زبان‌های ژرمنی

زبان‌های ژرمنی شاخه‌ای از خانواده زبان‌های هندواروپایی هستند که توسط جمعیتی در حدود ۵۱۵ میلیون نفر گویشور بومی در اروپا، آمریکای شمالی، اقیانوسیه و جنوب آفریقا گفتگو می‌شوند. انگلیسی، با حدود ۲ میلیارد نفر گویشور، پرگویشورترین زبان ژرمنی و جهان است. تمام زبان‌های ژرمنی از نیاژرمنی ریشه گرفته‌اند که در عصر آهن در اسکاندیناوی صحبت می‌شد.

ژرمنی
پراکنش:	جهانی، بیشتر در شمال، غرب و مرکز اروپا، قاره آمریکا (آنگلو-آمریکا، جزایر کارائیب هلند و سورینام), جنوب آفریقا و اقیانوسیه
تبار:	هندواروپایی ژرمنی
نیا:	نیاژرمنی
زیرگروه‌ها:	ژرمنی شمالی ژرمنی غربی ژرمنی شرقی (منقرض)
ایزو ۲–۶۳۹ / ۵	gem
زبان شناسی	52- (phylozone)
گلاتولوگ	germ1287[1]
زبان‌های ژرمنی در جهان   زبان نخست   زبان رسمی   زبان اقلیت چشم‌گیر

بخشی از رده:هندواروپایی
موضوعات هندواروپایی
زبان‌های هندواروپایی فهرست زبان‌های هندواروپایی تاریخی زبان آلبانیایی زبان ارمنی بالتواسلاوی زبان‌های بالتیک زبان‌های اسلاوی زبان‌های سلتی زبان‌های ژرمنی زبان‌های هلنی‌تبار زبان یونانی زبان‌های هندوایرانی زبان‌های هندوآریایی زبان‌های ایرانی زبان‌های ایتالی زبان‌های رومی منقرض‌شده آناتولی تخاری دیرین‌بالکان Dacian ایلیری Liburnian Messapian Mysian Paeonian فریجی تراسی بازسازی‌شده زبان نیا-هندواروپایی Phonology: Sound laws, Accent, Ablaut فرضی Daco-Thracian Graeco-Armenian یونانی-آریایی Graeco-Phrygian Indo-Hittite Italo-Celtic Thraco-Illyrian دستور Vocabulary Root Verbs Nouns Pronouns شمارگان پیش-هندو-اروپایی Particles سایر Proto-Anatolian Proto-Armenian نیاژرمنی (زبان نیانورس) Proto-Celtic Proto-Italic Proto-Greek Proto-Balto-Slavic (Proto-Slavic) زبان نیاهندوایرانی (زبان نیاایرانی)
علم زبان Hittite texts Hieroglyphic Luwian Linear B ریگ‌ودا اوستا هومر سنگ‌نبشته بیستون Gaulish epigraphy Latin epigraphy Runic epigraphy Ogam Gothic Bible Armenian Bible Slanting Brahmi Old Irish glosses
ریشه‌ها خاستگاه نیاهندواروپاییان نیاهندواروپاییان جامعه دین نیاهندواروپایی Mainstream فرضیه کورگان Indo-European migrations Eurasian nomads Alternative and fringe فرضیه آناتولیایی فرضیه ارمنستان آریاییان بومی Baltic homeland Paleolithic Continuity Theory
باستان‌شناسی مس‌سنگی Pontic Steppe Domestication of the horse کورگان فرضیه کورگان Steppe cultures Bug-Dniester Sredny Stog Dnieper-Donets Samara Khvalynsk فرهنگ گورچالی Mikhaylovka culture Caucasus فرهنگ مایکوپ East-Asia Afanasevo Eastern Europe Usatovo Cernavodă Cucuteni Northern Europe Corded ware Baden Middle Dnieper عصر برنز Pontic Steppe گردونه فرهنگ گورچالی Catacomb Multi-cordoned ware Poltavka فرهنگ گورالواری Northern/Eastern Steppe فرهنگ آباشه‌وو فرهنگ آندرونوو Sintashta Europe Globular Amphora Corded ware Beaker Unetice Trzciniec Nordic Bronze Age Terramare Tumulus فرهنگ زمین خاکستردان Lusatian South-Asia تمدن آمودریا Yaz Gandhara grave عصر آهن Steppe Chernoles Europe Thraco-Cimmerian فرهنگ هالشتات Jastorf Caucasus Colchian India Painted Grey Ware Northern Black Polished Ware
مردم و جوامع عصر برنز Anatolians مردم ارمنی تمدن میسنی هندوایرانیان عصر آهن Indo-Aryans مردم هندوآریایی Iranians مردمان ایرانی سکاها ایرانیان فارسی‌زبان ماد Europe سلت‌ها گل‌ها (فرانسه) Celtiberians Insular Celts یونانی‌ها Italic peoples ژرمن‌ها Paleo-Balkans/Anatolia: تراکیان داس‌ها ایلیری‌ها Phrygians قرون وسطی East-Asia تخارها Europe بالت‌ها Slavs Albanians قرون وسطی Indo-Aryan Medieval India Iranian ایران بزرگ
دین و اسطوره‌شناسی بازسازی‌شده دین نیاهندواروپایی کیش کهن آریایی تاریخی Hittite Indian دین ودائی هندوئیسم آیین بودایی جین (دین) Iranian اساطیر ایران مزدیسنا Kurdish یزیدیان اهل حق دین سکایی اساطیر آسی سایر اساطیر ارمنستان اروپا Paleo-Balkans دین یونان باستان آیین در روم باستان Celtic Irish Scottish Breton Welsh Cornish Germanic Anglo-Saxon Continental Norse Baltic Latvian Lithuanian Slavic Albanian آداب Fire-sacrifice Horse sacrifice ساتی (رسم) انقلاب زمستانی/یول
مطالعات هندواروپایی پژوهشگران ماریا گیمبوتاس جیمز پاتریک مالری موسسات Copenhagen Studies in Indo-European انتشارات Encyclopedia of Indo-European Culture The Horse, the Wheel and Language Journal of Indo-European Studies Indogermanisches etymologisches Wörterbuch Indo-European Etymological Dictionary

زبان‌های ژرمنی غربی شامل سه زبان پرکاربرد ژرمنی هستند: انگلیسی با حدود ۳۶۰–۴۰۰ میلیون گویشور بومی،[2] آلمانی با بیش از ۱۰۰ میلیون گویشور بومی[3] و هلندی با ۲۴ میلیون گویشور بومی. زبان‌های دیگر ژرمنی غربی شامل آفریکانس، شاخه‌ای از هلندی، با بیش از ۷٫۱ میلیون گویشور بومی؛[4] آلمانی سفلی با حدود ۰٫۳ میلیون گویشور بومی و احتمالاً ۶٫۷–۱۰ میلیون گویشور کل[5] (حداقل ۵ میلیون نفر در آلمان[6] و ۱٫۷ میلیون در هلند)؛[7] ییدیش که پیش از جنگ جهانی دوم توسط تقریباً ۱۳ میلیون یهودی در اروپا استفاده می‌شد[8] و اکنون دارای تقریباً ۱٫۵ میلیون گویشور بومی است؛ اسکاتس، با ۱٫۵ میلیون گویشور بومی؛ گونه‌های لیمبورخی با تقریباً ۱٫۳ میلیون گویشور در مرزهای هلند - بلژیک - آلمان و زبان‌های فریسی با بیش از ۰٫۵ میلیون گویشور بومی در هلند و آلمان هستند.

بزرگترین زبان‌های ژرمنی شمالی سوئدی، دانمارکی و نروژی هستند که تا حدی برای یکدیگر قابل درک و در مجموع حدود ۲۰ میلیون گویشور بومی در کشورهای شمال اروپا و پنج میلیون گویشور زبان دوم دارند. از زمان قرون وسطی، این زبان‌ها به شدت تحت تأثیر زبان آلمانی پایین میانه از شاخه ژرمنی غربی قرار گرفتند و واژگان این زبان حدود ۳۰–۶۰٪ از واژگان آن‌ها را با توجه به برآوردهای مختلف تشکیل می‌دهد. دیگر زبان‌های ژرمنی شمالی فارویی و ایسلندی هستند، که محافظه کارتر از سایرین بوده، هیچ تأثیر قابل توجهی از آلمان پایین نپذیرفته‌اند و دارای دستور زبان پیچیده‌تر و فهم متقابل کمتر نسبت به سایر زبان‌ها هستند.

شاخه ژرمنی شرقی شامل گوتی، بورگوندی و وندالی بود که اکنون همه آن‌ها منقرض شده‌اند. واپسین زبان آن گوتی کریمه‌ای بود که تا اواخر قرن هجدهم در برخی از مناطق منزوی کریمه صحبت می‌شد.[9]

اتنولوگ ۴۸ زبان مختلف ژرمنی زنده را فهرست کرده‌است که ۴۱ مورد از آن‌ها به شاخه غربی و شش زبان دیگر به شاخه شمالی تعلق دارند. شمار کل زبان‌های ژرمنی در طول تاریخ ناشناخته است زیرا برخی از آن‌ها، به ویژه زبان‌های ژرمنی شرقی، در طی یا پس از دوره مهاجرت‌ها ناپدید شده‌اند. برخی از زبان‌های ژرمنی غربی همانند لومباردی نیز نتوانستند دوره مهاجرت‌ها را پشت سر بگذارند. در نتیجه جنگ جهانی دوم و پس از آن اخراج گسترده آلمانی‌ها، زبان آلمانی بسیاری از مناطق خود را از دست داد و همچنین چندین گویش آن در معرض نابودی و انقراض قرار گرفتند. در قرن بیست و یکم، به دلیل برتری یافتن آلمانی معیار، گویش‌های آن در حال نابودی هستند.[10]

نیای مشترک همه زبانهای این شاخه نیاژرمنی یا ژرمنی مشترک نامیده می‌شود که در اواسط هزاره نخست پیش از میلاد در عصر آهن در اسکاندیناوی صحبت می‌شد. نیاژرمنی، همراه با همه نوادگانش، دارای تعدادی ویژگی زبانی منحصر به فرد است که معروف‌ترین آن‌ها تغییر همخوانی معروف به «قانون گریم» است. گونه‌های نخستین ژرمنیک زمانی وارد تاریخ شدند که قبایل ژرمنی در قرن ۲ پیش از میلاد از اسکاندیناوی به سمت جنوب حرکت کردند و در شمال آلمان امروزی و جنوب دانمارک مستقر شدند.

تاریخ

پراکندگی زبان‌های ژرمنی در اوایل سده دهم میلادی:

  نورس باستان غربی

  نورس باستان شرقی

  گوتنیش باستان

  انگلیسی باستان (ژرمنی غربی)

  زبان‌های ژرمنی غربی قاره‌ای (فریسی باستان، ساکسونی باستان، هلندی باستان، آلمانی بالای باستان).

  گوتی کریمه‌ای (ژرمنی شرقی)

تصور می‌شود که همه زبان‌های ژرمنی از زبان فرضی نیاژرمنی منشعب شده‌اند، که با اتکا به تغییرات صدای قانون گریم و قانون ورنر متحد شده‌اند. این‌ها احتمالاً در عصر آهن پیش از روم در شمال اروپا از حدود سال ۵۰۰ پیش از میلاد رخ داده‌است. نیاژرمنی خود به احتمال زیاد پس از سال ۵۰۰ سال پیش از میلاد گفتگو می‌شده‌است [11] و نیانورس سده ۲ میلادی و پس از آن به بازسازی نیاژرمنی بسیار نزدیک است.

گونه‌های ژرمنی از زمان نخستین بررسی‌ها به سه گروه غربی، شرقی و شمالی تقسیم می‌شدند. تعیین دقیق رابطه آن‌ها از بین شواهد بر جای مانده در کتیبه‌های کمیاب رونی دشوار است.

گروه غربی احتمالاً در اواخر فرهنگ جاستورف شکل گرفته‌است و گروه شرقی نیز از گونه‌های گوتلاندی سده یکم مشتق شده و جنوب سوئد را به عنوان محل اصلی گروه شمالی ترک کرده‌است.

تقریباً در قرن دهم، گونه‌های ژرمنی به اندازه‌ای از هم جدا شدند که درک متقابل میان آن‌ها دشوار بود. تماس زبانی وایکینگ‌های دانلاو با آنگلوساکسون‌ها ردپایی را در زبان انگلیسی به جا گذاشته و گمان می‌رود روند جابه‌جایی انگلیسی باستان را با انگلیسی میانه در سده ۱۲ تسهیل کرده‌است.

زبان‌های ژرمنی شرقی از اواخر دوره مهاجرت به حاشیه رانده شدند. بورگوندی‌ها، گوت‌ها و وندال‌ها از نظر زبانی توسط همسایگان خود تقریباً در سده هفتم جذب شدند، و فقط گوتی کریمه‌ای تا قرن ۱۸ زنده ماند.

در اوایل قرون وسطی، زبان‌های آلمانی غربی با توسعه جزیره‌ای انگلیسی میانه از یک سو و با تغییر همخوان‌های آلمانی علیا در قاره از سوی دیگرهمراه بودند. در اوایل دوران نوین، دامنه اختلافات میان زبان‌های ژرمنی بسیار گسترده‌تر شده و گونه‌های مختلف آن به سختی برای یکدیگر قابل درک بودند.

از طرف دیگر، زبان‌های ژرمنی شمالی تا حدود ۱۰۰۰ سال پس از میلاد یکپارچه باقی مانده‌اند و در واقع زبان‌های اصلی اسکاندیناوی امروزه نیز همچنان دارای درک متقابل هستند. شکاف اصلی در این زبان‌ها بین زبان‌های سرزمین اصلی و زبان‌های جزیره‌ای در غرب به ویژه ایسلندی است که دستور زبان نورس باستان را تقریباً بدون تغییر حفظ کرده‌است، در حالی که زبان‌های سرزمین اصلی نسبت به آن بسیار متفاوت شده‌اند.

دسته‌بندی

در طول تاریخ

جدول زیر توالی مراحل تاریخی مهم هر زبان (به صورت افقی) و گروه‌بندی تقریبی آن‌ها را در زیرگروه‌ها (به صورت عمودی) نشان می‌دهد.

عصر آهن پیشارومی ۵۰۰ – ۱۰۰ ق. م		عصر آهن رومی پیشین ۱۰۰ ق. م– ۱۰۰ م.	عصر آهن رومی پسین ۱۰۰ – ۳۰۰	دوره مهاجرت‌ها ۳۰۰ – ۶۰۰	قرون وسطای آغازین ۶۰۰ – ۱۱۰۰	قرون وسطای میانه ۱۱۰۰ – ۱۳۵۰	قرون وسطای متأخر^^۲ ۱۳۵۰ – ۱۵۰۰	دوران مدرن نخستین ۱۵۰۰ – ۱۷۰۰	دوران نوین امروزی ۱۷۰۰ تاکنون
نیاژرمنی	ژرمنی غربی	ایرمینونی (ژرمنی البه)	آلمانی بالای نخستین		بالای باستان، لومباردی^^۱	آلمانی بالای میانه	آلمانی بالای نو پیشین		گونه‌های آلمانی بالا
									آلمانی معیار
		ایستوائیونی (ژرمنی وزر-راین)	فرانکی نخستین	فرانکی باستان	آلمانی بالای باستان	آلمانی مرکزی میانه	آلمانی مرکزی نو پیشین
									گونه‌های آلمانی مرکزی
							ییدیش
					فرانکی پایین باستان (هلندی باستان)	لیمبورخی پیشین هلندی میانه	لیمبورخی پسین هلندی میانه	لیمبورخی پیشین	لیمبورخی
						هلندی میانه پیشین	هلندی میانه پسین	هلندی نوین پیشین	گونه‌های هلندی
									آفریکانس
		اینگوائیونی (ژرمنی دریای شمال)	ساکسونی نخستین (اینگوائیونی جنوب شرقی)		ساکسونی باستان	آلمانی پایین میانه			گونه‌های آلمانی پایین
			آنگلو-فریسی (اینگوائیونی شمال غربی)	فریسی نخستین	فریسی باستان			فریسی میانه	گونه‌های فریسی
				آنگلی نخستین	انگلیسی باستان (آنگلوساکسون)	انگلیسی میانه پیشین	انگلیسی میانه پسین	انگلیسی نو نخستین	گونه‌های انگلیسی
							اسکاتس نخستین^^۳	اسکاتس میانه	گونه‌های اسکاتس
	ژرمنی شمالی		نیانورس		نورس باستان رونی	ایسلندی باستان	ایسلندی باستان پسین	ایسلندی
						نروژی باستان	فارویی باستان	فارویی
							نورن باستان	نورن	منقرض^^۴
							نروژی میانه	نروژی
					نورس باستان رونی	دانمارکی باستان پیشین	دانمارکی باستان پسین	دانمارکی
						سوئدی باستان پیشین	سوئدی باستان پیشین	سوئدی
								گویش‌های دالکارلی
						گوتنیش باستان رونی	گوتنیش باستان پیشین	گوتنیش باستان پسین	گوتنیش^^۵
	ژرمنی شرقی			گوتی		(گویش‌های گوتی تاییدنشده)		گوتی کریمه‌ای	منقرض
				وندالی	منقرض
				بورگوندی	منقرض

• ^  در دسته‌بندی زبان لومباردی اختلافاتی وجود دارد. گروهی آن را به ساکسونی باستان نزدیک می‌دانند.
• ^  قرون وسطی پسین به دوره پس از مرگ سیاه اشاره دارد. این رخداد به ویژه در مورد وضعیت زبان در نروژ نروژ مهم است.
• ^  از انگلیسی میانه شمالی نخستین.[12]
• ^  گویشوران زبان نورن آغاز به گفتگو به گونه‌های اسکاتس میانه (اسکاتس جزیره‌ای) کردند.
• ^  گوتنیش نوین (Gutamål)، نواده مستقیم گوتنیش باستان (Gutniska)، توسط گویش/لهجه گوتلاندی سوئدی معیار به حاشیه رانده شده‌است (Gotländska).

امروزی

زبان‌های ژرمنی و گروه‌های اصلی گویشی

همه زبان‌های ژرمنی زنده به شاخه غربی یا شمالی تعلق دارند. گروه ژرمنی غربی بزرگ‌تر است و به دو شاخه آنگلو-فریسی و ژرمنی غربی قاره‌ای تقسیم می‌شود. آنگلو-فریسی شامل انگلیسی و تمام گونه‌های آن است، در حالی که شاخه قاره‌ای شامل آلمانی (معیار و گویش‌هایش)، و همچنین هلندی (معیار و گویش‌هایش) است.

دسته‌بندی نوین این زبان‌ها به این شکل است:

ژرمنی غربی

• زبان‌های آلمانی علیا (شامل آلمانی معیار و گویش‌های آن)
  • آلمانی بالا
    • آلمانیش
    • آلمانی اتریشی-باواریایی
      • زبان مچنو
      • زبان کیمبریایی
      • آلمانی هوتریت
  • ویلامووی
  • هونسریک
  • ییدیش
  • فرانکونیایی بالا
  • آلمانی مرکزی
    • آلمان مرکزی شرقی
    • آلمان مرکزی غربی
      • لوکزامبورگی
      • آلمانی پنسیلوانیا
• آلمانی سفلی
  • آلمانی سفلای غربی
  • آلمانی سفلای شرقی
  • پلات‌دیچ
• فرانکی سفلی
  • هلندی و گویش‌های آن
  • آفریکانس (یک زبان معیار جداگانه)
  • لیمبورخی
• آنگلو-فریسی
  • آنگلی (یا انگلیسی)
    • انگلیسی و گویش‌های آن
    • اسکاتس در اسکاتلند و اولستر
  • فریسی
    • فریسی غربی
    • فریسی شرقی
      • فریسی ساترلند
    • فریسی شمالی

ژرمنی شمالی

• اسکاندیناوی غربی
  • نروژی (از شاخه غربی، اما به شدت تحت تأثیر شاخه شرقی)
  • ایسلندی
  • فارویی
  • الفدالی
• اسکاندیناوی شرقی
  • دانمارکی
  • سوئدی
    • گویش‌های دالکارلی
• گوتنیش

وضعیت نوین

پراکندگی کنونی زبان‌های ژرمنی در اروپا:
زبان‌های ژرمنی شمالی

  ایسلندی

  فارویی

  نروژی

  دانمارکی

  سوئدی

زبان‌های ژرمنی غربی

  اسکاتس

  انگلیسی

  فریسی

  هلندی

  آلمانی پایین

  آلمانی (بالا)

نقطه‌ها مناطق چندزبانه را نشان می‌دهند

زبان‌های ژرمنی غربی

انگلیسی زبان رسمی بلیز، کانادا، نیجریه، جزایر فالکلند، مالت، نیوزیلند، ایرلند، آفریقای جنوبی، فیلیپین، جامائیکا، دومنیکا، گویان، ترینیداد و توباگو، ساموآ آمریکا، پالائو، سنت لوسیا، گرنادا، باربادوس، سنت وینسنت و گرنادین‌ها، پورتوریکو، گوام، هنگ کنگ، سنگاپور، پاکستان، هند، پاپوآ گینه نو، نامیبیا، وانواتو، جزایر سلیمان و مستعمرات سابق انگلیس در آسیا، آفریقا و اقیانوسیه است. این زبان همچنین به صورت دفاکتو در بریتانیا، ایالات متحده و استرالیا رسمی و همچنین یک زبان اقلیت به رسمیت شناخته‌شده در نیکاراگوئه و مالزی است.[13] گویشوران انگلیسی آمریکایی بیشینه گویشوران بومی ژرمنی و بیشتر گویشوران شاخه غربی آن را تشکیل می‌دهند.

آلمانی زبان اتریش، بلژیک، آلمان، لیختن اشتاین، لوکزامبورگ و سوئیس است و در ایتالیا، لهستان، نامیبیا و دانمارک دارای وضعیت منطقه‌ای است. زبان آلمانی همچنین به عنوان یک زبان اقلیت توسط جوامع مهاجر در آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی، مکزیک و استرالیا صحبت می‌شود. یک گویش آلمانی به نام آلمانی پنسیلوانیا، در زندگی روزمره هنوز در میان جمعیت‌های مختلف آلمانی در ایالت پنسیلوانیای آمریکا استفاده می‌شود.

هلندی زبان رسمی آروبا، بلژیک، کوراسائو، هلند، سینت مارتن و سورینام است.[14] هلند استعمارگر اندونزی نیز بوده‌است اما پس از استقلال آن وضعیت هلندی به عنوان زبان رسمی لغو شد و امروزه هلندی در آن کشور فقط توسط افراد کهنسال یا تحصیل‌کرده سنتی استفاده می‌شود. هلندی تا سال ۱۹۸۴ زبان رسمی در آفریقای جنوبی بود که در آن سال با آفریکانس، زبان دختر هلندی و تا حدی قابل فهم برای آن، جایگزین شد.[15]

زبان آفریکانس یکی از ۱۱ زبان رسمی آفریقای جنوبی است و زبان میانجی نامیبیا نیز به‌شمار می‌رود. این زبان در سایر کشورهای آفریقای جنوبی نیز استفاده می‌شود.

آلمانی سفلی مجموعه‌ای از گویش‌های بسیار گوناگون است که در شمال شرقی هلند و شمال آلمان صحبت می‌شوند.

اسکاتس در مناطق غیرکوستانی اسکاتلند و مناطقی از اولستر (جایی که گویش محلی با نام اسکاتس اولستری شناخته می‌شود) صحبت می‌شود.[16]

فریسی در میان نیم میلیون نفر فریسی در حاشیه جنوبی دریای شمال در هلند و آلمان گفتگو می‌شود.

لوکزامبورگی یک گویش فرانکونی موزلی است که عمدتاً در دوک‌نشین لوکزامبورگ تکلم می‌شود و زبان رسمی آن به‌شمار می‌رود.[17] گونه‌های مشابه موزلی در بخش‌های کوچکی از بلژیک، فرانسه و آلمان صحبت می‌شوند.

ییدیش که زمانی زبان مادری حدود ۱۱ تا ۱۳ میلیون نفر بود، امروزه دارای حدود ۱٫۵ میلیون گویشور در جوامع یهودی در سراسر جهان، عمدتاً در آمریکای شمالی، اروپا، اسرائیل و دیگر مناطق با جمعیت یهودی است.[8]

گونه‌های لیمبورگی در مناطق لیمبورگ و راینلند، در امتداد مرز هلند، بلژیک و آلمان، گفتگو می‌شوند.

زبان‌های ژرمنی شمالی

سوئدی علاوه بر رسمی بودن در سوئد، توسط اقلیت سوئدی‌زبان فنلاند که بخش عمده‌ای از جمعیت ساحل غربی و جنوبی فنلاند را تشکیل می‌دهند، به صورت بومی گفتگو می‌شود. سوئدی همچنین به همراه فنلاندی یکی از دو زبان رسمی فنلاند و تنها زبان رسمی در جزایر الند است. برخی از افراد در استونی نیز به سوئدی گفتگو می‌کنند.

دانمارکی زبان رسمی دانمارک و جزایر فارو است و تا سال ۲۰۰۹ یکی از زبان‌های رسمی گرینلند بود که امروزه در آنجا به عنوان زبان میانجی و آموزشی به کار می‌رود. دانمارکی، زبان اقلیت به رسمیت شناخته شده و بومی ایالت شلسویگ-هولشتاین آلمان نیز هست.

نروژی زبان رسمی نروژ است. نروژی همچنین زبان رسمی در سرزمین‌های خارجی نروژ مانند سوالبار، یان ماین، جزیره بووه، سرزمین شهبانو ماود و جزیره پتر یکم است.

ایسلندی زبان رسمی ایسلند است.

فارویی زبان رسمی جزایر فارو است و همچنین توسط اقلیتی در دانمارک نیز گفتگو می‌شود.

آمار

نسبت زبان‌های ژرمنی (زبان‌های ژرمنی غربی به رنگ زرد-قرمز و ژرمنی شمالی به رنگ‌های آبی هستند):

  انگلیسی (۶۹٫۹٪)

  آلمانی (۱۹٫۴٪)

  هلندی (۴٫۵٪)

  آفریکانس (۱٫۴٪)

  سایر ژرمنی غربی (۱٪)

  سوئدی (۱٫۸٪)

  دانمارکی (۱٫۱٪)

  نروژی (۱٪)

  سایر ژرمنی شمالی (۰٫۱٪)

زبان‌های ژرمنی بر پایه شمار گویشوران بومی (میلیون)

زبان	گویشوران بومی
انگلیسی (English)	۳۶۰–۴۰۰[2]
آلمانی (Deutsch)	۱۰۰[18]
هلندی (Nederlands)	۲۴[19]
سوئدی (Svenska)	۱۱٫۱[20]
آفریکانس (Afrikaans)	۷٫۱[21]
دانمارکی (Dansk)	۵٫۵[22]
نروژی (Norsk)	۵٫۳[23]
ییدیش (ייִדיש)	۱٫۵[24]
اسکاتس (Scots)	۱٫۵[25]
لیمبورخی (Lèmburgs)	۱٫۳[26]
فریسی (Frysk/Noordfreesk/Seeltersk)	۰٫۵[27]
لوکزامبورگی (Lëtzebuergesch)	۰٫۴[28]
آلمانی سفلی (Platt/Neddersassch/Leegsaksies)	۰٫۳[29]
ایسلندی (Íslenska)	۰٫۳[30]
فارویی (Føroyskt)	۰٫۰۷[31]
سایر زبان‌های ژرمنی	۰٫۰۱
کل	حدود ۵۱۵

نوشتار

مرز زبانی ژرمنی-رومی:[32]
• اوایل قرون وسطی     
• اوایل قرن بیستم     

نخستین شواهد در مورد زبان‌های ژرمنی نام‌هایی هستند که در سده یکم میلادی توسط تاسیتوس ثبت شده‌اند اما نخستین نوشته‌های ژرمنی مربوط به قرن دو پیش از میلاد هستند. [33]

تقریباً از سده ۲ میلادی، گروه‌های خاصی از گویشوران ژرمنی نخستین، شکل اولیه الفبای رونی را توسعه دادند. کتیبه‌های نخستین رونی نیز تا حد زیادی محدود به نام‌های شخصی بوده و تفسیر آن‌ها دشوار است. زبان گوتی برای نخستین بار در سده چهارم با الفبای گوتی ساخته شده توسط اسقف اولفیلاس برای ترجمه کتاب مقدس، نوشته شد.[34] بعداً کشیش‌ها و راهبان مسیحی که علاوه بر گونه‌های ژرمنی بومی خود به زبان لاتین نیز تسلط داشتند، آغاز به نوشتن زبان‌های ژرمنی با حروف اصلاح‌شده لاتین کردند. با این حال، در طول دوره وایکینگ‌ها، الفبای رونی در اسکاندیناوی رایج باقی ماند.

علاوه بر خط معیار لاتین، بسیاری از زبان‌های ژرمنی از حرکت‌های مختلف و حروف اضافی استفاده می‌کنند، از جمله ß، IJ، Ø، Æ، Å، Ä، Ü، Ö، Ð، Ȝ، Þ و Ƿ.

ییدیش با استفاده از الفبای عبری تطبیقی نوشته می‌شود.

مقایسه واژگان

جدول زیر برای مقایسه واژگان زبان‌های ژرمنی ارائه شده‌است. چندین اصطلاح در آن دارای تغییر معنایی هستند.

انگلیسی	اسکاتس	فریسی غربی	آفریکانس	هلندی	لیمبورخی	آلمانی سفلی	لوکزامبورگی	آلمانی	ییدیش	گوتی	ایسلندی	فارویی	سوئدی	دانمارکی	نروژی (بوکمل)	نروژی (نینورسک)
apple	aipple	apel	appel	appel	appel	Appel	Apel	Apfel	עפּל (epl)	𐌰𐍀𐌻𐌿𐍃 (aplus)	epli	epli[35]	äpple	æble	eple	eple
bear	beir	bear	beer	beer	bear	Baar	Bier	Bär	בער (ber)	𐌱𐌰𐌹𐍂𐌰 (Baira)	björn	bjørn	björn	bjørn	bjørn	bjørn
beech	beech	boeke	beuk	beuk	beuk	Böök	Bich	Buche	ביטש (bitsh)	𐌱𐍉𐌺𐌰 (bōka),[36] -𐌱𐌰𐌲𐌼𐍃 (-bagms)	beyki	bók (artræ)	bok	bøg	bok	bok, bøk
blood	bluid	bloed	bloed	bloed	blood	Blood, Bloot	Blutt	Blut	בלוט (blut)	𐌱𐌻𐍉𐌸 (blōþ)	blóð	blóð	blod	blod	blod	blod
board	buird	board	bord	boord	bórdj	Boord	Briet	Brett[37]	ברעט (bret)	𐌱𐌰𐌿𐍂𐌳 (baúrd)	borð	borð	bord	bord	bord	bord
book	beuk	boek	boek	boek	book	Book	Buch	Buch	בוך (bukh)	𐌱𐍉𐌺𐌰 (bōka)	bók	bók	bok	bog	bok	bok
breast	breest	boarst	bors	borst	boors	Bost	Broscht	Brust	ברוסט (brust)	𐌱𐍂𐌿𐍃𐍄𐍃 (brusts)	brjóst	bróst, bringa	bröst	bryst	bryst	bryst
brown	broon	brún	bruin	bruin	bruun	broen	brong	braun	ברוין (broyn)	𐌱𐍂𐌿𐌽𐍃 (bruns)	brúnn	brúnur	brun	brun	brun	brun
church	kirk	tsjerke	kerk	kerk	kèrk	Kark	Kierch	Kirche	קירך (kirkh)	–	kirkja	kirkja	kyrka	kirke	kirke	kyrkje
day	day	dei	dag	dag	daag	Dag	Dag	Tag	טאָג (tog)	𐌳𐌰𐌲𐍃 (dags)	dagur	dagur	dag	dag	dag	dag
daughter	dochter	dochter	dogter	dochter	dóchter	Dochter	Duechter	Tochter	טאָכטער (tokhter)	𐌳𐌰𐌿𐌷𐍄𐌰𐍂 (dauhtar)	dóttir	dóttir	dotter	datter	datter	dotter
dead	deid	dea	dood	dood	doed	doot	dout	tot	טויט (toyt)	𐌳𐌰𐌿𐌸𐍃 (dauþs)	dauður	deyður	död	død	død	daud
die, starve	dee, stairve	stjerre	sterf	sterven	stèrve	staarven	stierwen	sterben	שטאַרבן (shtarbn)	𐌳𐌹𐍅𐌰𐌽 (diwan)	deyja	doyggja	dö	dø	dø	døy, starva
devil	deevil, deil	duvel	duiwel	duivel	duvel	Düwel	Däiwel	Teufel	טײַוול (tayvl)	𐌳𐌹𐌰𐌱𐌰𐌿𐌻𐌿𐍃 (diabaulus)	djöfull	djevul	djävel, djävul	djævel	djevel	djevel
eight	aicht	acht	agt	acht	ach	acht	aacht	acht	אַכט (akht)	𐌰𐌷𐍄𐌰𐌿 (ahtau)	átta	átta	åtta	otte	åtte	åtte
enough	eneuch	genôch	genoeg	genoeg	genóg	noog	genuch, genug	genug	גענוג (genug)	𐌲𐌰𐌽𐍉𐌷𐍃 (ganōhs)	nóg	nóg, nógmikið	nog	nok	nok	nok
finger	finger	finger	vinger	vinger	veenger	Finger	Fanger	Finger	פֿינגער (finger)	𐍆𐌹𐌲𐌲𐍂𐍃 (figgrs)	fingur	fingur	finger	finger	finger	finger
five	five	fiif	vyf	vijf	vief	fiev	fënnef	fünf	פֿינף (finf)	𐍆𐌹𐌼𐍆 (fimf)	fimm	fimm	fem	fem	fem	fem
give	gie	jaan	gee	geven	geve	geven	ginn	geben	געבן (gebn)	𐌲𐌹𐌱𐌰𐌽 (giban)	gefa	geva	ge, giva	give	gi	gje(va)
glass	gless	glês	glas	glas	glaas	Glas	Glas	Glas	גלאָז (gloz)	—	glas	glas	glas	glas	glass	glas
gold	gowd, goold	goud	goud	goud	goud, góldj	Gold, Guld	Gold	Gold	גאָלד (gold)	𐌲𐌿𐌻𐌸 (gulþ)	gull	gull	guld, gull	guld	gull	gull
good	guid	goed	goed	goed	good	goot	gutt	gut	גוט (gut)	𐌲𐍉𐌸(𐌹𐍃) (gōþ(is))	góð(ur), gott	góð(ur), gott	god	god	god	god
انگلیسی	اسکاتس	فریسی غربی	آفریکانس	هلندی	لیمبورخی	آلمانی سفلی	لوکزامبورگی	آلمانی	ییدیش	گوتی	ایسلندی	فارویی	سوئدی	دانمارکی	نروژی (بوکمل)	نروژی (نینورسک)
hand	haund	hân	hand	hand	hand	Hand	Hand	Hand	האַנט (hant)	𐌷𐌰𐌽𐌳𐌿𐍃 (handus)	hönd	hond	hand	hånd	hånd	hand
head	heid	holle, haad	hoof,[38] kop[39]	hoofd, kop[39]	kop[39]	Hööft, Kopp[39]	Kopp,[39] Kapp[39]	Haupt, Kopf[39]	הויפט, קאָפּ (hoypt, kop)[39]	𐌷𐌰𐌿𐌱𐌹𐌸 (háubiþ)	höfuð	høvd, høvur	huvud	hoved	hode	hovud
high	heich	heech	hoog	hoog	hoeg	hooch	héich	hoch	הויך (hoykh)	𐌷𐌰𐌿𐌷 (háuh)	hár	høg, ur	hög	høj	høy, høg	høg
home	hame	hiem	heim,[40] tuis[41]	heem, heim,[40] thuis[41]	heem, thoes[41]	Tohuus,[41] Heem	Heem	Heim(at)	היים (heym)	𐌷𐌰𐌹𐌼𐍉𐌸 (háimōþ)	heim	heim	hem	hjem	hjem, heim	heim
hook, crook	heuk	heak	haak	haak	haok	Haak	Krop, Kramp, Hoken	Haken	האַק (hak)	*𐌺𐍂𐌰𐌼𐍀𐌰 (*krampa)	haki, krókur	krókur, ongul	hake, krok	hage, krog	hake, krok	hake, krok[42]
house	hoose	hûs	huis	huis	hoes	Huus	Haus	Haus	הויז (hoyz)	𐍂𐌰𐌶𐌽 (razn), -𐌷𐌿𐍃 (-hūs)	hús	hús	hus	hus	hus	hus
ice	ice	iis	ys	ijs	ies	Ies	Äis	Eis	אײַז (ayz)	–	ís	ísur	is	is	is	is
many	mony	mannich, mennich	baie, menige	veel, menig	minnig	veel, männig	vill	manch, viel	מאַנכע (mankhe)	𐌼𐌰𐌽𐌰𐌲𐍃 (manags)	margir	mangir, nógvir	många	mange	mange	mange
milk	milk	molke	melk	melk	mèlk	Melk	Mëllech	Milch	מילך (milkh)	𐌼𐌹𐌻𐌿𐌺𐍃 (miluks)	mjólk	mjólk	mjölk	mælk	melk, mjølk	mjølk
moon	muin	moanne	maan	maan	maon	Maan	Mound	Mond	לבנה (levone)	𐌼𐌴𐌽𐌰 (mēna)	máni, tungl	máni	måne	måne	måne	måne
mouse	moose	mûs	muis	muis	moes	Muus	Maus	Maus	מויז (moyz)	—	mús	mús	mus	mus	mus	mus
night	nicht	nacht	nag	nacht	nach	Nacht	Nuecht	Nacht	נאַכט (nakht)	𐌽𐌰𐌷𐍄𐍃 (nahts)	nótt	nátt	natt	nat	natt	natt
no, nay	nae	nee	nee	nee(n)	nei	nee	nee(n)	na, nee, nein, nö	ניין (neyn)	𐌽𐌴 (nē)	nei	nei	nej, nä	nej, næ	nei	nei
old (but elder, eldest)	auld	âld	oud	oud (old), gammel (decayed)	aajt (old), gammel (decayed)	oolt (old), gammelig (decayed)	aal	alt	אַלט (alt)	𐍃𐌹𐌽𐌴𐌹𐌲𐍃 (sineigs)	gamall (but eldri, elstur), aldinn	gamal (but eldri, elstur)	gammal (but äldre, äldst)	gammel (but ældre, ældst)	gammel (but eldre, eldst)	gam(m)al (but eldre, eldst)
one	ane	ien	een	één	ein	een	eent	eins	איין (eyn)	𐌰𐌹𐌽𐍃 (áins)	einn	ein	en	en	en	ein
ounce	unce	ûns	ons	ons	óns	Ons	Eng kéier, Eemol	Unze	אונס (auns)	𐌿𐌽𐌺𐌾𐌰 (unkja)	únsa	únsa	uns	unse	unse	unse, unsa
right	richt	rjocht	reg	recht, rechts	rèch	recht	riicht, riets	recht, Recht	רעכט (rekht)	𐍂𐌰𐌹𐌷𐍄𐍃 (raihts)	réttur	rættur	rätt, rät	ret	rett	rett
seven	seiven	sân	sewe	zeven	zeve	söven	siwen	Sieben	זיבן (zibn)	𐍃𐌹𐌱𐌿𐌽 (sibun)	sjö	sjey	sju	syv	sju, syv[43]	sju
shoe	shae	skoech	skoen	schoen	sjoon	Schoh	Schong	Schuh	שוך (shukh)	𐍃𐌺𐍉𐌷𐍃 (skōhs)	skór	skógvur	sko	sko	sko	sko
sing	sing	sjonge	sing	zingen	zinge	singen	sangen	singen	זינגען (zingen)	𐍃𐌹𐌲𐌲𐍅𐌰𐌽 (siggwan)	syngja	syngja	sjunga	synge	synge	syngja
snow	snaw	snie	sneeu	sneeuw	sjnie	Snee	Schnéi	Schnee	שניי (shney)	𐍃𐌽𐌰𐌹𐍅𐍃 (snáiws)	snjór	kavi, snjógvur	snö	sne	snø	snø
انگلیسی	اسکاتس	فریسی غربی	آفریکانس	هلندی	لیمبورخی	آلمانی سفلی	لوکزامبورگی	آلمانی	ییدیش	گوتی	ایسلندی	فارویی	سوئدی	دانمارکی	نروژی (بوکمل)	نروژی (نینورسک)
stone	stane	stien	steen	steen	stein	Steen	Steen	Stein	שטיין (shteyn)	𐍃𐍄𐌰𐌹𐌽𐍃 (stáins)	steinn	steinur	sten	sten	stein	stein
that	that	dat	daardie, dit	dat, die	dat, tot	dat, dü	dat	das	דאָס (dos)	𐌸𐌰𐍄𐌰 (þata)	það	tað	det	det	det	det
two, twain	twa	twa	twee	twee	twie	twee	zoo, zwou, zwéin, zwee	zwei, zwo	צוויי (tsvey)	𐍄𐍅𐌰𐌹 (twái)	tveir, tvær, tvö	tveir, tvey, tvær, tvá	två, tu	to	to	to[44]
way	wey	wei	weg	weg	waeg	Weg	Wee	Weg	וועג (veg)	𐍅𐌹𐌲𐍃 (wigs)	vegur	vegur	väg	vej	veg, vei	veg
who	wha	wa	wie	wie	wee	wokeen	wien, ween	wer	ווער (ver)	𐍈𐌰𐍃 (ƕas)	hver	hvør	vem	hvem	hvem	kven
word	wird	wurd	woord	woord	waord	Woord	Wuert	Wort	וואָרט (vort)	𐍅𐌰𐌿𐍂𐌳 (waurd)	orð	orð	ord	ord	ord	ord
worm	wirm	wjirm	wurm	worm	weurm	Worm	Wuerm, Mued	Wurm, Made	וואָרעם (vorem)	𐌼𐌰𐌸𐌰 (maþa)	maðkur, ormur	maðkur, ormur	mask, orm[45]	orm	makk, mark, orm[45]	makk, mark, orm[45]
year	year	jier	jaar	jaar	jaor	Johr	Joer	Jahr	יאָר (yor)	𐌾𐌴𐍂 (jēr)	ár	ár	år	år	år	år
انگلیسی	اسکاتس	فریسی غربی	آفریکانس	هلندی	لیمبورخی	آلمانی سفلی	لوکزامبورگی	آلمانی	ییدیش	گوتی	ایسلندی	فارویی	سوئدی	دانمارکی	نروژی (بوکمل)	نروژی (نینورسک)

جستارهای وابسته

• کشورهای ژرمنی‌زبان
• آلمانی‌سازی
• انگلیسی‌سازی

منابع

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Germanic". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
2. "Världens 100 största språk 2010". Nationalencyklopedin (به سوئدی). 2010. Retrieved 12 February 2014. Unknown parameter |trans_title= ignored (help)
3. SIL Ethnologue (2006). 95 million speakers of Standard German; 105 million including Middle and Upper German dialects; 120 million including Low German and Yiddish.
4. "Afrikaans". Retrieved 2016-08-03.
5. Saxon, Low Ethnologue.
6. "Gechattet wird auf Plattdeusch". Noz.de. Retrieved 2014-03-14.
7. The Other Languages of Europe: Demographic, Sociolinguistic, and Educational Perspectives by Guus Extra, Durk Gorter; Multilingual Matters, 2001 – 454; page 10.
8. Dovid Katz. "YIDDISH" (PDF). YIVO. Archived from the original (PDF) on March 22, 2012. Retrieved 20 December 2015.
9. "1 Cor. 13:1–12". lrc.la.utexas.edu. Retrieved 2016-08-03.
10. Heine, Matthias (16 November 2017). "Sprache und Mundart: Das Aussterben der deutschen Dialekte".
11. Ringe (2006), p. ۶۷.
12. Aitken, A. J. and McArthur, T. Eds. (1979) Languages of Scotland. Edinburgh,Chambers. p. 87
13. The Miskito Coast used to be a part of British Empire
14. "Feiten en cijfers – Taalunieversum". taalunieversum.org.
15. Dutch-speakers can understand Afrikaans with some difficulty, but Afrikaans-speakers have a harder time understanding Dutch because of the simplified grammar of Afrikaans, compared to that of Dutch, http://www.let.rug.nl/~gooskens/pdf/publ_litlingcomp_2006b.pdf
16. "List of declarations made with respect to treaty No.  148". Conventions.coe.int. Retrieved 9 September 2012.
17. "Lëtzebuergesch – the national language". Archived from the original on 21 November 2019. Retrieved 2018-02-14.
18. Vasagar, Jeevan (18 June 2013). "German 'should be a working language of EU', says Merkel's party" – via www.telegraph.co.uk.
19. "Nederlands, wereldtaal". Nederlandse Taalunie. 2010. Retrieved 2011-04-07.
20. ناسیونال انسکلوپدین "Världens 100 största språk 2007" The World's 100 Largest Languages in 2007
21. Census 2011: Census in brief (PDF). Pretoria: Statistics South Africa. 2012. ISBN 978-0-621-41388-5. Archived from the original (PDF) on 13 May 2015.
22. "Danish". ethnologue.com.
23. "Befolkningen". ssb.no (به نروژی).
24. Jacobs (۲۰۰۵).
25. "Scots". ethnologue.com.
26. "Limburgish". ethnologue.com.
27. "Frisian". ethnologue.com.
28. See زبان لوکزامبورگی.
29. "Low German". Ethnologue.
30. "Statistics Iceland". Statistics Iceland.
31. "Faroese". ethnologue.com.
32. van Durme, Luc (2002). "Genesis and Evolution of the Romance-Germanic Language Border in Europe". In Treffers-Daller, Jeanine; Willemyns, Roland. Language Contact at the Romance–Germanic Language Border (PDF). Multilingual Matters. p. 13. ISBN 978-1-85359-627-8.
33. Todd (1992).
34. Cercignani, Fausto, The Elaboration of the Gothic Alphabet and Orthography, in "Indogermanische Forschungen", 93, 1988, pp. 168–185.
35. The cognate means 'potato'. The word for "apple" is 'Súrepli'.
36. Attested meaning 'letter', but also means beech in other Germanic languages, cf. Russian buk 'beech', bukva 'letter', maybe from Gothic.
37. Brett is used in the South, Bord is used additionally in the North
38. Now only used in compound words such as hoofpyn (headache) and metaphorically, such as hoofstad (capital city).
39. From an old Latin borrowing, akin to "cup".
40. Archaic: now only used in compound words such as 'heimwee' (homesickness).
41. From a compound phrase akin to "to house"
42. ongel is also used for fishing hook.
43. syv was inherited from the Danish language from which Bokmål is partially derived, but was replaced in the official language norm by its Norwegian cognate sju in 1951. However, the Danish form remained in use alongside the Norwegian form and was reintroduced as an alternative spelling in 2005. This form is therefore linked to a more conservative and/or formal style of writing and is more likely to be used by writers who retain other Danish forms (e.g. hverken, tyve, tredve and efter)
44. Dialectally tvo, två, tvei
    (m), tvæ
    (f), tvau
    (n).
45. The cognate orm usually means 'snake'.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی

پیوند به بیرون

• Germanic Lexicon Project
• 'Hover & Hear' pronunciations of the same Germanic words in dozens of Germanic languages and 'dialects', including English accents, and compare instantaneously side by side
• Bibliographie der Schreibsprachen: Bibliography of medieval written forms of High and Low German and Dutch