد، می‌زیند و مسلمانند. دکنی زبان ملی ایالت حیدرآباد تا پیش از انحلالش بود.
دسته‌بندی
دکنی زبانی از گروه هندوآریایی خانواده زبان‌های هندواروپایی است. دکنی سال‌ها زبان‌شناسان را متحیر کرده و دسته‌بندی درست آن گیج‌کننده شده‌است؛ چرا که می‌توان آن را از تبار اردو یا خواهر آن، یا گویش فارسی‌شده مراتی دانست.
پراکندگی جغرافیایی
بیشتر گویشوران دکنی در دکن هند می‌زیند. آن‌ها در مناطق پادشاهی‌های پیشین مسلمان در فلات دکن ساکنند که شامل بخش‌هایی از ایالت‌های تلانگانا، آندرا پرادش، گوا، کارناتاکا، مهاراشترا، تامیل‌نادو می‌شود. در تامیل‌نادو، اندکی از مسلمانان از گویش تامیلی‌شده این زبان استفاده می‌کنند (گرچه همگی به تامیلی مسلط هستند). همه آن‌ها را مسلمانان دکنی می‌نامند. در تامیل‌نادو، اردوزبانان زیرگروه جامعه مسلمانان تامیلی نیستند.
گویش‌ها
دکنی به دو گویش شمالی (شامل گویش حیدرآبادی) و جنوبی تقسیم می‌شود. گویش سروجی از این زبان نیز در میان سروجی‌ها در مهاراشترا رایج است.
میراث
دکنی از ترکی وام‌واژه‌های بسیاری پذیرفته‌است[1] چرا که نیاکان مردم آن از نژاد مملوک بوده‌اند، گرچه بیشتر جمعیت دکنی کارناتاکا بالای ۹۰ درصد ژن‌های هندی را دارند.[2] دکنی همانند گویش دهلوی از فارسی تأثیر پذیرفته‌است، اما به دلیل تاثیرپذیریش از مراتی، تلوگو و کانارا که در ایالت‌های مهاراشترا، تلانگانا، آندرا پرادش، کارناتاکا و تامیل‌نادو رایج است، با دهلوی تفاوت‌هایی دارد. اردوی دکنی میراث ادبی غنی و گسترده‌ای دارد که مهمترین آن کتاب نورس و کدم راو پدم راو است.
منابع
- InpaperMagazine, From (13 November 2011). "Language: Urdu and the borrowed words". DAWN.COM. Retrieved 28 February 2018.
- Rajkumar, Revathi; Kashyap, VK (19 August 2004). "Genetic structure of four socio-culturally diversified caste populations of southwest India and their affinity with related Indian and global groups". BMC Genetics. 5: 23. doi:10.1186/1471-2156-5-23. ISSN 1471-2156. PMC 515297. PMID 15317657.
Wikipedia contributors, "Dakhini," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Dakhini&oldid=514591423 (accessed September 30, 2012).
پیوند به بیرون
- Gricourt, Marguerite (2015). "Dakhinī Urdū". In Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis; Nawas, John; Rowson, Everett. Encyclopaedia of Islam, THREE. Brill Online. ISSN 1873-9830.