اقیانوسیه

اُقیانوسیه (به انگلیسی: Oceania) یکی از قاره‌های جهان است که گروه‌های گوناگونی از جزیره‌های اقیانوس آرام را در بر می‌گیرد. این قاره، کوچکترین قاره جهان است. این گروه‌های جزیره‌ای از دیدگاه قوم‌شناسی شامل سه گروه پُلی‌نِزی، مِلانزی و میکرونزی می‌شوند. جزیره نیوزلند که بخشی از پلی‌نزی است و گینه نو که بخشی از ملانزی است و همچنین کشور استرالیا هم بخشی از قاره اقیانوسیه به‌شمار می‌آید. شبه جزیرهٔ مالایا نیز گاه بخشی از اقیانوسیه نامیده شده. اقیانوسیه، کوچک‌ترین قاره از دیدگاه مساحت خشکی و کم‌جمعیت‌ترین قاره پس از قارهٔ جنوبگان می‌باشد.

مساحت۹٬۰۳۷٬۶۹۵ کیلومتر مربع
جمعیت۳۸٬۸۹۴٬۸۵۱ نفر
کشورها۱۵ کشور
متعلقات۲۰ ناحیه
زبان‌ها۲۸ زبان رسمی
منطقه زمانیگرینویچ+۸ تا گرینویچ-۶
بزرگترین شهرها

اقیانوسیه یک مفهوم جغرافیایی و گاه ژئوپلیتیک است. اقیانوسیه، یکی از هشت بومگاه[1] بر روی کره زمین به‌شمار می‌آید.

از دیدگاه تقسیمات کشوری، اندونزی و تیمور شرقی، هم به آسیا و هم به اقیانوسیه، تعلق دارند. استان پاپوآ و پاپوآی غربی در کشور اندونزی، بخشی از اقیانوسیه هستند. جزیره تیمور نیز (که از تیمور شرقی و استان تیمور غربی اندونزی تشکیل شده) به همراه جزایر ملوک و ملوک شمالی اندونزی هم، بخشی از آسیا و هم، بخشی از اقیانوسیه شمرده می‌شوند.

کشور های قاره اقیانوسیه
  1.  استرالیا
  2.  نیوزیلند
  3.  پاپوآ گینه نو
  4.  فیجی
  5.  پالائو
  6.  ساموای آمریکا
  7.  جنوبگان

قسمت هایی از آنها در اقیانوسیه است
  1.  اندونزی
  2.  تیمور شرقی

ناحیه‌ها
ناحیه‌های اقیانوسیه.
استرالزی استرالزی ناحیه‌ای است که شامل استرالیا و نیوزیلند (و گاه گینه نو)، و جزایر همسایه آن‌ها در اقیانوس آرام می‌شود.[2] بیشتر استرالزی از نظر زمین‌شناختی بر روی صفحه زمین‌ساختی هندواسترالیایی واقع شده‌است. بسیاری از سازمان‌ها و نهادها که نام‌هایی چون «انجمن سلطنتی استرالزیایی …» دارند منظورشان از واژه استرالزی جمع دو کشور استرالیا و نیوزیلند است. در قدیم در برخی مسابقات جهانی ورزشی از واژه استرالزی برای اشاره به گروه شرکت‌کننده از استرالیا و نیوزیلند نیز استفاده می‌شد.
ملانزی مِلانِزی نام ناحیه‌ای است که از کناره غربی اقیانوس آرام شرقی تا دریای آرافورا در شمال و شمال شرقی استرالیا ادامه دارد.

نام ملانزی که از دو واژه یونانی مِلاس (μέλας) (سیاه) و ندوس (νῆσος) (جزیره) تشکیل شده نخستین بار در سال ۱۸۳۲ توسط ژول دومان دورویل برای تعریف تمایز جغرافیایی و قومی این گروه از جزایر نسبت به جزایر پلی‌نزی و میکرونزی استفاده شد زیرا مردم این جزایر تیره‌پوست‌تر از دیگر نواحی اقیانوسیه هستند. ملانزی شامل فیجی، وانواتو، جزایر سلیمان، کالدونیای جدید، پاپوآ گینه نو، استان پاپوآی اندونزی، مجمع‌الجزایر بیسمارک، جزایر مالوکو، و جزایر تنگه تورس می‌شود.

میکرونزی میکرونِزی یکی از سه مجمع‌الجزایر بزرگ اقیانوس آرام و از مناطق قارهٔ اقیانوسیه است. میکرونزی از سوی غرب به فیلیپین، از جنوب غرب به اندونزی، پاپوآ گینه نو و ملانزی، و از سمت شرق و جنوب شرق به پلی‌نزی محدود می‌شود. نام میکرونزی از زبان یونانی گرفته شده و به معنی جزایر ریز است. این نام نخستین بار در سال ۱۸۳۱ از سوی ژول دومون دورویل پیشنهاد شد. بخش بزرگی از این منطقه از قدیم تحت سلطه اروپاییان درآمد. گوام، جزایر ماریانای شمالی و جزایر کارولین (که بعداً به ایالات فدرال میکرونزی و پالائو تقسیم شد) در آغاز تحت استعمار اسپانیایی‌ها درآمد. تسلط کامل اروپاییان بر این منطقه اما در پایان سده نوزدهم انجام شد. میکرونزی شامل صدها جزیره کوچک در اقیانوس آرام می‌شود.
پلی‌نزی پُلی‌نِزی نام گروهی از ۱۰۰۰ جزیره در اقیانوس آرام است. این جزایر بخشی از قاره اقیانوسیه به‌شمار می‌آیند.

جزایر پلی‌نزی در میان سه‌گوشی قرار گرفته‌اند که یک سر آن هاوایی، یک سر آن نیوزلند و سر دیگر آن جزیره ایستر است. مهم‌ترین دسته‌جزایر پلی‌نزی فیجی، ساموآ، تونگا، مارکوئساس و پلی‌نزی فرانسه نام دارند. معروفترین جزیره‌های پلی‌نزی هاوایی و ساموآ هستند. از جزیره‌های میان استرالیا و آمریکا گروه غربی ملانزی (به معنی جزیره‌های سیاه) و گروه شرقی پلی‌نزی (به معنی جزیره‌های پرشمار) خوانده می‌شوند و میان آن‌ها بسیاری جزیره‌های کوچک وجود دارند که با همدیگر میکرونزی (جزایر ریز) نام گرفته‌اند. گاه برخی از جزیره‌های پلی‌نزی را بخشی از ملانزی هم به‌شمار آورده‌اند.

نقشه سیاسی

بخش‌بندی و تعریف مناطق اقیانوسیه در منابع گوناگون متفاوتند. بخش‌بندی در نقشهٔ زیر بر پایهٔ ناحیه‌بندی سازمان ملل[3] انجام شده‌است.

کشورها

پایتخت‌ها

همه کشورهای این قاره پایتخت دارند جز کشور توکلائو که تنها کشوری که پایتخت ندارد نیز هم هست.

دین‌ها

دین چیره در اقیانوسیه دین مسیحیت است. کیش‌های روح‌باورانه نیز در میان قبایل سنتی جزایر رواج دارد. به باور این کیش‌ها، روح‌های پلیدی وجود دارند که مردم را مسموم می‌کنند و باعث بدبختی و مرگ می‌شوند. در سرشماری‌های تازه در استرالیا و نیوزیلند بخش بزرگی از جمعیت، خود را بدون دین معرفی کرده‌است که گرایش‌های آنان در دسته‌هایی مانند انسان‌گرایی، بی‌خدایی، ندانم‌گرایی و خردگرایی جای می‌گیرد.

در تونگا زندگی روزانه به شدت زیر تأثیر سنت‌های پلی‌نزیایی و آیین مسیح قرار دارد. مشرق‌الاذکار بهاییان در تیاپاپاتای ساموآ یکی از هفت بنای اصلی دینی بهایی در جهان است.

منابع

Wikipedia contributors, "Oceania," Wikipedia, The Free Encyclopedia

  1. Terrestrial ecozone
  2. de Brosses, Charles (1756). Histoire des navigations aux terres Australes. Contenant ce que l'on sçait des moeurs & des productions des contrées découvertes jusqu'à ce jour; & où il est traité de l'utilité d'y faire de plus amples découvertes, & des moyens d'y former un établissement (به French). Paris: Durand. Retrieved 2013-12-08. Unknown parameter |trans_title= ignored (help)
  3. United Nations geoscheme
  • Oceania". 2005. The Columbia Encyclopedia, 6th ed. Columbia University Press.
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای اقیانوسیه دارد.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ اقیانوسیه موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.